Bác sĩ cảnh báo nguy cơ ngộ độc thuốc tê khi làm thủ thuật

Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng xuất hiện các triệu chứng hoa mắt, chóng mặt, run chân tay sau khi nhổ răng. 

Bệnh nhân cho biết trong quá trình nhổ răng có sử dụng 2 ống Lidocain 2% tê tại chỗ; các dấu hiệu sinh tồn và các chỉ số xét nghiệm cơ bản đều trong giới hạn bình thường. Bệnh nhân được chẩn đoán theo dõi ngộ độc thuốc tê Lidocain sau nhổ răng. 

Ngay lập tức, bệnh nhân được truyền tĩnh mạch nhũ tương lipid 20%, theo dõi sát tình trạng ý thức và huyết động. Sau khi dùng thuốc 15 phút, các triệu chứng lâm sàng khiến bệnh nhân khó chịu hết hoàn toàn. Bệnh nhân được chuyển lên khoa Dị ứng, Bệnh viện Quân đội 108 tiếp tục theo dõi và điều trị.

Theo bác sĩ Lê Đức Duẩn, khoa Cấp cứu, Bệnh viện Quân đội 108, ngày nay, việc sử dụng thuốc tê rất phổ biến, từ các thủ thuật thực hiện tại các cơ sở y tế bên ngoài bệnh viện. 

Từ việc nhổ răng, tiểu phẫu vết thương… đến các thủ thuật, tiểu phẫu thuật thực hiện tại bệnh viện như: đặt catheter, chọc ống sống thắt lưng, phẫu thuật tạo hình-thẩm mĩ… đều dùng thuốc tê. 

Do đó, các trường hợp ngộ độc thuốc tế dễ xảy ra hơn, nhất là trong bối cảnh việc thực hiện kĩ thuật gây tê trước khi làm các thủ thuật này được thực hiện bới các bác sĩ không thuộc chuyên ngành Gây mê-Hồi sức. 

Khi bị ngộ độc thuốc tê, nếu không được xử lý kịp thời sẽ có thể đe dọa tính mạng của người bệnh. Như người bệnh trên rất may mắn được cấp cứu đúng cách và kịp thời nên tránh được những hậu quả đáng tiếc. 

Theo bác sĩ Nguyễn Anh Tuấn, khoa Cấp cứu, Bệnh viện Quân đội 108, tình trạng ngộ độc thuốc tê luôn tiềm ẩn nhiều nguy hiểm (ngộ độc thuốc tê, phản vệ với thuốc tê, hội chứng sợ hãi).

Việc chẩn đoán phân biệt các giả thuyết trên thường dựa vào các triệu chứng đi kèm như: bệnh nhân hoảng sợ, lo lắng quá mức trước khi làm thủ thuật (Hội chứng sợ hãi); bệnh nhân khó thở, thở rít, nổi ban mề đay, ngứa, buồn nôn, đau bụng (Phản vệ với thuốc); còn lại là tình trạng Ngộ độc. 

"Trường hợp ngộ độc thuốc tê hay xảy ra nhất, trong khi đó Phản vệ lại hiếm gặp nhất. Vì vậy, khi gặp phải tình huống lâm sàng như trên, chúng ta nên xử trí theo hướng ngộ độc thuốc tê kết hợp với các biện pháp hồi sức cấp cứu cơ bản thì khả năng cao sẽ cứu sống được bệnh nhân”, bác sĩ Tuấn chia sẻ. 

Những đối tượng có nguy cơ cao ngộ độc thuốc tê:

Theo bác sĩ Tuấn, những người có nguy cơ ngộ độc thuốc tê bao gồm: 

- Trẻ em dưới 6 tháng tuổi

- Bệnh nhân thể trạng nhỏ

- Tuổi cao, suy yếu

- Suy tim, thiếu máu cơ tim

- Bệnh gan

Nhận biết bệnh nhân ngộ độc thuốc tê:

Theo bác sĩ Tuấn, Hội Gây tê vùng và Giảm đau Hoa Kỳ khuyến cáo, những thay đổi về thần kinh hoặc tim mạch của bệnh nhân khi đang sử dụng thuốc tê, dù liều nhỏ, gây tê theo phương pháp gì, cần nghĩ tới ngộ độc thuốc tê trước và xử trí theo phác đồ.

Các dấu hiệu ngộ độc bao gồm: 

- Kích thích (bồn chồn, lo lắng, kêu la, giật cơ, co giật)

- Ức chế (ngủ gà, hôn mê hoặc ngừng thở)

- Không đặc hiệu (miệng có vị kim loại, tê quanh miệng, nhìn đôi, ù tai, chóng mặt)

- Giai đoạn đầu có thể có: Tăng huyết áp, mạch nhanh, loạn nhịp thất…

- Giai đoạn sau có thể bị tụt huyết áp tiến triển; Block dẫn truyền, nhịp tim chậm, vô tâm thu; Loạn nhịp thất (nhanh thất, rung thất, xoắn đỉnh, vô tâm thu)

"Các bác sĩ sau khi tiêm thuốc tê cho bệnh nhân cần theo dõi bệnh nhân trong quá trình tiêm và sau khi tiêm. Các triệu chứng ngộ độc trên lâm sàng có thể xuất hiện chậm sau 30 phút hoặc muộn hơn. Cần giao tiếp thường xuyên với bệnh nhân để phát hiện sớm các dấu hiệu ngộ độc.

Người bệnh cần nắm rõ các dấu hiệu nhận biết sớm tình trạng ngộ độc thuốc tê để khi xảy ra có thể đến các cơ sở y tế gần nhất cấp cứu kịp thời", bác sĩ Tuấn khuyến cáo.