Dự kiến sáp nhập Bắc Giang: Mở ra chương mới cho miền di sản của vùng đất Kinh Bắc

Trong khuôn khổ Hội chợ VITM Hà Nội 2025, Bắc Giang mang đến lời mời gọi mộc mạc nhưng đầy cuốn hút: “Về miền đất cổ, chạm vào những tầng văn hóa chưa kể” tại Hội nghị giới thiệu, xúc tiến điểm đến du lịch Bắc Giang. Không cần quá nhiều mỹ từ, Hội nghị được tổ chức như một dịp “kể chuyện” – nơi vùng đất Đông Bắc tĩnh lặng mở ra bản sắc riêng biệt, không trộn lẫn giữa nhịp phát triển hiện đại.

Một điểm nhấn trong chương trình là định hướng phát triển du lịch gắn với nông thôn mới, đưa du khách “sống chậm” giữa làng quê trù phú: hái vải sớm, nghe dân ca quan họ bên triền đê. Thay vì chỉ “xem” Bắc Giang, du khách sẽ được “chạm” vào Bắc Giang – bằng tay, bằng mắt, bằng ký ức, bằng mọi giác quan.

Là đơn vị đầu tiên tiếp cận Bắc Giang như một điểm đến văn hóa, du lịch cộng đồng, bà Lê Thị Thu Trang – Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Du lịch và Quản lý điểm đến SGO chia sẻ với Dân Việt, Bắc Giang đang nắm trong tay rất nhiều “chất liệu thô” quý giá để xây dựng các sản phẩm văn hóa độc bản: làng nghề cổ kính, dân ca quan họ, đình chùa nghìn năm, tên tuổi vĩ nhân đất Việt, vựa trái cây lớn nhất miền Bắc… Tất cả không chỉ hiện diện như tư liệu du lịch mà còn gợi mở những câu chuyện sống động, có thể kể được bằng trải nghiệm thực tế.

Bà Trang cho hay: “Từ lợi thế đó, chúng tôi đã xây dựng hàng loạt tour mang tính bản địa sâu sắc, trong đó có tour “Tập làm người Kinh Bắc” diễn ra trong 1 ngày. Chúng tôi đang chuyển ngữ các tour, chuẩn hóa quy trình, tập huấn cho bà con để xây dựng trải nghiệm cố định tại làng Thổ Hà. Mỗi chuyến đi không chỉ là du khách khám phá làng, mà còn là làng tự khám phá mình.”

Theo đó, với “Tập làm người Kinh Bắc”, du khách sẽ xuất phát từ Hà Nội lúc 7 giờ sáng, điểm hẹn có thể là Nhà hát Lớn hoặc Hoàng thành Thăng Long – nơi gợi nhớ về không gian văn hóa cố đô xưa. Đặt chân tới làng Thổ Hà – Bắc Giang, du khách sẽ bước vào một thế giới khác: mặc áo tứ thân, nghe quan họ, làm bánh đa nem, cùng chủ nhà nặn bánh tai mèo – món quà quê thơm mùi đậu xanh, mùi lá chuối, mùi bếp củi giữa sân nhà.

Buổi trưa, du khách ăn cơm tại nhà dân, nghỉ ngơi ngắn trước khi tiếp tục hành trình sang chùa Bồ Đà – một trong những trung tâm Phật giáo cổ kính nhất vùng. Vãn cảnh chùa trong buổi chiều yên ả, lắng nghe tiếng chuông ngân giữa vườn tháp cổ, rồi lên xe trở về Hà Nội lúc khoảng 16 giờ – kết thúc một ngày nhẹ tênh nhưng đầy dư vị.

Không chỉ mang đến những trải nghiệm văn hóa, làng Thổ Hà còn là một “góc bếp Bắc Bộ” đậm đà bản sắc. Ẩm thực ở Thổ Hà không nằm trong thực đơn nhà hàng, càng không đi kèm menu hay giá niêm yết.

Nó hiện hữu trong gian bếp của từng nếp nhà cổ, được nấu bởi chính tay người làng – những bà, những chị đã quen với việc nêm nếm bằng cảm giác, đun bếp củi bằng thói quen và dọn mâm cơm bằng cả sự hiếu khách. Trong đó phải kể đến các món như: bánh canh nấu bằng bột và sườn, xáo chuối, bánh khúc tai mèo, bánh đa nem, bánh đa nướng.

Trong tour, hoạt động trải nghiệm mặc áo tứ thân không chỉ là “check-in lấy ảnh”, mà là một trải nghiệm trọn vẹn mang tính kể chuyện. Mỗi đoàn đều được giới thiệu rõ: Tại sao gọi là tứ thân? Áo gồm những bộ phận gì? Chất liệu truyền thống ra sao? Mặc thế nào cho đúng thứ tự? Có thể nói, đây chính là một trong những điểm nhấn tinh tế nhưng đầy cảm xúc của hành trình “Tập làm người Kinh Bắc”. Bởi du lịch văn hóa không chỉ là đến nơi mới, mà là “sống lại” những điều cũ.

“Khi chúng tôi đưa ra trải nghiệm mặc áo tứ thân, ban đầu cũng nghĩ là chắc không ai hứng thú đâu, nhưng bất ngờ là 100% du khách đều thích mặc thử – không chỉ các cô chú lớn tuổi mà cả người trẻ nữa, thậm chí người trẻ còn thích thú hơn.

Áo dài thì có lẽ trong mỗi gia đình Việt đều có ít nhất một bộ, nhưng áo tứ thân – thứ trang phục gắn liền với hình ảnh các bà, các mẹ Kinh Bắc xưa – giờ chỉ còn thấy trong những thước phim tư liệu hoặc chương trình truyền hình. Chính vì thế, khi được tận tay chạm vào lớp vải thô mộc, khi được hướng dẫn từng bước mặc – từ cách vắt khăn mỏ quạ, buộc dải yếm, đến cách buông tà áo, du khách không chỉ khoác lên mình một bộ trang phục, mà như đang khoác lên cả một miền ký ức văn hóa.

Hiện tour đang được tổ chức cố định vào thứ Bảy và Chủ nhật hàng tuần. Chỉ cần đủ 10 khách, đoàn sẽ khởi hành. Dịp Tết vừa rồi, thời tiết mát mẻ, lại nhiều lễ hội nên tuần nào cũng có đoàn. Chúng tôi rất mong sau này sẽ xây dựng được hệ thống tour có tính kết nối, để giữ chân du khách ở lại lâu hơn với Bắc Giang”, bà Trang chia sẻ.

Dự kiến sáp nhập Bắc Giang: Cơ hội và thách thức

Từ thực tế khảo sát tại làng Thổ Hà và nhận thấy Bắc Giang cần phải giải được bài toán du lịch từ mọi góc độ, bà Đặng Bích Thọ - Trưởng đại diện Công ty Du lịch Phượng Hoàng thẳng thắn bày tỏ: “Hiện nay Bắc Giang cách Hà Nội chỉ khoảng 100km, giao thông rất thuận tiện, nhưng tốc độ phát triển du lịch vẫn còn chậm so với các tỉnh lân cận. Tôi thấy các sản phẩm ở đây chỉ đang ở mức từng điểm lẻ, thiếu sự kết nối để tạo thành một hành trình rõ ràng.

Bắc Giang có lợi thế gần Yên Tử – nơi thu hút lượng lớn khách nội địa lẫn quốc tế mùa lễ hội, vậy thì hoàn toàn có thể kết nối tour tuyến để chia sẻ dòng khách. Đặc biệt với khách quốc tế, điều họ tìm kiếm không phải là sự hiện đại, mà là những trải nghiệm khác biệt so với nơi . Và điều đó, Bắc Giang có thừa – từ làng nghề, tín ngưỡng, kiến trúc cổ, ẩm thực truyền thống cho tới phong cảnh đồng quê chưa bị đô thị hóa.”

Bà Thọ nhấn mạnh, Bắc Giang cần chú trọng về cách tổ chức phục vụ du khách: từ vệ sinh, ăn uống đến hướng dẫn và lưu trú. “Một tour trong ngày, sẽ rất khó tạo lợi nhuận bền vững nếu không gắn với lưu trú. Du lịch Bắc Giang có thể tận dụng nhà sàn, không gian truyền thống ở làng làm homestay, vừa tạo thu nhập cho người dân, vừa mang lại trải nghiệm sống động cho du khách. Cùng với đó là kết nối với các trường học để mở rộng kênh quảng bá – đưa học sinh, sinh viên đến với trải nghiệm văn hóa địa phương.”

Từ góc nhìn của nhà nghiên cứu văn hóa lâu năm, PGS.TS Bùi Thanh Thủy cũng chỉ rõ một số định hướng có thể phát huy mạnh: phát triển du lịch sinh thái gắn với bản sắc văn hóa dân tộc thiểu số; đẩy mạnh trải nghiệm văn hóa ở các điểm như bản Ven – nơi lưu giữ nhiều phong tục, tập quán đặc trưng. Bên cạnh đó, lợi thế “vựa trái cây” – với các mùa vải, cam, bưởi ở Lục Ngạn – cũng là yếu tố giúp Bắc Giang định vị thành “điểm đến xanh của du lịch Việt Nam”, vừa mang tính sinh thái, vừa giàu trải nghiệm.

Một trong những điểm nhấn quan trọng trong các phát biểu tại Hội nghị xúc tiến du lịch Bắc Giang là vấn đề sáp nhập hành chính. Trước đó vào sáng 11/4, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bắc Giang và Bắc Ninh đã họp bàn về việc sáp nhập hai tỉnh.

Phát biểu tại Hội nghị, Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia cho biết, sáp nhập hành chính chính là một trong những yếu tố quan trọng giúp Bắc Giang nâng cao khả năng phát triển du lịch bền vững. Đây là cơ hội để Bắc Giang không chỉ phát huy thế mạnh của mình mà còn tạo ra một điểm đến du lịch đa dạng và hấp dẫn hơn. Việc kết nối các khu vực sẽ tạo thành một chuỗi du lịch mạnh mẽ, góp phần tối đa hóa tiềm năng du lịch của khu vực.

“Bắc Giang có thể học hỏi từ những địa phương thành công trong việc phát triển du lịch như Ninh Bình, để áp dụng những chính sách khuyến khích sáng tạo và đầu tư vào công nghiệp văn hóa. Đặc biệt, việc quảng bá và xây dựng thương hiệu Bắc Giang như một điểm đến du lịch gắn liền với thiền viện, di sản văn hóa, và sản phẩm nông sản đặc trưng sẽ tạo ra một sự khác biệt so với các tỉnh lân cận như Bắc Ninh”, vị đại diện cho biết.

Theo ông, hai dòng sản phẩm cốt lõi cần được chú trọng là du lịch tâm linh – văn hóa và du lịch xanh – sinh thái gắn với tiêu thụ sản phẩm OCOP. Đặc biệt, chương trình “Con đường Hoằng dương Phật pháp” kết nối Tây Yên Tử với các chùa – am cổ, nếu làm bài bản sẽ trở thành tuyến du lịch di sản độc đáo, mang giá trị nguyên bản, giúp nâng tầm Bắc Giang trong bản đồ du lịch Việt Nam.

“Bắc Giang không chỉ có rừng, núi và chùa. Đây còn là một tỉnh công nghiệp đang phát triển mạnh. Nếu tận dụng được giai đoạn sáp nhập hành chính, Bắc Giang sẽ có thêm lợi thế lớn về quy mô, thị trường và năng lực đầu tư. Cục Du lịch Quốc gia sẵn sàng đồng hành, hỗ trợ địa phương trong xúc tiến quảng bá và phát triển sản phẩm điểm đến”, ông khẳng định.

×