9 án lệ nào vừa được Hội đồng Thẩm phán Tòa Tối cao thông qua?

Cụ thể, Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao Nguyễn Hòa Bình vừ ký quyết định, công bố 9 án lệ đã được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao thông qua.

Án lệ đầu tiên là án lệ số 44/2021 về việc xác định thời hiệu khởi kiện đối với yêu cầu phản tố.

Nguồn án lệ: Quyết định giám đốc thẩm số 10/2021 ngày 14/9/2021 của Tòa án nhân dân Cấp cao tại Hà Nội về vụ án kinh doanh thương mại "Tranh chấp hợp đồng tư vấn thiết kế" tại Hà Nội, giữa nguyên đơn là Công ty cổ phần H với bị đơn là Công ty TNHH Thiết kế và Xây dựng P.

Vị trí nội dung án lệ nằm ở đoạn 2, phần nhận định của Tòa án. Tình huống án lệ được đưa ra là trong vụ án dân sự, bị đơn có yêu cầu phản tố đối với nguyên đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan có yêu cầu độc lập.

Chán án Tòa án nhân dân Tối cao Nguyễn Hòa Bình vừa ký quyết định, công bố 9 án lệ đã được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao thông qua. Ảnh minh họa

Trường hợp này, Tòa án phải xác định yêu cầu phản tố của bị đơn chính là yêu cầu khởi kiện, phải tuân thủ theo các quy định của pháp luật về thời hiệu khởi kiện.

Án lệ tiếp theo là án lệ số 45/2021 về xác định bị cáo phạm tội "Giết người" thuộc trường hợp "Phạm tội chưa đạt".

Nguồn án lệ này là bản án hình sự phúc thẩm số 395/2021 ngày 24/9/2021 của Tòa án nhân dân Cấp cao tại Hà Nội về vụ án hình sự "Giết người" đối với các bị cáo Nguyễn Bá T, Phạm Hoàng T1, Phạm Quang V và Nguyễn Đinh An K.

Tình huống án lệ là bị cáo cố ý thực hiện hành vi nhằm tước đoạt tính mạng của bị hại, bị hại bị tổn hại sức khỏe với tỷ lệ là 100%. Trong trường hợp này, Tòa án phải xác định là hậu quả chết người chưa xảy ra, bị cáo phải chịu trách nhiệm hình sự về tội "Giết người", thuộc trường hợp "Phạm tội chưa đạt".

Án lệ thứ 3 trong 9 án lệ vừa được thông qua là án lệ số 46/2021. Nguồn án lệ là quyết định giám đốc thẩm số 12/2020 ngày 7/8/2020 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao về vụ án "Dâm ô đối với trẻ em", đối với bị cáo Đinh quang D.

Tình huống án lệ ở đây thể hiện, bị cáo là giáo viên nơi bị hại là trẻ em theo học, không trực tiếp giảng dạy bị hại, có hành vi dâm ô đối với bị hại.

Vụ án một trẻ em bị thầy giáo dâm ô là 1 trong các án lệ được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao thông qua. Trong trường hợp này, theo án lệ, Tòa án phải xác định bị cáo phạm tội với tình tiết định khung hình phạt "Đối với trẻ em mà người phạm tội có trách nhiệm giáo dục". Ảnh minh họa

Trong trường hợp này, Tòa án phải xác định bị cáo phạm tội "Dâm ô đối với trẻ em", theo điểm c, khoản 2, Điều 116 Bộ luật Hình sự năm 1999, với tình tiết định khung hình phạt "Đối với trẻ em mà người phạm tội có trách nhiệm giáo dục".

Án lệ thứ 4 là án lệ số 47/2021 về việc xác định tội danh trong trường hợp bị cáo dùng hung khí nguy hiểm đâm vào vùng trọng yếu của cơ thể bị hại.

Nguồn án lệ là quyết định giám đốc thẩm số 15/2020 ngày 7/8/2020 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao về vụ án "Giết người" đối với bị cáo Nguyễn Đình Đ.

Tình huống án lệ là bị cáo dùng dao đâm vào bụng của bị hại (là vùng trọng yếu của cơ thể con người). 

Bị hại không chết là ngoài ý muốn chủ quan của bị cáo. Trường hợp này, Tòa án phải xác định bị cáo chịu trách nhiệm hình sự về tội "Giết người".

Án lệ thứ 5 là án lệ số 48/2021 về tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự "nộp lại tiền thu lợi bất chính". 

Nguồn án lệ là quyết định giám đốc thẩm số 03/2020 ngày 22/4/2020 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao về vụ án "Đánh bạc", "Tổ chức đánh bạc" đối với bị cáo Hồ Công Nhật Q, Hồ Viết H, Nguyễn Mộng V.

Tình huống án lệ ở đây là bị can, bị cáo nộp lại tiền thu lợi bất chính từ hành vi phạm tội. 

Trường hợp này, Tòa án phải xác định bị cáo được hưởng tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự theo khoản 2, Điều 46 Bộ luật Hình sự năm 1999, tương ứng với khoản 2, Điều 51 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017.

Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao cũng thông qua các án lệ số 49, 50, 51, 52, trong đó có liên quan đến các vấn đề như xác định quyết định hành chính ban hành không đúng thẩm quyền; quyền khởi kiện vụ án đòi lại tài sản của người được giao tài sản theo bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật; xác định quyền sở hữu đối với khu vực để xe ô tô của nhà chung cư…