Xuất khẩu hạt điều Việt Nam trước thách thức thuế quan

Thách thức từ thuế quan của Mỹ

Ông Tạ Quang Huyên - Phó Chủ tịch Hiệp hội Điều Việt Nam (Vinacas) cho biết: "Mức thuế này là một thách thức, nhưng chưa gây ảnh hưởng nghiêm trọng. Các nhà nhập khẩu Mỹ vẫn tiếp tục nhận hàng theo hợp đồng đã ký và đồng ý chi trả phần thuế bổ sung". Tuy nhiên, lãnh đạo Vinacas vẫn lưu ý rằng nếu chính sách thuế không ổn định, các nhà nhập khẩu Mỹ có thể dè dặt trong việc đặt hàng dài hạn, ảnh hưởng đến kế hoạch xuất khẩu trong thời gian tới.

Song, phía Vinacas vẫn kỳ vọng việc cấp chính phủ đang nỗ lực đàm phán để giảm mức thuế quan xuống dưới 20% - nhất là với các mặt hàng Mỹ không thể sản xuất, lại là hàng thiết yếu, như hạt điều, cà phê, hồ tiêu… (vốn là đặc sản của Việt Nam), sẽ giúp ngành điều tiếp tục giữ phong độ sản xuất, xuất khẩu thuộc nhóm hàng đầu thế giới.

"Nếu đàm phán không đạt kết quả mong muốn, giá xuất khẩu hạt điều có thể phải giảm để bù đắp chi phí thuế, gây áp lực lên lợi nhuận của doanh nghiệp" – ông Huyên nói.

Trong khi đó, theo số liệu từ Hải quan, lũy kế 5 tháng đầu năm, tổng sản lượng xuất khẩu hạt điều của Việt Nam đạt 276.761 tấn, tương đương 1,8 tỷ USD (giảm 5,3% về lượng, nhưng tăng mạnh 19,4% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024). Con số tăng trưởng này chủ yếu nhờ giá xuất khẩu tăng, bù đắp cho sự sụt giảm về sản lượng. Và, thị trường Mỹ vẫn là thị trường lớn nhất của hạt điều Việt Nam, dù có giảm nhẹ, do thông tin Mỹ áp mức thuế quan 46%, rồi 20% gần đây, khiến các nhà nhập khẩu ở Mỹ giảm nhập hàng để nghe ngóng thuế quan.

Cụ thể, trong 5 tháng, sản lượng điều nhân xuất khẩu sang Mỹ đạt 59.752 tấn, kim ngạch 406,8 triệu USD, giảm 20,4% về lượng nhưng tăng nhẹ 1,72% về giá trị.

Tính chung 6 tháng đầu năm 2025, tổng khối lượng xuất khẩu điều của cả nước ước đạt 346,8 nghìn tấn với trị giá lên tới 2,36 tỷ USD. Mặc dù giảm 2,7% về khối lượng so với cùng kỳ năm 2024, nhưng đáng chú ý là giá trị xuất khẩu lại tăng mạnh 20,4%. Điều này cho thấy giá trị của hạt điều Việt Nam trên thị trường quốc tế đang được nâng cao đáng kể.

Giá điều xuất khẩu bình quân trong 6 tháng đầu năm 2025 ước đạt 6.805,4 USD/tấn, tăng 23,8% so với cùng kỳ năm 2024. Với kết quả này, ngành điều Việt Nam đang đi đúng hướng để đạt mục tiêu xuất khẩu 4,5 tỷ USD trong năm 2025.

Thị trường Trung Quốc khởi sắc

Theo Vinacas, trong khi xuất khẩu hạt điều sang thị trường Mỹ bị ảnh hưởng, thì ở chiều ngược lại, xuất khẩu hạt điều của Việt Nam sang thị trường Trung Quốc lại… bùng nổ. Trong 5 tháng đầu năm 2025, Việt Nam đã xuất khẩu gần 65,8 ngàn tấn điều nhân sang Trung Quốc, đạt kim ngạch hơn 414,9 triệu USD (tăng 21,7% về lượng và tăng tới 41,2% về trị giá so với cùng kỳ năm 2024).

Đặc biệt, tính riêng tháng 5/2025, xuất khẩu hạt điều sang Trung Quốc vươn lên dẫn đầu, đạt mức cao nhất trong 3 năm trở lại đây. Theo số liệu từ Hải quan, trong tháng 5, Việt Nam xuất khẩu 24.620 tấn hạt điều sang Trung Quốc, trị giá 156,39 triệu USD (tăng 3,7% về lượng và tăng 4,9% về trị giá so với tháng 4/2025). So với cùng kỳ năm 2024, mức tăng còn ấn tượng hơn, với tỷ lệ tăng 44,4% về lượng và tăng 67% về trị giá).

Trong khi đó, giá điều nhân xuất khẩu sang Trung Quốc cũng tiếp tục tăng mạnh mẽ. Trong 5 tháng đầu năm 2025, giá bình quân đạt mức 6.307 USD/tấn, tăng 16% so với cùng kỳ năm 2024. Riêng tháng 5/2025, giá bình quân đạt 6.350 USD/tấn, tăng 1,2% so với tháng 4/2025 và tăng 15,7% so với tháng 5/2024. Đáng chú ý, giá hạt điều xuất khẩu sang Trung Quốc còn cao hơn giá xuất khẩu sang Hoa Kỳ.

Theo ông Vũ Thái Sơn - Chủ tịch Hội Điều Bình Phước, Trưởng ban xuất nhập khẩu Vinacas, sở dĩ Trung Quốc gần đây tăng nhập khẩu hạt điều Việt Nam là do nhu cầu người tiêu dùng rất lớn. Nhất là thị trường tỷ dân cũng đang sắp tới mùa làm bánh trung thu. Bên cạnh Trung Quốc, nhiều thị trường khác cũng đang tăng mua hạt điều như: Hà Lan, Các Tiểu vương quốc Ả rập Thống nhất (UAE), Nhật Bản, Philippines, Ấn Độ.

Ngoài những phát sinh trái chiều giữa 2 thị trường nhập khẩu hạt điều Việt Nam nói trên, việc giá điều thô giảm từ 1.450 USD/tấn xuống còn 1.350 USD/tấn cũng giúp các doanh nghiệp nhập khẩu điều thô giảm chi phí.

"Tất nhiên, điều này có lợi đối với các doanh nghiệp chưa ký hợp đồng, giờ ký, tăng dự trữ để có hàng bán dịp lễ, Tết cuối năm. Còn với những doanh nghiệp trót ký hợp đồng nhập khẩu điều thô từ đầu năm, với giá cao, thì không tăng lợi nhuận. Nhưng về tổng thể, nhu cầu tiêu thụ hạt điều thường tăng mạnh vào 6 tháng cuối năm, kỳ vọng thị trường xuất khẩu hạt điều sẽ khởi sắc" – ông Sơn nói.

Về xuất khẩu hạt điều Việt Nam, thị trường Mỹ luôn dẫn đầu trong hàng chục năm qua. Năm 2024, Việt Nam xuất khẩu hạt điều sang Mỹ đạt trên 192.000 tấn, trị giá trên 1,15 tỷ USD. Thị trường Mỹ chiếm khoảng 30% về số lượng và kim ngạch xuất khẩu. Việt Nam hiện chiếm khoảng 90% lượng hạt điều nhập khẩu của Mỹ.

Trong khi đó, TS. Lê Bá Chí Nhân (ĐH Kinh tế TP.HCM) nhìn nhận: "Một khi thuế nhập khẩu và thuế đối ứng áp đặt sẽ khiến cho giá hạt điều tại Mỹ tăng lên. Trong khi người tiêu dùng Mỹ chỉ có thể chấp nhận tăng giá hạt điều ở một mức vừa phải. Nếu giá hạt điều tăng cao tương ứng với mức thuế quan, chắc chắn các nhà nhập khẩu Mỹ sẽ bắt buộc phải giảm giá mua hạt điều Việt Nam. Điều này sẽ dẫn tới giá nhân điều xuất khẩu của Việt Nam phải giảm giá. Đây là một bất lợi cho ngành điều Việt Nam".

×