Bí mật nhuốm máu trên chiếc mặt nạ vàng cổ đại 1.000 năm tuổi

Các nhà khảo cổ học thuộc Dự án Khảo cổ học Sicán đã tìm được chiếc mặt nạ vàng vào đầu những năm 1990 trong khi khai quật một ngôi mộ cổ ở Peru. Ngôi mộ có niên đại khoảng năm 1.000 sau Công nguyên, thuộc về một người đàn ông trung niên thuộc nền văn hóa Sicán cổ đại, sinh sống ở bờ biển phía bắc Peru từ thế kỷ 9 đến thế kỷ 14.

Hài cốt của người đàn ông cũng được sơn màu đỏ tươi và được phát hiện trong tư thế không đầu ở giữa một ngôi mộ hình vuông sâu 12m.

Hộp sọ của người đàn ông, bị cố ý tách rời khỏi hài cốt, được đặt ở phía bên phải hài cốt và được che bằng một mặt nạ bằng vàng sơn đỏ. 

Bên trong mộ, các nhà khảo cổ phát hiện 1,2 tấn hàng hóa và bộ xương của 4 người khác: 2 phụ nữ trẻ được sắp xếp theo vị trí một bà đỡ và một phụ nữ đang sinh con. Ngoài ra, hài cốt của 2 đứa trẻ cũng được sắp xếp ở vị trí cao hơn.

Vào thời điểm khai quật, các nhà khoa học xác định sắc tố đỏ trên mặt nạ vàng là chu sa, một loại khoáng chất có màu đỏ tươi được tạo thành từ thủy ngân và lưu huỳnh. Nhưng dù bị chôn sâu dưới lòng đất hàng nghìn năm, bằng cách nào đó, lớp sơn đỏ dày từ 1 đến 2mm - vẫn bám chặt vào mặt nạ.  

Trong nghiên cứu mới, các nhà nghiên cứu đã phân tích một mẫu nhỏ sơn màu đỏ để xem liệu họ có thể tìm ra thành phần bí mật giúp nó bám chặt vào mặt nạ hay không.

Đầu tiên, với kỹ thuật quang phổ hồng ngoại sử dụng ánh sáng hồng ngoại để xác định các thành phần của vật liệu, họ đã phát hiện ra rằng các protein có trong lớp sơn màu đỏ. 

Sau đó, họ sử dụng khối phổ - một phương pháp có thể phân loại các ion khác nhau trong vật liệu dựa trên điện tích và khối lượng của chúng, để xác định xem các protein cụ thể là gì.

Các nhà nghiên cứu đã hết sức bất ngờ khi phát hiện ra rằng, lớp sơn màu đỏ có chứa 6 loại protein được tìm thấy trong máu người. Lớp sơn cũng chứa các protein có nguồn gốc từ lòng trắng trứng. Các protein bị phân hủy cao, vì vậy không rõ trứng này thuộc loài chim nào, nhưng các nhà nghiên cứu đưa ra giả thuyết rằng đó có thể là vịt Muscovy.

Các nhà khảo cổ trước đó đã đưa ra giả thuyết rằng sự sắp xếp của các bộ xương trong ngôi mộ đại diện cho mong ước "sự tái sinh" của nhà lãnh đạo Sicán đã qua đời. Để mong ước trở thành sự thật, người xưa có thể đã phủ toàn bộ hài cốt trong lớp sơn đẫm máu này vì cho rằng nó đại diện cho sinh lực, sức mạnh hỗ trợ sự tái sinh

Nền văn hóa Sicán từng phát triển rực rỡ ở bờ biển phía bắc của Peru ngày nay nhưng cuộc sống của họ như thế nào thì không có nhiều tài liệu rõ ràng.

Một số người cho rằng người Sicán là hậu duệ của nền văn hóa Moche phát triển mạnh mẽ ở Peru từ năm 100 đến năm 700 sau Công nguyên.

Văn hóa Sicán chú trọng nhiều vào các tập tục an táng giới tinh hoa, những người sau khi qua đời được chôn cất với nhiều vật phẩm trang trọng. Ngoài ra, người Sicán cũng có tục hiến tế con người, chủ yếu là phụ nữ. Các nạn nhân bị hiến tế và thường được đặt trong lăng mộ của đàn ông.