Phương án “giảm sốc” cho lao động nữ nghỉ hưu từ 1.1.2018

Theo quy định tại khoản 2 Điều 56 Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) năm 2014 thì từ năm 2018, sẽ bắt đầu thay đổi cách tính tỉ lệ hưởng lương hưu. Trong đó, lao động nữ nghỉ hưu từ năm 2018 có thể giảm tới 10% lương hưu.

Không cần sửa luật

Nhiều ý kiến cho rằng, về thay đổi cách tính lương hưu từ 1.1.2018, chưa thực hiện đã thấy vấp. Có sự “khập khiễng” khi chỉ sau một đêm, cũng là phụ nữ có cùng số năm công tác là 25 năm, chỉ chênh nhau một ngày nghỉ hưu đã bị mất 10% lương. Mặc dù vậy, theo ông Bùi Sỹ Lợi – Phó Chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội thì bất cứ chính sách nào khi ra đời cũng sẽ chịu tác động đa chiều tới đối tượng có liên quan. Tuy nhiên, điều này là cần thiết bởi nếu không thực thi chính sách thì chúng ta kéo dài mãi chính sách không còn phù hợp.

Sẽ có 3.000 lao động chịu thiệt khi nghỉ hưu từ 1.1.2018 (ảnh minh họa).  Ảnh: B.T

Khi sửa Luật BHXH 2014, Chính phủ định cho thực hiện như trước đây. Trước 2006, quy định nam và nữ nghỉ hưu từ 2016 trở lên đều cộng thêm 2%. Sau 2006, chúng ta mới thấy cần thực hiện chính sách bình đẳng giới trong vấn đề này.

Đến 2014, chúng ta mới thực hiện nguyên tắc xây dựng luật dựa trên quan hệ đóng – hưởng, tức là đóng cao hưởng cao, đóng thấp hưởng thấp. Sau 15 năm, vì với nam, mức độ chênh lệch còn ngắn nên kéo đến 35 năm công tác mới được nghỉ hưu, còn phụ nữ vẫn giữ tuổi về hưu, không thay đổi 5 năm. Từ năm 1993, lương cơ sở của khu vực hành chính tăng 10,87 lần. Lương tối thiểu vùng từ 2008 đến nay, vùng 1 tăng 4,5 lần, vùng 2 tăng 4 lần. Đó chính là việc điều chỉnh giảm dần “độ sốc” của giảm lương 1% của phụ nữ.

Tuy nhiên, theo ông Lợi, đúng là từ 1.1.2018, phụ nữ nghỉ hưu ở giai đoạn này có thiệt thòi. Vì vậy, Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội đã đề nghị Bộ LĐTBXH, BHXH Việt Nam... báo cáo để đánh giá tác động. Qua đánh giá chỉ có 3.000 người bị tác động giảm lương hưu 6-10%, số còn lại chỉ chịu tác động giảm lương hưu từ 2-4% (giống nam giới) nên được xem như không ảnh hưởng gì.

“Quan điểm của chúng tôi là 3.000 lao động không lớn nên không cần sửa luật mà chỉ điều chỉnh bằng cách đề nghị Bộ LĐTBXH báo cáo Chính phủ để điều chỉnh. Có thể  bằng cách thay vì điều chỉnh lương hưu 7% cho tất cả người hưởng lương hưu như hiện nay thì năm 2018 tới chúng ta chỉ dành khoản đó điều chỉnh cho 3.000 lao động nêu trên để bù đắp thiệt thòi. Trong chính sách bao giờ cũng có sự công bằng tương đối nhưng về mặt vĩ mô, cơ quan quản lý nhà nước cần có biện pháp “giảm sốc”– ông Lợi đề xuất.

Còn về phía Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, ông Lê Đình Quảng – Phó trưởng Ban quan hệ lao động cho biết, đơn vị này cũng đã có kiến nghị gửi Bộ LĐTBXH và BHXH Việt Nam, nhưng đến nay vấn đề vẫn chưa được xử lý.

Loay hoay tìm cách tháo gỡ

Ngoài đề xuất về việc dành ngân sách điều chỉnh lương hưu hàng năm để bù đắp cho nhóm 3.000 lao động nữ chịu thiệt theo như ý kiến của ông Bùi Sỹ Lợi, đại diện Bộ LĐTBXH cũng cho rằng có thể áp dụng cách tăng lương hưu và dùng quỹ BHXH để hỗ trợ cho nhóm 3.000 lao động nữ bị ảnh hưởng nặng nhất.

Ông Lê Quân – Thứ trưởng Bộ LĐTBXH cho biết đơn vị này cũng đã báo cáo Chính phủ, Quốc hội, Thường vụ Quốc hội. Hiện nay, tiếp thu các ý kiến, Bộ LĐTBXH sẽ tiếp tục hoàn thiện các phương án. Bộ LĐTBXH cũng đang được Chính phủ giao và đang triển khai xây dựng đề án đổi mới tổng thể vể BHXH, gắn với tiền lương khối doanh nghiệp. Đi liền với đó cũng liên quan đến sửa Luật Lao động. Bằng các giải pháp đồng bộ, Bộ LĐTBXH sẽ giải quyết tổng thể bài toán đặt ra.

 Năm 2018, khoảng 21.000 lao động nữ đóng BHXH dưới 30 năm sẽ hưởng lương hưu thấp hơn từ 5-10% (ảnh minh họa). Ảnh: B.T

“Riêng về phương án tính lương hưu cho lao động nữ từ 1.1.2018, chúng tôi đã tính đến phương án giãn lộ trình áp để thực hiện. Phương án đưa ra là cứ mỗi năm công tác chúng ta giảm 1% để đến 2022, chúng ta áp dụng cách tính như nam giới. Như vậy, mỗi người khi nghỉ, sẽ giảm bớt 1-2% bị thiệt. Như vậy không cần sửa luật. Ngoài cách trên có thể dùng hình thức tăng lương và quỹ của bảo hiểm để hỗ trợ cho nhóm 3.000 lao động nữ bị ảnh hưởng” – ông Quân nói.

Ông Quân khá đồng tình với phương án của ông Bùi Sỹ Lợi. Ông Quân cho rằng: Một số nước phát triển đã áp dụng bài toán lấy lương hưu của người cao bù cho lương hưu của người thấp, theo tôi chúng ta có thể học tập. Muốn vậy chúng ta phải có nguồn. Ở mức độ lương hưu thấp, chúng ta cần quan tâm điều chỉnh tăng tỷ lệ tương đối. Tức là thay vì tăng tăng lương hưu đồng loạt thì chỉ nên dành 7-8% này để tăng lương hưu cho những người có mức lương thấp từ 1,3 triệu đồng,  còn đối tượng ở mức lương hưu cao hơn 20 lần mức lương cơ sở thì không nhất thiết phải tăng.