Chuyên gia phân tích dù ai thắng ở Ukraine, Mỹ vẫn thua về chiến lược

Theo tác giả Ramon Marks, Nga sẽ xây dựng quan hệ chặt chẽ hơn với Trung Quốc và các quốc gia khác trên lục địa Á-Âu, bao gồm Ấn Độ, Iran, Ả Rập Xê-út và các quốc gia vùng Vịnh sẽ quay lưng lại với các nền dân chủ châu Âu và Washington. Cũng giống như cựu Tổng thống Richard Nixon và Henry Kissinger đã chơi "quân bài Trung Quốc" để cô lập Liên Xô trong Chiến tranh Lạnh, các tổng thống Vladimir Putin và Chủ tịch Tập Cận Bình sẽ chơi quân bài của họ để kiềm chế sự lãnh đạo toàn cầu của Mỹ.

Biết rằng họ không còn có thể giữ châu Âu là khách hàng năng lượng hàng đầu của mình, Moscow đã chuyển một cách hợp lý để tăng doanh số bán nhiên liệu hóa thạch của mình với châu Á, đặc biệt là Trung Quốc và Ấn Độ. Kể từ cuộc chiến ở Ukraine, Nga đã trở thành nhà cung cấp dầu hàng đầu của Trung Quốc, thay thế Ả Rập Saudi. Đúng là trong ngắn hạn và trung hạn, khả năng chuyển giao sẽ hạn chế việc Nga có thể bán thêm bao nhiêu nhiên liệu hóa thạch cho Trung Quốc.

Nga hiện chỉ có một tuyến đường dẫn dầu trên bộ đến Trung Quốc là đường ống ESPO. Đường ống dẫn khí đốt duy nhất hiện đang hoạt động là Power of Siberia. Doanh số bán hàng qua đường ống của cả dầu và khí đốt được bổ sung bằng các tuyến đường biển đến Trung Quốc đại lục. Trong những năm tới, Trung Quốc và Nga chắc chắn sẽ đầu tư đáng kể để mở rộng đường truyền dẫn dầu và khí đốt giữa hai nước, tạo điều kiện tốt hơn cho Nga trở thành nhà cung cấp nhiên liệu hóa thạch chính cho Trung Quốc.

Trung Quốc có thể sẽ giảm sự phụ thuộc của họ vào các chuyến hàng nhiên liệu hóa thạch từ Trung Đông, vốn phải đi qua các điểm nghẽn hải quân dễ bị tổn thương như eo biển Malacca.

Mối quan hệ năng lượng chặt chẽ hơn giữa Trung Quốc và Nga sẽ giúp kéo họ lại gần nhau hơn với tư cách là đồng minh chiến lược "không có giới hạn" trên lục địa Á-Âu. Bằng cách có một nhà cung cấp năng lượng cam kết của Nga ở sân sau của mình, Trung Quốc chắc chắn sẽ có được sự linh hoạt chiến lược hơn để đối phó với Mỹ và các đồng minh khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương, tất cả đều gây tổn hại cho các nền dân chủ phương Tây.

Nga cũng đã tăng cường kinh doanh năng lượng với Ấn Độ kể từ khi bắt đầu cuộc chiến ở Ukraine. Theo Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Không khí Sạch, "Ấn Độ đã là người mua chính hàng hóa ra khỏi Đại Tây Dương mà châu Âu không còn muốn nữa".

Trước khi xảy ra chiến sự ở Ukraine, Ấn Độ hầu như không mua dầu từ Nga. Bây giờ Ấn Độ đang nhập khẩu hơn 760.000 thùng mỗi ngày. Việc tăng doanh số bán nhiên liệu hóa thạch của Nga cho Ấn Độ sẽ gây bất lợi cho những nỗ lực của Mỹ, Úc và Nhật Bản nhằm tiếp tục thu hút Delhi vào quỹ đạo gần hơn với các nước trong khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương.

Trên thực tế, Ấn Độ - nền dân chủ lớn nhất thế giới - đã đưa ra lập trường trung lập về cuộc chiến của Nga đối với Ukraine. Tại Liên Hợp Quốc, Ấn Độ bỏ phiếu trắng lên án việc Nga hành động quân sự ở Ukraine. Ấn Độ đã từ chối đổ lỗi cho Nga về vụ tấn công. Bên cạnh mối quan hệ cung cấp năng lượng mới và đang phát triển, Nga cũng là nhà cung cấp vũ khí chính trong thời gian dài cho các lực lượng vũ trang Ấn Độ.

Quan trọng là, Delhi cũng đánh giá cao sự hỗ trợ lâu năm của Nga đối với Kashmir. Phản ứng của Ấn Độ đối với Chiến tranh Nga-Ukraine nhấn mạnh thực tế rằng Ấn Độ có thể sẽ không hội nhập hoàn toàn vào một liên minh Tây Thái Bình Dương như Nhóm Quad. Nếu Trung Quốc đủ thông minh để tránh thêm các cuộc chiến biên giới với Ấn Độ, động lực để Ấn Độ tham gia nhiều hơn vào Nhóm Quad có thể sẽ suy giảm.

Thêm một tin xấu cho phương Tây, Ấn Độ không đơn độc bỏ phiếu trắng trước nghị quyết của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc đã chỉ trích Nga. 34  quốc gia khác đã từ chối đứng về phía phương Tây. 2/3 dân số toàn cầu sống ở các quốc gia kiềm chế không tố cáo Nga. Ngay cả nước láng giềng Mexico cũng từ chối lên án Nga hoặc tham gia các biện pháp trừng phạt kinh tế.

Đây là những thực tế chiến lược khó khăn mà Mỹ phải tiếp thu. Sau cuộc chiến của Nga ở Ukraine, các nền dân chủ phương Tây nhanh chóng liên kết lại, thông qua một loạt các biện pháp trừng phạt chống lại Moscow, bao gồm cả thời hạn chấm dứt việc mua nhiên liệu hóa thạch từ Nga. Các biện pháp trừng phạt năng lượng của phương Tây ở một mức độ nào đó đã phản tác dụng, gây ra lạm phát và gián đoạn nguồn cung nghiêm trọng đến mức Brussels hiện đang phải vật lộn để đối phó với những hậu quả kinh tế. EU thậm chí đã âm thầm công bố các bước để giảm bớt các biện pháp trừng phạt năng lượng Nga nhằm giúp ổn định thị trường năng lượng. Trong khi phương Tây phàn nàn rằng Nga vũ khí hóa hoạt động xuất khẩu dầu và khí đốt của mình, thực tế là chính Brussels và Washington là những người đầu tiên nâng "thanh kiếm" năng lượng khi họ tuyên bố ý định cắt giảm mua nhiên liệu hóa thạch của Nga ngay sau cuộc chiến ở Ukraine.

Một sản phẩm phụ tích cực của Chiến tranh Nga-Ukraine là sự trẻ hóa của NATO, đã tập hợp lại để hỗ trợ Ukraine. Liên minh sẽ trở nên mạnh mẽ hơn nữa khi Phần Lan và Thụy Điển tham gia. Về mặt tiêu cực, Mỹ đang gánh nhiều hơn tỷ lệ phần trăm gánh nặng hỗ trợ Ukraine so với  các đối tác liên minh ngoại trừ các nước Baltic và Ba Lan.

 Cho đến ngày 20 tháng 5 năm 2022, Mỹ đã cung cấp hoặc cam kết viện trợ quân sự 54 tỷ USD cho Kiev. Vương quốc Anh đứng thứ hai với 2,50 tỷ USD, tiếp theo là Ba Lan với 1,62 tỷ USD và Đức với 1,49 tỷ USD.

Tính đến ngày 20 tháng 5, Mỹ đã cam kết viện trợ cho Kiev nhiều gấp ba lần so với tất cả các nước Liên minh châu Âu khác cộng lại. Mỹ là nhà cung cấp viện trợ quân sự lớn nhất mặc dù hành động của Nga ở Ukraine là mối đe dọa tức thời đối với các đồng minh châu Âu hơn là đối với Mỹ, quốc gia cách xa cuộc chiến 5.700 dặm, bên kia Đại Tây Dương. Ukraine lại cho thấy Tây Âu phụ thuộc vào sự lãnh đạo của Mỹ và quân đội của họ một cách nguy hiểm như thế nào. Điều đó sẽ không thay đổi cho đến khi việc thiết lập chính sách đối ngoại của Mỹ có thể rũ bỏ niềm tin, được củng cố vững chắc trong hơn bảy thập kỷ, rằng chỉ Mỹ mới có thể lãnh đạo NATO, cung cấp xương sống quân sự cho liên minh.

Mỹ phải thích ứng, đặc biệt khi một thực tế xấu thậm chí còn chói tai hơn là thực tế là các cam kết phòng thủ Điều V của NATO bị giới hạn bởi hiệp ước đối với khu vực Đại Tây Dương. Nếu Trân Châu Cảng, Hawaii hoặc Guam bị tấn công bởi Trung Quốc, Triều Tiên hoặc Nga, các cam kết phòng thủ tập thể của NATO sẽ không được áp dụng. Tuy nhiên, mặc dù không có khả năng hiệp ước NATO sẽ được sửa đổi để giúp Mỹ ở Thái Bình Dương, nhưng Washington không nên và không thể từ bỏ NATO.

Thay vào đó, cơ quan thiết lập chính sách đối ngoại của Mỹ phải làm việc chăm chỉ hơn để cho phép các đồng minh châu Âu gánh vác nhiều hơn gánh nặng đối với phía họ ở lục địa Á-Âu. Nếu Mỹ tiếp tục vùi đầu vào những giả định lịch sử đã thúc đẩy việc thành lập NATO vào năm 1949, mọi thứ sẽ trở nên tồi tệ hơn đối với các nguồn lực và khả năng quân sự của Mỹ bị kéo dài quá mức. Mỹ không còn là cường quốc thống trị duy nhất trên thế giới. Việc chia sẻ gánh nặng nhiều hơn trong hệ thống liên minh của Mỹ sớm hay muộn sẽ phải xảy ra để đối phó với thực tế của một thế giới ngày càng đa cực.

×