Kết nối giao thông để "nâng cánh" cho vùng trọng điểm phía Nam

Riêng với giao thông, tính liên kết này hiện nay còn khá manh mún. Đầu tàu TP.HCM cần được giải phóng những ách tắc đang mắc phải như kẹt xe, ngập nước, hàng hóa ùn tắc tại các cảng… Đầu tàu mà tắc thì kéo theo cả vùng cùng tắc.

Khép kín giao thông vùng

  Cảng Cái Mép - Thị Vải điểm kết nối chính cho hệ thống cảng biển Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam luôn đói hàng, trong khi hệ thống cảng TP.HCM lại thường xuyên ùn ứ và tắc nghẽn hàng hóa. Ảnh:  Hồ Văn

Theo Sở GTVT TP.HCM, ngày 20.3.2017 Tổng Công ty Tư vấn thiết kế GTVT (TEDI) đã trình UBND TP.HCM đề án kết nối giao thông TP.HCM với 7 tỉnh: Bình Dương, Bình Phước, Tiền Giang, Long An, Tây Ninh, Đồng Nai và Bà Rịa - Vũng Tàu. TEDI xác định 9 trục đường chính đô thị, 5 tuyến đường trên cao nhằm đảm bảo giao thông thuận tiện giữa TP.HCM và 7 tỉnh nêu trên.

Ngoài ra, TP.HCM bổ sung thêm các cầu Cát Lái nối quận 2 TP.HCM - Nhơn Trạch (Đồng Nai) và cầu Cần Giờ (Nhà Bè - Cần Giờ) để nhanh chóng phát triển giao thông trong vùng.

TEDI đề xuất kết nối các trục đường chính của TP.HCM với các tỉnh, như: Kết nối vành đai 2 (Thủ Đức) với vành đai 3 (Gò Công, tỉnh Tiền Giang) vượt qua sông Đồng Nai đến đầu QL20. Mục tiêu là kết nối khu vực giữa đường cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây với Quốc lộ 1. Đồng thời, tuyến cao tốc TP.HCM - Mộc Bài sẽ điều chỉnh thành hướng TP.HCM đi qua khu vực Tây Ninh và kéo dài từ Gò Dầu tới khu vực cửa khẩu Xa Mát (Tây Ninh). Điều chỉnh tuyến N2 (đường Hồ Chí Minh) bằng cách nối từ Trảng Bàng (Tây Ninh) tới Thạnh Hóa (Long An) thay vì đi hình chữ Z về Đức Hòa (Long An) như trước đây.

Về tuyến đường thủy, TEDI cũng đề xuất các tuyến kết nối nhanh hướng Đông - Tây từ cửa sông Vàm Cỏ đến cụm cảng Cái Mép - Thị Vải và từ sông Đồng Nai tới sông Thị Vải. Bổ sung thêm các cảng sông ICD (cảng trung chuyển) để gom hàng và vận chuyển tới các cảng lớn. Về tuyến đường sắt, TEDI đề xuất bổ sung nhánh kết nối ga Bình Triệu với đường sắt Sài Gòn - Cần Thơ.

Ngày 25.7.2017, tại hội nghị điều chỉnh quy hoạch xây dựng vùng TP.HCM đến năm 2030, tầm nhìn đến 2050, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đề nghị 7 tỉnh và TP.HCM cùng các bộ, ngành trung ương phải tìm ra giải pháp đưa Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam phát triển tương xứng tiềm năng, đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp phát triển kinh tế, an ninh quốc phòng của đất nước.

Ông Nguyễn Thành Phong - Chủ tịch UBND TP.HCM phát biểu: “Việc thành lập vùng, điều quan trọng là cơ chế vận hành, phối hợp. Các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội phải mang tính tổng thể vùng, nếu không sẽ hạn chế xung lực phát triển”.

 Về hệ thống cảng, TP.HCM đề xuất đẩy nhanh tiến độ điều chỉnh quy hoạch chi tiết cảng biển nhóm 5 (đã được phê duyệt) nhằm điều phối lượng hàng hóa giữa các cảng biển do lượng hàng hóa theo quy hoạch đã lạc hậu. Đặc biệt là lượng hàng hóa qua cảng Tân Cảng, Cát Lái đã vượt xa so với quy hoạch.

Giải bài toán về vốn, cách nào?

   Đường vào cảng Cát Lái (TP.HCM) luôn tắt nghẽn, ứ đọng hàng hóa. Ảnh: DT

Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Ngọc Đông cho rằng, tuy là vùng kinh tế trọng điểm, lượng hàng hóa chiếm 2/3 cả nước nhưng cả khu vực mới chỉ có 91/743km cao tốc của cả nước là chưa tương xứng với tiềm năng phát triển. Đầu mối TP.HCM thường bị tắc nghẽn do đường vành đai triển khai quá chậm. Nếu không khẩn trương xây dựng các đường vành đai thì kẹt xe ngày càng trầm trọng.

“Thủ tục còn nhiêu khê, như sân bay Long Thành đã nhìn nhận cách đây 10 năm nhưng đến nay vẫn chưa có động thái gì. Trong khi đó, cảng Cái Mép hạ tầng hoàn chỉnh nhưng chưa khai thác hiệu quả... Từ những vấn đề này dẫn đến chi phí vận tải cao”- Thứ trưởng Đông nói.

Cũng theo ông Đông, trước hết, cần làm ngay những cái cần kết nối, khẩn trương triển khai hệ thống đường cao tốc, đường vành đai thay vì cứ mở rộng các tuyến hiện nay, làm như vậy chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng quá lớn. Việc khép kín đường vành đai, cao tốc, xây dựng sân bay Long Thành, đường sắt làm đoạn cảng Cái Mép về Trảng Bom và Tây Ninh là ưu tiên nhưng nguồn vốn rất lớn, trên 104 tỷ USD.

Về mở rộng Quốc lộ 22, Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông cũng đề nghị làm cao tốc song hành luôn thay vì mở rộng mất thời gian và chi phí quá lớn. Quốc lộ 13 cũng vậy, làm hẳn cao tốc Chơn Thành về TP.HCM...

Nhận định về việc kết nối hạ tầng giao thông vùng, đại diện Bộ KHĐT cho rằng, kết nối giao thông là khâu đột phá để mở ra các hướng phát triển kinh tế. Tuy nhiên, về đường bộ, theo báo cáo của TP.HCM đến năm 2020 hoàn thành trên 580km cao tốc thì không thể đạt được vì hiện tại chưa tới 100km.

Thời gian qua, nhiều dự án kết nối vùng chưa được quan tâm đúng mức. TP.HCM cần chủ trì và thành lập tổ công tác để thực hiện nhiệm vụ này. Về nguồn vốn đầu tư, Bộ Tài chính cho rằng, cần có cơ chế tài chính để thực hiện, hiện nay việc huy động vốn đang rất khó.