Vụ chồng bị phạt tù vì quan hệ với vợ chưa đủ tuổi: Khi hình phạt bị áp dụng quá cứng nhắc

Viện KSND Tối cao ra thông báo rút kinh nghiệm vụ án Trần Huỳnh Kiệt

Theo bản án sơ thẩm của TAND thị xã Ninh Hòa (cũ), tháng 1/2021, Trần Huỳnh Kiệt quen biết, nảy sinh tình cảm với N.T.K.T.

Từ tháng 3 đến 4/2021, T. nhiều lần đến nhà Kiệt và cả hai quan hệ, dẫn đến T. có thai khi mới 15 tuổi. Đầu năm 2022, T. sinh con đầu lòng, đến giữa năm 2024 sinh con thứ 2.

Tháng 5/2024, Kiệt và T. đến UBND phường Ninh Hiệp, thị xã Ninh Hòa (cũ), nay là phường Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa, để đăng ký kết hôn. Sau đó, công an phát hiện vụ việc và khởi tố Kiệt.

Ở phiên sơ thẩm, đại diện viện kiểm sát đề nghị tòa tuyên phạt Kiệt 3 năm tù về tội Giao cấu với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi nhưng cho hưởng án treo. Tuy nhiên, tòa không đồng ý, phạt bị cáo Kiệt 3 năm 6 tháng tù.

Sau khi có bản án sơ thẩm, vợ chồng Kiệt cùng làm đơn xin giảm nhẹ hình phạt, đề nghị cho hưởng án treo.

Ngày 30/7/2025, TAND tỉnh Khánh Hòa mở phiên phúc thẩm, áp dụng thêm tình tiết giảm nhẹ là Kiệt đã bồi thường cho vợ, nên tuyên 3 năm tù (giảm 6 tháng so với bản án sơ thẩm) về cùng tội danh.

Ngày 17/9/2025, Viện KSND Tối cao rút hồ sơ vụ án, tiến hành xác minh về điều kiện, hoàn cảnh của Trần Huỳnh Kiệt.

Ngày 19/9/2025, Viện KSND tỉnh Khánh Hòa đã ban hành văn bản, đề nghị miễn chấp hành hình phạt tù đối với người bị kết án. Sau đó, TAND cùng cấp đã quyết định xét miễn chấp hành hình phạt tù đối với Trần Huỳnh Kiệt.

Từ vụ án trên, Viện KSND Tối cao ra văn bản đề nghị các đơn vị nghiệp vụ, cấp dưới rút kinh nghiệm trong việc áp dụng hình phạt, giải quyết các nội dung kháng cáo.

Theo Viện KSND Tối cao, TAND thị xã Ninh Hòa (cũ) và TAND tỉnh Khánh Hòa áp dụng hình phạt tù có thời hạn đối với Trần Huỳnh Kiệt là chưa phù hợp.

Khi áp dụng hình phạt, tòa án cần xem xét hoàn cảnh gia đình, nhân thân, hậu quả của xã hội khi áp dụng hình phạt đối với bị cáo. Sau khi phạm tội, bị cáo Kiệt cùng bị hại đã sống chung ổn định, đăng ký kết hôn, có 2 con chung.

Đồng thời, bị cáo có nhân thân tốt, thành khẩn khai nhận, có thành tích trong thời gian tham gia nghĩa vụ quân sự. Gia đình bị cáo đặc biệt khó khăn, phải ở nhà thuê mà chủ nhà không lấy tiền thuê do khó khăn; bị cáo là lao động chính nuôi vợ cùng các con.

Từ vụ án Trần Huỳnh Kiệt: Hình phạt không chỉ trừng phạt, phải hướng đến cải tạo và giáo dục

Trao đổi với PV Dân Việt, Tiến sĩ luật Đặng Văn Cường cho biết, theo quy định của Bộ luật Hình sự, người nào đã từ đủ 18 tuổi mà quan hệ tình dục hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi, dù tự nguyện, vẫn bị xử lý hình sự về tội “Giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi”.

Theo ông Cường, trong vụ việc này, với kết quả điều tra, truy tố và xét xử, việc tòa án kết tội bị cáo là có căn cứ, tuy nhiên mức án 3 năm tù là chưa phù hợp, chưa đánh giá đầy đủ tính chất, mức độ hành vi phạm tội, nhân thân bị cáo và các tình tiết giảm nhẹ.

“Việc quyết định hình phạt cần căn cứ vào hai yếu tố chính là hành vi và nhân thân. Việc xử phạt 3 năm tù ở cả hai cấp sơ thẩm và phúc thẩm là có phần cứng nhắc, chưa thể hiện được sự khoan hồng, nhân đạo của pháp luật,” ông Cường nhận định.

Theo Tiến sĩ Cường, mức hình phạt trên mới chỉ xem xét yếu tố hành vi, chưa đánh giá đúng yếu tố nhân thân và hậu quả xã hội của hành vi phạm tội.

“Quyết định hình phạt cần bảo đảm hài hòa giữa khoan hồng và nghiêm trị. Với những trường hợp hành vi phạm tội không còn nguy hiểm cho xã hội, hoặc hậu quả đã được khắc phục, thì không nhất thiết phải áp dụng hình phạt tù,” ông nói.

Trong vụ án này, mặc dù bị cáo đã có hành vi giao cấu với người chưa đủ 16 tuổi, nhưng hành vi xuất phát từ tình cảm, hai người đã kết hôn, sinh con và xây dựng gia đình ổn định. Hoàn cảnh gia đình bị cáo đặc biệt khó khăn, bị cáo là lao động chính, hành vi phạm tội do nhận thức hạn chế, không nhằm mục đích vụ lợi hay xâm hại.

Bởi vậy, theo ông Cường, việc áp dụng hình phạt tù là không cần thiết, làm cho sự việc trở nên nghiêm trọng hơn so với bản chất.

Phân tích thêm về căn cứ pháp lý, Tiến sĩ Cường dẫn Điều 29 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), quy định rằng:

“Người phạm tội có thể được miễn trách nhiệm hình sự nếu do chuyển biến của tình hình mà hành vi phạm tội hoặc người phạm tội không còn nguy hiểm cho xã hội nữa.”

Trong vụ việc này, khi cơ quan chức năng phát hiện hành vi giao cấu, người phạm tội và bị hại đã kết hôn, có con chung, gia đình hạnh phúc. Đây được xem là sự chuyển biến tình hình, hành vi không còn nguy hiểm cho xã hội, nên đủ căn cứ để xem xét miễn trách nhiệm hình sự theo Điều 29 nêu trên.

“Việc áp dụng hình phạt tù trong trường hợp này là không cần thiết, thậm chí có thể xem là máy móc, hình thức. Chỉ cần áp dụng biện pháp xử lý hành chính và miễn trách nhiệm hình sự là đã đủ răn đe, giáo dục và phòng ngừa chung,” ông Cường nói.

Ông Cường cũng cho rằng, Viện KSND Tối cao và TAND Tối cao hoàn toàn có thể kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm để hủy bản án sơ thẩm và phúc thẩm, xem xét miễn trách nhiệm hình sự cho bị cáo theo quy định của Điều 29.

Tuy nhiên, trong thực tế, TAND địa phương đã ban hành quyết định miễn chấp hành hình phạt tù đối với bị cáo. Theo Tiến sĩ Cường, đây là biện pháp khắc phục hợp lý, dù đáng lẽ cần được xem xét ngay từ giai đoạn khởi tố, truy tố, xét xử.

Sau khi quyết định miễn chấp hành hình phạt được ban hành, Viện KSND Tối cao cũng đã có văn bản rút kinh nghiệm đối với tòa án và viện kiểm sát địa phương.

“Việc rút kinh nghiệm trong những vụ án như thế này là cần thiết. Bởi bản chất của hình phạt là nhằm cải tạo, giáo dục. Khi hành vi không còn nguy hiểm, hậu quả xã hội không lớn, thì nên áp dụng nguyên tắc nhân đạo, khoan hồng,” Tiến sĩ Đặng Văn Cường nhấn mạnh.

Trong khi đó, luật sư Hoàng Hà (Đoàn Luật sư TP.HCM) nhận định, thông báo của Viện KSND Tối cao là bước đi đúng đắn, góp phần chuẩn hóa thực tiễn lượng hình, thúc đẩy việc cá thể hóa hình phạt, cũng như khuyến khích xem xét án treo hoặc miễn chấp hành hình phạt tù khi đủ điều kiện.

“Văn bản rút kinh nghiệm của Viện KSND Tối cao không chỉ giúp bảo đảm việc xét xử khách quan, toàn diện, mà còn tăng cường niềm tin công lý, thông qua kiểm sát công khai và cơ chế sửa sai trong tố tụng hình sự,” luật sư Hà nói.

Ông cho rằng, thông báo này là một hướng dẫn quan trọng, giúp thống nhất nhận thức trong việc cân nhắc yếu tố nhân đạo nhưng vẫn giữ vững ranh giới bảo vệ người dưới 16 tuổi, không xóa tội, chỉ khoan hồng khi đủ điều kiện luật định.

×