Chương trình Mục tiêu quốc gia tạo lực đẩy mới cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở xã Bằng Vân, tỉnh Thái Nguyên

Nguồn lực chương trình Mục tiêu quốc gia – “đòn bẩy” cho xã vùng cao sau sáp nhập

Sau sáp nhập từ hai xã Bằng Vân và Thượng Ân, xã Bằng Vân (tỉnh Thái Nguyên mới) đối mặt với không ít thách thức. Địa bàn rộng hơn 132 km², dân cư phân tán tại 16 thôn, gần 99% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số, tỷ lệ hộ nghèo còn ở mức cao 36,35%… tất cả đặt ra yêu cầu cấp thiết về một chiến lược phát triển đồng bộ, bền vững.

Trong bối cảnh đó, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đã và đang trở thành đòn bẩy quan trọng, tạo nên những chuyển động rõ nét trên vùng đất này.

Theo báo cáo của UBND xã Bằng Vân, tổng nguồn vốn thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia năm 2025 đạt hơn 15,5 tỷ đồng, trong đó vốn đầu tư hơn 6,25 tỷ đồng, vốn sự nghiệp hơn 9,26 tỷ đồng. Dù còn gặp nhiều khó khăn trong triển khai, nhất là với nguồn vốn sự nghiệp, nhưng tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư đạt trên 87% cho thấy nỗ lực rất lớn của chính quyền địa phương trong việc đưa nguồn lực của Nhà nước vào đúng những điểm nghẽn phát triển.

Nguồn vốn này được phân bổ cho nhiều lĩnh vực then chốt, từ nhà ở, nước sinh hoạt, bảo vệ rừng, phát triển sản xuất đến đầu tư hạ tầng thiết yếu, từng bước cải thiện điều kiện sống và sinh kế của người dân vùng cao.

Giữ rừng, phát triển sinh kế và những mô hình sản xuất đang hình thành

Một trong những kết quả dễ nhận thấy nhất là việc triển khai hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo. Với tổng kinh phí 440 triệu đồng, xã Bằng Vân đã hoàn thành hỗ trợ 7 hộ có khó khăn về nhà ở. Những căn nhà mới không chỉ giúp người dân ổn định chỗ ở, yên tâm lao động sản xuất, mà còn góp phần giảm thiểu nguy cơ tái nghèo.

Song song với đó, việc hỗ trợ nước sinh hoạt phân tán cho 20 hộ nghèo, cận nghèo tại các thôn Đoàn Kết, Vi Ba, Hợp Thành thông qua cấp phát téc nước và vòi dẫn đã góp phần giải quyết bài toán thiếu nước sinh hoạt, một nhu cầu thiết yếu nhưng dai dẳng của người dân miền núi.

Là xã có diện tích rừng lớn, Bằng Vân xác định bảo vệ và phát triển rừng vừa là nhiệm vụ môi trường, vừa là hướng sinh kế quan trọng. Năm 2025, tiểu dự án phát triển kinh tế nông – lâm nghiệp gắn với bảo vệ rừng được triển khai với quy mô lớn, hỗ trợ 376 hộ gia đình tham gia khoán bảo vệ hơn 4.667 ha rừng. Tổng kinh phí dự kiến cho hoạt động này lên tới 2,78 tỷ đồng, chủ yếu chi cho công lao động của người dân.

Không dừng lại ở đó, chính sách trợ cấp gạo trong thời gian người dân chưa tự túc được lương thực đã đến với 254 hộ, tương ứng hơn 42,6 tấn gạo, giúp các gia đình yên tâm giữ rừng, không phải đánh đổi tài nguyên lấy sinh kế trước mắt. Đây được xem là điểm nhấn quan trọng, thể hiện rõ cách tiếp cận an sinh gắn với bảo vệ tài nguyên của Chương trình Mục tiêu quốc gia tại Bằng Vân.

Một hướng đi mới đang được xã Bằng Vân kỳ vọng là các dự án phát triển sản xuất theo hình thức cộng đồng. Năm 2025, từ nguồn vốn hơn 2,4 tỷ đồng, xã triển khai 3 dự án chăn nuôi, gồm 1 dự án nuôi ngựa bạch sinh sản và 2 dự án nuôi trâu sinh sản. Các dự án đã được phê duyệt và đang hoàn thiện hồ sơ, mua giống để cấp phát cho các hộ dân, dự kiến hoàn thành trong tháng 12/2025.

Với điều kiện tự nhiên phù hợp, tập quán chăn nuôi sẵn có của đồng bào dân tộc, mô hình này được kỳ vọng sẽ tạo nguồn thu ổn định, lâu dài, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn và giảm nghèo bền vững.

Hạ tầng, văn hóa – xã hội khởi sắc, tạo nền tảng giảm nghèo bền vững

Cùng với sinh kế, đầu tư hạ tầng tiếp tục là trụ cột quan trọng của Chương trình Mục tiêu quốc gia tại Bằng Vân. Năm 2025, xã triển khai 36 công trình hạ tầng từ nguồn vốn đầu tư, tập trung vào giao thông, thủy lợi và các công trình phục vụ đời sống dân sinh. Đến thời điểm báo cáo, phần lớn các công trình đều đang được thực hiện đúng tiến độ, không phát sinh vướng mắc lớn.

Bên cạnh đó, nguồn vốn sự nghiệp của Dự án 4 cũng được sử dụng để duy tu, bảo dưỡng 9 công trình, trong đó có các hạng mục khởi công mới, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng hạ tầng đã đầu tư.

Không chỉ tập trung vào kinh tế, Chương trình Mục tiêu quốc gia tại Bằng Vân còn chú trọng bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống. Năm 2025, xã triển khai dự án mua sắm trang thiết bị nhà văn hóa cho 7 thôn, với tổng kinh phí 204 triệu đồng, dự kiến hoàn thành dịp cuối năm.

Việc đầu tư đồng bộ cho hệ thống nhà văn hóa trong bối cảnh xã đã có 16/16 thôn có nhà văn hóa góp phần nâng cao đời sống tinh thần, giữ gìn bản sắc dân tộc và củng cố khối đại đoàn kết ở cơ sở.

Dù chưa thể tạo ra bước bứt phá mạnh mẽ chỉ trong một năm, nhưng những gì Chương trình Mục tiêu quốc gia mang lại cho Bằng Vân trong năm 2025 cho thấy hướng đi đúng đắn của địa phương là tập trung vào an sinh thiết yếu, sinh kế phù hợp và hạ tầng nền tảng.

Với sự đồng hành của Nhà nước và sự vào cuộc chủ động của chính quyền cơ sở, Bằng Vân đang từng bước chuyển mình, mở ra hy vọng mới cho hành trình thoát nghèo và phát triển lâu dài của đồng bào dân tộc thiểu số nơi đây.

×