Bỏ hàng trăm triệu để mua trám đen từ đầu vụ, thương lái Nghệ An lỗ nặng vì đặc sản mất mùa

Trám đen ít quả, thương lái ngậm trái đắng

Những ngày này, các thương lái đổ bộ về huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An, vùng trồng cây trám đen nhiều nhất cả tỉnh. Thứ quả ngày xưa nhà nghèo mới ăn giờ đây được ví như "vàng đen". Đầu mùa, giá quả trám đen đắt hơn cả thịt lợn.

Cây trám đen tại huyện Thanh Chương là loài cây bản địa, lâu năm nên quả ngon, thơm, bùi được nhiều người ưa chuộng. Trám đen phổ biến tại các xã như Thanh Nho, Thanh Lĩnh, Cát Văn, Hạnh Lâm…

Ở những vùng này, trong vườn nhà nào cũng có cây trám đen. Ngay từ khi cây trám mới ra hoa, thương lái đã tìm về tận vườn nhà dân để đặt mua. Sau khi xem xét kỹ từng cây, thương lái đặt tiền mua với giá từ 1 đến 5 triệu đồng tùy cây. Cá biệt có những cây trám đen được thương lái mua với giá 15 triệu đồng.

Như vậy toàn bộ số quả trên cây mùa này sẽ thuộc về thương lái. Nếu được mùa, cây trám nhiều quả, năng suất cao thì thương lái trúng đậm. Nếu thời tiết bất lợi, quả ít thì thương lái chịu lỗ. Cách mua này cũng giúp các thương lái chủ động được nguồn hàng, không phải cạnh tranh gắt gao khi vào mùa thu hoạch trám đen.

Trung bình mỗi thương lái phải chi từ 300 - 500 triệu đồng để đặt mua trám đen từ đầu mùa. Khi trám chín, thương lái sẽ đưa lao động đến thu hoạch. Trung bình một người thợ hái trám được trả công khoảng 600.000 đồng/ngày. Người nhặt trám được trả công khoảng 250.000 đồng/ngày. 

Năm nay, do thời tiết bất lợi, cây trám đen cho quả ít, sản lượng chỉ bằng 50 - 60% so với năm trước. Đầu mùa, giá trám đen ở mức cao khoảng 140.000 đồng/kg. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, trám đen đang được bán với giá 90.000 đồng/kg. Sản lượng thấp khiến nhiều thương lái đã phải nếm vị đắng từ loại quả được ví như vàng đen này.

Anh Nguyễn Văn Hùng một thương lái thu mua trám đen chia sẻ, ngay từ đầu mùa anh đã chi gần 300 triệu đồng để mua trám đen của người dân. Theo đánh giá, năm nay sản lượng quả trám rất thấp, nhiều cây anh đã phải chịu lỗ tiền công.

Đơn cử như cây trám đen cao lớn trong vườn nhà bà Trần Thị Hoa (xã Thanh Lĩnh). Từ khi cây trám đen mới ra hoa, anh Hùng đã đặt mua với giá 3 triệu đồng. Tuy nhiên, hôm nay thu hoạch chỉ được khoảng 35 kg quả. Với giá bán hiện tại anh Hùng thu về 3,2 triệu đồng. Như vậy mới chỉ hòa vốn, anh Hùng chấp nhận lỗ tiền công cho thợ hái trám. Có những cây khác chỉ hòa vốn hoặc có lãi ít.

Một thương lái khác là chị Nguyễn Thị Hoa chia sẻ, có những cây trám đen, năm trước được 100 kg quả chín, nhưng năm nay chỉ được khoảng 50 - 60kg. Nếu ai khéo mua ngay từ đầu mùa thì may chăng hòa vốn, còn không thì lỗ tiền công. Nghề nào cũng có lúc lời, lúc lỗ nên phải chấp nhận.

Treo mình trên cây, giăng lưới dưới gốc để thu hoạch trám đen

Chị Trần Thị Hằng (SN 1983, trú tại xã Thanh Lĩnh) một người chuyên thu mua trám đen cho biết, năm nay nhiều khách đặt hàng nhưng không có trám để giao. Năm trước được mùa, cây nào cũng trĩu quả, vì thế năm nay ai cũng mua với giá cao nên khi sản lượng quả không được như kỳ vọng sẽ lỗ.

Những cây trám ở huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An đã có tuổi đời hàng chục năm nên rất cao, tán rộng. Để chuẩn bị thu hoạch quả trám đen, thợ hái trám phải giăng nhiều lớp lưới phủ kín xung quanh tán cây trám. Sau đó, một người thợ lành nghề sẽ làm nhiệm vụ trèo lên cây hái quả. Quả trám rơi xuống vào lớp lưới đã giăng sẵn nên không dập nát.

Trên những cành cao, thợ hái trám phải buộc dây để đảm bảo an toàn khi hành nghề. Họ vắt vẻo trên những cành cây cao chót vót. Phía dưới, một số người khác làm nhiệm vụ nhặt quả. Để thu hoạch hết quả trên một cây trám, cần ít nhất 3 người làm việc liên tục trong 1 buổi.

Trong tốp thợ, chị Nguyễn Thị Hải làm nhiệm vụ nhặt, thu gom quả trám đen. Đã có nhiều năm làm nghề thu hoạch trám đen, chị Hải chia sẻ, nếu cây trám nhiều quả, thương lái trúng đậm thì công của thợ cũng được trả cao hơn. Bên cạnh đó, thời gian thu hoạch kéo dài thì lao động nghề trám có thêm thu nhập và ngược lại.

Ông Nguyễn Xuân Khánh – Chủ tịch Hội Nông dân huyện Thanh Chương chia sẻ, cây trám đen trên địa bàn mang lại một nguồn thu nhập khá cho người dân. Năm nay, sản lượng trám đen không cao có thể do thời tiết nắng nóng kéo dài. Đặc biệt, nắng nóng gay gắt vào thời điểm cây trám ra hoa nên tỷ lệ kết quả thấp.