Ông Phạm Quang Vũ, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Vinacafé Biên Hòa: “Cứ làm đúng trước, mọi chuyện khác sẽ tự nhiên đến!”

“Tôi lấy danh dự của người sống và gắn bó với Vinacafé BH hơn 30 năm qua, tuyên bố rằng dòng cà phê dưới thương hiệu Vinacafé đều làm từ 100% cà phê Robusta và Arabica, đây là minh chứng cho triết lý cà phê nguyên bản mà chúng tôi theo đuổi suốt 23 năm, từ khi sản phẩm này ra đời. Tất cả những người yêu Vinacafé đều có thể làm chứng nhân cho việc ấy”.

Có sao, nói vậy

“Nói tôi cứng nhắc cũng được, nguyên tắc cũng được… tôi chỉ cảm thấy thoải mái khi sống đúng với sự thật”, Phạm Quang Vũ nói vậy khi bắt đầu câu chuyện của mình. Mười tám tuổi, thay vì dùi mài kinh sử cho cuộc thi quyết định nghề nghiệp tương lai thì ông lại quyết định bước vào quân ngũ, bỏ năm năm làm tròn trách nhiệm của mình với quốc gia. Sau đó, mới vào trường đại học, làm sinh viên. Ông giải thích: “Bạn bè, người thân lúc đó bảo tôi dại vì chỉ cần vào đại học là đã có thể miễn trừ quân dịch, đỡ mất thời gian. Tôi lại nghĩ, sao mình phải né tránh? Việc phải làm thì làm thôi. Xong thì nhẹ lòng để làm những việc khác tốt hơn”.

Theo ông Vũ, trui rèn trong môi trường quân đội, cái lợi lớn nhất mà ông được hưởng là tính kỷ luật và tinh thần đồng đội. Hai đức tính này giúp ông rất nhiều trong suốt quá trình lập thân. Ông kể, tốt nghiệp đại học, ông đầu quân về Vinacafé BH và gắn bó đến tận bây giờ. Suýt soát 30 năm, thăng, trầm có đủ nhưng chưa bao giờ ông có ý định bỏ cuộc. “Tôi thích uống cà phê từ trước và yêu café ngay từ những ngày tìm về thủ phủ của café, thấy cây sinh trái đắng và biết quy trình sản xuất để có thể biến hạt những đắng ấy thành sản phẩm chinh phục người dùng trên thế giới”, ông Vũ chia sẻ.

Tuy nhiên, điều hạn chế nhất trong quá trình điều hành của ông cũng xuất phát từ tính nguyên tắc. Ông Vũ nhớ lại: “Có một thời gian, thị trường xuất khẩu khó khăn, hoạt động kinh doanh của Vinacafé BH không ổn định, khi đó có một công ty nước ngoài đề nghị hợp tác liên doanh và mua cổ phẩn của công ty với giá 60.000 USD”. Lời đề nghị đó là lối thoát nhẹ nhàng cho Vinacafé BH nhưng cuối cùng, ban lãnh đạo vẫn quyết định không bán mà cùng nhau chèo chống để vượt qua giai đoạn khó khăn.

Sau những thử thách, năm 1993, Vinacafé BH cho ra đời cà phê hòa tan 3-trong-1, đứa con tinh thần của bao người con nhiệt huyết của Vinacafé BH, được ấp ủ rất lâu để phục vụ thị trường Việt Nam. Đây là cà phê nguyên bản, 100% từ hạt cà phê Rubusta và Arabica được lựa chọn kỹ với kỹ thuật phối trộn và rang xay độc đáo. “Vinacafe Biên Hòa là công ty Việt Nam đầu tiên sản xuất ra cà phê sữa 3-trong-1 ở Việt Nam, lúc đấy cũng chưa có công ty nước ngoài nào tham gia thị trường”, ông nhớ lại. Công thức tôn trọng sự nguyên bản, chỉ thuần café, của sản phẩm này, hơn 20 năm qua, chưa một lần thay đổi.

Chấp nhận thử thách

Đáp lại nỗ lực của những người đã dày công đầu tư cho cà phê hòa tan 3-trong-1, thị trường đón nhận nhiệt tình, không chỉ ở Việt Nam mà còn vươn xa đến thị trường các nước. Vinacafé BH được tổ chức Sở hữu trí tuệ của Liên Hiệp Quốc trao giải thưởng WIPO và sau đó là giải thưởng “Anh hùng lao động thời kỳ đổi mới” của Nhà nước. “Chúng tôi có được những thành công là nhờ có duyên quy tụ được những “kỳ tài” của ngành cùng chính sách giữ chân nhân lực rất tốt”, ông Vũ nói. Đó là chị Ánh, một nghệ nhân rang xay chỉ cần nhìn vào màu của hạt cà phê là có thể đọc ra được vị cà phê; là chị Duy Anh, chuyên gia về nghiên cứu và phát triển sản phẩm của Vinacafé, người đã phát triển ra các sản phẩm phong phú cho Vinacafé BH.

Người dùng đón nhận Wake-Up và Phinn không kém dòng sản phẩm chủ lực. Tuy nhiên, đây lại là niềm trăn trở không nguôi của của một người đầy nguyên tắc như Phạm Quang Vũ. Ông nói: “Các sản phẩm cà phê hòa tan Wake-Up và Phinn có trộn đậu nành để chiều thị hiếu khẩu vị của nhiều người dùng hơn nhưng điều này không làm chúng tôi yên tâm được. Chúng tôi vẫn cảm thấy day dứt vì cảm thấy rằng, cách làm này không phù hợp với tôn chỉ và định hướng của công ty từ những ngày đầu: Cà phê phải làm từ cà phê!”.

Cuối tháng 7.2016, bức xúc khi nhìn thấy bức tranh tổng hợp về thị trường cà phê nhiều bất cập ngay trên mảnh đất xuất khẩu cà phê đứng thứ nhì thế giới tại một hội thảo phản ánh thực trạng cà phê bẩn, ông Phạm Quang Vũ và Ban Giám đốc đã làm một điều mà ai cũng có thể gọi là “gàn”: Tuyên bố chấm dứt con đường đang mang lại lợi nhuận rất tốt cho mình, không độn đậu nành vào cà phê.

“Chúng tôi tin rằng quyết định này là đúng. Chúng tôi nghĩ mình phải giữ niềm tự hào của cà phê nguyên bản mang bản sắc Việt”, ông Vũ khẳng định.

Chưa thể nói về những phản ứng của thị trường trước những thay đổi lớn về mặt sản xuất của  Vinacafé BH nhưng ông Vũ biết, đó là một hành trình dài và việc đối mặt với thách thức là không nhỏ: “Cứ làm đúng trước, mọi chuyện khác sẽ tự nhiên đến!”, ông Vũ nói vậy. Ông tin, những gì Vinacafé BH đã làm được gần 50 năm qua sẽ là nền tảng để thương hiệu này có thể đưa ra những dòng sản phẩm đích thực, dù con đường của mình là đi ngược xu hướng.