Vì sao con tôm Việt Nam khó cạnh tranh với tôm Ấn Độ, Ecuador?

Trình độ nuôi tôm của Ecuador và Ấn Độ đang ngày càng phát triển, và nếu họ chế biến sâu thành công nữa thì con tôm Việt sẽ càng khó khăn hơn trên hành trình vươn tới kim ngạch 10 tỷ USD. 

"Nhà nước cần có những biện pháp quản lý về giá các nguyên liệu đầu vào như con giống, thức ăn và vật tư nuôi tôm bởi thời gian qua các mặt hàng này đã tăng giá rất mạnh, đẩy giá thành nuôi tôm của Việt Nam lên cao, khó cạnh tranh trên thị trường thế giới" – ông Trương Đình Hòe đề xuất.

Còn theo ông Hoàng Thanh Vũ – Phó Giám đốc phụ trách kỹ thuật Công ty cổ phần Thực phẩm Sao Ta, ở Ấn Độ, tôm thẻ chân trắng loại 40 con/kg giá chỉ 115.000 đồng/kg trong khi Việt Nam là 140.000 đồng/kg. Còn tôm Ecuador, loại 40 con/kg có giá 105.000 đồng/kg và loại 100 con/kg có giá chỉ 62.000 đồng/kg trong khi loại 100 con/kg của Việt Nam là 93.000-94.000 đồng/kg.

Vì sao tôm Việt Nam lại có giá cao hơn nhiều như vậy? Tại hội thảo "Gỡ khó để thủy sản Việt Nam vươn lên tốp đầu thế giới" được tổ chức tại Sóc Trăng, nhiều đại biểu đã cho rằng, do tỷ lệ nuôi thành công của con tôm tại Việt Nam thấp, chỉ đạt khoảng 40% trong khi Thái Lan là 55% còn Ấn Độ là 47-48%, dẫn đến giá thành nuôi tôm rất cao. 

Muốn giải quyết được vấn đề trên thì cần phải giải quyết 2 vấn đề lớn, đó là chất lượng con giống và môi trường nuôi.

Theo ông Vũ, tại các tỉnh như Sóc Trăng, Trà Vinh, Bến Tre hiện tôm được nuôi tập trung ven 2 bên bờ sông và ven biển, kết nối chung hệ thống thủy lợi của vùng ĐBSCL nên có nhiều rủi ro. Đó là, lũ về sớm độ mặn thấp, không phù hợp nuôi tôm; nguồn nước sông ở 2 bên bờ từ thượng nguồn với nhiều khu công nghiệp xả nước và vùng sản xuất lúa, cây ăn trái có rất nhiều hoá chất tạo rủi ro cho quá trình nuôi tôm.

Về con giống, Việt Nam hiện có trên 2.000 cơ sở sản xuất giống nhưng vẫn còn tình trạng con giống kém chất lượng. Tôm vẫn mắc những bệnh khó chữa như bệnh vi bào tử trùng khiến chậm lớn nhưng tiêu thụ thức ăn lại rất nhiều gây thiệt hại lớn cho người nuôi. 

Trong khi đó, ở Việt Nam có chưa đến 10 doanh nghiệp sản xuất giống kiểm soát tốt được bệnh vi bào tử trùng.

Vì vậy, các chuyên gia nhấn mạnh, cần chú trọng quy hoạch và rà soát định kỳ đầu tư cơ sở hạ tầng, nhất là về thủy lợi cho con tôm. Việc có giải pháp đồng bộ về nuôi con giống và thuỷ lợi sẽ giúp tỷ lệ nuôi thành công cao hơn, kéo giá thành nuôi tôm giảm.

Cũng theo ông Vũ, cách đây 5 năm, Ecuador xuất khẩu tôm đứng thứ 5 thế giới, sau Việt Nam, Indonesia, Ấn Độ và Thái Lan nhưng từ năm 2021 đã vươn lên đứng đầu thế giới. Ecuador chủ động gia hoá trong nước giúp giá thành con giống thấp và sử dụng tôm bố mẹ kháng bệnh và thả mật độ thấp trong khi Việt Nam thích dòng lớn nhanh và thả mật độ cao nên rủi ro cao hơn.

Với quy hoạch đầu tư nuôi, Ecuador nuôi theo quy mô trang trại (để được cấp phép phải có quy mô từ 50ha trở lên) nên có điều kiện đầu tư khoa học kỹ thuật, cơ giới hoá đồng bộ. Nước này có 220.000ha nuôi tôm nhưng có đến 40.000ha đạt chứng nhận ASC, tương đương khoảng 20% diện tích trong khi Việt Nam có chưa đến 1% diện tích đạt chứng nhận này. Điều này, cũng khiến tôm Việt khó cạnh tranh được so với đối thủ khi đưa hàng vào siêu thị.

Theo ông Vũ, nếu Việt Nam không giải quyết được các hạn chế trên thì những năm tới, chắc chắn ngành tôm sẽ còn khó khăn. "Nếu bán giá cao, thì không ai mua, trong khi giá thành nuôi tôm của mình quá cao. Còn nếu mua của nông dân giá thấp xuống, người nuôi lỗ, thì đâu ai nuôi nữa" – ông Vũ nhấn mạnh.