Bình luận
0
Cũng như bao làng Quan họ khác, câu Quan họ Hoài Trung cũng có quãng thời gian không thể cất vang bởi chiến tranh; phải nhường chỗ cho các hoạt động sản xuất và chiến đấu. Nhưng mạch nguồn Quan họ nơi đây chưa bao giờ ngừng chảy, ngấm vào máu thịt của các liền anh, liền chị mà bao năm tháng vẫn không thể phai nhạt.
Chính từ những miền ký ức còn sót lại, những câu Quan họ cổ được các nghệ nhân cao tuổi bao đời truyền trao; và chính từ cái niềm yêu, say mê câu quan họ của các lớp thế hệ sau này nên làng Quan họ Hoài Trung hiện tại vẫn tiếp nối được dòng chảy của một làng Quan họ gốc nức tiếng thuở nào. Với nhiều thế hệ và đông đảo các liền anh, liền chị, Quan họ Hoài Trung luôn thu hút bạn Quan họ nhiều nơi tìm đến giao lưu, ca hát, học thêm những câu hay của làng.
Một buổi tái hiện canh hát truyền thống của CLB Quan họ Hoài Trung. Ảnh: D.Đ.T.
Các nghệ nhân miêu tả niềm say mê ấy bằng câu nói "bỏ công bỏ việc" để đi chơi Quan họ hay "làm gì cũng hát Quan họ". Như cố nghệ nhân Dương Thị Tiếp hằng ngày phải lo toan, bươn chải với cuộc sống, lúc thì đi bán khoai hoặc hái dâu nuôi tằm. Nhưng hễ bạn mời đi hát, dù xa đến đâu cụ cũng bỏ đấy mà đi. Có lần đang hái dâu, cụ nhận được tin các anh ở Diềm mời lên Xà Ngọt hát, cụ định bỏ về ngay để chuẩn bị cho kịp. Nếu các chị em cùng bọn không xúm vào hái giúp, thì tằm hôm ấy đã bị bỏ đói.
Những ngày tháng Đoàn Dân ca Quan họ Bắc Ninh về làng Hoài Trung để học từ các nghệ nhân, phải tham gia sinh hoạt, giúp đỡ bà con trong việc sản xuất, phát triển kinh tế như làm ruộng; rồi tối đến mới trải chiếu ngoài đình mà học hát Quan họ. Các nghệ sĩ nổi tiếng như Thúy Cải, Thúy Hường... cũng đều từng về đây và được các cụ nghệ nhân như: Dương Văn Quyến, Dương Thị Tiếp trực tiếp chỉ dạy.
Bài hát Quan họ nổi tiếng "Ruộng năm sào" được NSND Thúy Cải hát trên Đài Tiếng nói Việt Nam năm 1976 cũng chính là học từ làng Hoài Trung: "Ruộng năm sào ai cấy người gặt/ Em qua bờ em ngắt một bông/ Gié lúa vàng nấu cơm càng dẻo/Bông Sói vàng càng héo càng thơm…".
Nghệ nhân Dương Thị Tiếm vẫn còn nhớ những buổi tối, mấy chị em trong làng trải tấm chiếu ngồi nói chuyện với nhau. Vài ba câu chuyện rồi cũng hết, sau đấy những câu Quan họ được các liền chị cất lên "mãi chẳng chán". Già bảo thế là còn ít, các cụ ngày xưa hát canh còn tới hết đêm, thậm chí cả mấy ngày.
Nghệ nhân Dương Thị Tương, chị gái nghệ nhân Dương Thị Tiếm, năm nay cũng đã bước sang tuổi 90. Cụ phấn khích chia sẻ cái niềm say mê với Quan họ và quãng thời gian câu dân ca Quan họ trong quá trình khôi phục: "Thời xưa ham mê lắm anh ạ. Đi cấy đi cày trời rét buốt, nhưng cứ hát véo von, quên cả rét đấy! Tôi giờ thành người cổ rồi, chẳng nhớ được nhiều đâu. Nhưng vẫn nhớ cái năm bảy ba, bảy tư (1972-1973) thì phải, chị Thúy Cải về đây thì tôi cũng ra học cùng. Bấy giờ tôi cũng biết nhiều câu rồi, nhưng cứ ra học thêm".
Tình yêu say mê Quan họ ở Hoài Trung được tiếp nối từ đời này sang đời khác. Ảnh: D.Đ.T.
Cụ bảo cái thời nghèo khó, chẳng có gì ngoài câu dân ca nên lúc nào cũng hát, có những lúc hát chỉ để cho qua ngày. Nhưng chính từ những cái đó mà câu Quan họ mới ngấm, chẳng thể nào quên.
CLB Quan họ Hoài Trung hiện tại cũng có đủ thành viên từ em nhỏ, thanh niên, trung niên tới người già. Mỗi người mỗi công việc, nhưng hễ cứ có việc Quan họ là lại thành nghệ nhân, chăm chỉ tập luyện, xúng xính trang phục.
Ông Nguyễn Thành Mạnh, nguyên Chủ tịch UBND xã Liên Bão bây giờ đã nghỉ hưu và là một liền anh của CLB Quan họ Hoài Trung. Ông khoe với chúng tôi vài cuốn tài liệu để học hát Quan họ, trong đó có cả những cuốn do tự ông chép tay. Ông tự hào kể về Quan họ Bắc Ninh, tự hào kể về quê hương làng Hoài Trung của ông là làng Quan họ gốc lâu đời.
Ông cũng tự hào vì chính ông hiện tại được học Quan họ, hát Quan họ: "Từ lúc tôi sinh ra cũng đã được ông bà và mẹ truyền dạy cho những câu Quan họ. Thời trẻ đã phục vụ cho đất nước, tới giờ nghỉ hưu tôi lại được mang những câu ca Quan họ phục vụ cho bà con. Về hưu cũng là một điều rất thuận lợi cho tôi để nghiên cứu, tìm hiểu. Có những bài ca từng thất lạc nhưng khi tìm lại được và hát lên thì thấy quá hay. Tôi cảm nhận được những lời ca ấy đi vào lòng người, rất tình cảm, tình tứ. Câu Quan họ đi sâu vào trong tâm thức tạo cho tôi cái nếp từ lời ăn tiếng nói rất tốt đẹp để truyền lại cho con cháu sau này".
Chuyện Quan họ kể cả tháng cả năm chưa hết, nhưng nghe mà mãi cũng chẳng chán. Các liền anh, liền chị Hoài Trung cứ thế say sưa kể với tôi về những cái "trọng nhau vì nết, mến nhau vì tình và say nhau bằng câu ca" của người Quan họ.
Anh Thắng ngân nga câu hát: "Trong tứ trấn người đà chưa tỏ/ Ngoại năm thành chỉ có Bắc Ninh/ Yêu nhau trở lại xuân đình/ Nghề chơi Quan họ có tinh mới tường".
"Phải tinh mới tường, phải am hiểu sâu sắc về Quan họ mới thấm cảm đầy đủ vẻ đẹp tinh túy, cái sang trọng, lịch lãm của một lối chơi văn hóa hết sức công phu", anh Thắng nhấn mạnh.
Xưa kia, thời phong kiến, trai gái trong làng không được phép kết thân. Nhưng những ngày hội làng ở xứ Kinh Bắc, nam nữ lại được phép quây quần, hội tụ với nhiều các hoạt động. Đặc biệt trong Quan họ thì nhất thiết phải là nam Quan họ làng này kết bạn với nữ Quan họ làng kia mới được phép ca đối đáp với nhau. Các anh hai, chị hai không những được phép kết bạn thân tình với nhau mà người phụ nữ trong Quan họ cũng được hết sức tôn trọng.
Người Quan họ trọng nhau vì nết, mến nhau vì tình và say nhau bằng câu ca. Ảnh: D.Đ.T.
Đình làng của xã hội phong kiến là nơi quyền lực nam giới lên ngôi, đàn bà con gái thậm chí không được phép bước vào mà chỉ được từ xa vái vọng. Nhưng ở nghi thức ca thờ Quan họ, các liền chị được "rước" vào trang trọng để làm lễ và ca hầu thánh. Rồi các liền anh Quan họ không bao giờ gọi các liền chị Quan họ là em, là cô… mà gọi bằng chị hai, chị ba, chị tư… gọi bằng "người ngoan", "người ơi" hay "Quan họ ơi"… và xưng "anh em chúng em", có "thưa - gửi", "dạ - vâng" khiêm cung với các liền chị.
Đó là cái nhân văn nói chung của Quan họ, còn với làng Hoài Trung, những câu chuyện mang đậm cái nghĩa tình, nhân văn quan họ cũng không ít. Tôi được nghe kể câu chuyện về chính thân mẫu của hai nghệ nhân Dương Thị Tiếm và Dương Thị Tương là cụ Nguyễn Thị Tương (hay gọi là cụ Tư) - nghệ nhân quan họ danh tiếng một thời.
Liền anh bạn Quan họ của cụ Tư là cụ Lý Hoạch người làng Diềm. Vì muốn để hôm sau bạn Quan họ của mình có thể yên tâm đi chơi Quan họ trên Diềm, cụ Hoạch đã đánh trâu, vác cày đi cả đoạn đường dài từ Diềm xuống Hoài Trung để cày xong thửa ruộng cho cụ Tư chỉ trong một đêm. Rồi lại vác cày, đánh trâu về Diềm cũng là khi trời rạng sáng. Sớm hôm sau, cụ Tư ra ruộng để cuốc đất làm vụ, thì thấy ruộng của nhà đã cày gọn ghẽ tinh tươm thế là chả có lý do gì mà không cùng chị em lên Diềm chơi Quan họ.
Chân dung nghệ nhân Dương Văn Quyến - người có công truyền dạy cho Đoàn Quan họ Bắc Ninh năm 1972-1973. Ảnh: D.Đ.T.
Hay tôi lại được nghe một số chuyện câu Quan họ thời kháng chiến như của chính cụ Dương Văn Quyến là ông nội anh Dương Đức Thắng. Những năm 1946-1954, cũng như bao liền anh khác, cụ Quyến cũng tham gia bộ đội địa phương và bị bắt giam ở Hòa Bình phải đi khai thác đá. Nhưng cụ vẫn luôn tin tưởng vào tương lai tương sáng, vẫn cất cao câu Quan họ để động viên anh em đồng chí cùng cảnh ngộ.
Viên cai ngục ở đó cũng được nghe và thấy mê. Sau đấy, hắn không bắt cụ đập đá nữa mà bắt cụ thường xuyên hát cho hắn nghe. Cụ kể cho viên cai ngục về cái nghĩa, cái tình của Quan họ. Cũng vì thế mà dù phải đi tù 10 năm nhưng mới chỉ 7 năm cụ đã được thả về.
"Việc Bộ VHTTDL tôn vinh Bảo Ninh và Nguyễn Huy Thiệp là một điều rất mới, niềm vui chưa từng có trong lịch sử", nhà thơ Trần Đăng Khoa chia sẻ.
Kinh tế Đà Nẵng năm 2025 có nhiều điểm sáng, dự báo 2026 là năm bản lề của chu kỳ tăng trưởng, thông tin vừa được đưa ra tại Hội nghị Thành uỷ Đà Nẵng đưa ra sáng nay.
Chia sẻ
Lấy cảm hứng từ vẻ đẹp đa phong cách của người phụ nữ hiện đại, TrenD by DOJI mang đến những thiết kế trẻ trung, thời thượng và dễ ứng dụng, phù hợp với mọi bối cảnh cho những cô nàng đa sắc.
Chia sẻ
Danh hài Tấn Beo hồi phục sức khỏe sau thời gian điều trị đột quỵ, suy thận, tích cực dưỡng bệnh và được gia đình chăm sóc.
Chia sẻ
Nhiều chung cư ở Hà Nội liên tiếp siết chỗ gửi xe điện vì quá tải và lo ngại cháy nổ. Mới nhất, CT1 Thạch Bàn thông báo dừng nhận xe điện từ 20/12, khiến cư dân buộc phải tìm phương án thay thế.
Chia sẻ
Không chỉ để Buriram United cầm hoà 1-1 ở những phút cuối, CLB CAHN còn chịu tổn thất lực lượng khi Hugo Gomes dính chấn thương khá nặng. Nhiều khả năng trung vệ người Brazil này sẽ phải nghỉ ngơi ít ngày.
Chia sẻ
Loại cá này có thịt vừa béo ngậy vừa giàu protein, vitamin cùng nhiều khoáng chất, được nhiều người ưa thích bởi hương vị thơm ngon và giá trị dinh dưỡng cao.
Chia sẻ
Một người đàn ông đồng tính ở miền Bắc Trung Quốc qua đời trong vụ tai nạn giao thông đã để lại "cuộc chiến" tranh chấp tài sản giữa những người thân.
Chia sẻ
UBND TP.HCM tiếp tục coi kinh tế tập thể, nòng cốt là hợp tác xã (HTX) là thành phần quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Trong giai đoạn tới, khu vực này phải thích ứng mạnh mẽ với chuyển đổi số, chuyển đổi xanh và những biến động khó lường của kinh tế thế giới.
Chia sẻ
Sáng 4/12, thảo luận về các báo cáo công tác nhiệm kỳ 2021-2026 của Chủ tịch nước và Chính phủ, các đại biểu Quốc hội đã có những đánh giá đầy tâm huyết về một nhiệm kỳ Quốc hội " diễn ra trong bối cảnh đặc biệt chưa từng có".
Chia sẻ
Rơi từ độ cao hơn 10.000m sau khi máy bay nổ tung, nữ tiếp viên 22 tuổi Vesna Vulović vẫn sống sót một cách không tưởng. Trong khi toàn bộ 27 hành khách thiệt mạng, cô gái trẻ trở thành nhân chứng duy nhất của thảm kịch, một kỳ tích khiến giới khoa học trong suốt nhiều thập kỷ vẫn chưa thể lý giải.
Chia sẻ
Ô Lâm là xã có tỷ lệ đồng bào dân tộc Khmer cao nhất tỉnh An Giang, với gần 25.000 người. Sau sáp nhập, xã đứng trước thách thức kép, vừa phải xóa bỏ gánh nặng của xã đặc biệt khó khăn, vừa phải duy trì thành quả nông thôn mới đã đạt được. Đây là một thử thách lớn về nguồn lực và năng lực đối với xã trong giai đoạn mới.
Chia sẻ
Với quyết tâm chạm đích phường đạt chuẩn về văn minh đô thị, phường An Phú, TP.HCM (quận 2, TP Thủ Đức cũ) tiếp tục thực hiện đồng bộ các giải pháp trong việc lập lại trật tự đô thị.
Chia sẻ
Đoàn Thể thao Việt Nam tham dự SEA Games 33 tại Thái Lan với 1.165 thành viên, hướng tới mục tiêu Top 3 toàn đoàn.
Chia sẻ
Cựu chánh văn phòng của ông Zelensky, Andriy Yermak, đã phá hoại các mệnh lệnh của nhà lãnh đạo chính quyền Kiev, cựu thư ký báo chí của tổng thống, Yulia Mendel tiết lộ trên kênh Telegram "Strana.ua".
Chia sẻ
Sao nhí Ngải Mễ tạm dừng việc học để tập trung đóng phim. Hành động của cô làm dấy lên tranh cãi về việc nghệ sĩ có nên theo đuổi học vấn hay không?
Chia sẻ
UBND TP.HCM vừa chấp thuận cho Công ty Khang Điền tài trợ và thi công chỉnh trang tuyến đường Lê Lợi (phường Sài Gòn) và yêu cầu hoàn thành trước ngày 30/12, ngay trước thềm năm mới.
Chia sẻ
Trao đổi với PV Dân Việt, ông Phạm Tuấn Long, Bí thư Đảng ủy phường Cửa Nam (Hà Nội) cho biết, đang yêu cầu xác minh clip 2 phụ nữ đi thu tiền ủng hộ người dân miền Trung bị lũ lụt nhưng thẳng thừng "chê" 30.000 đồng.
Chia sẻ
Từ hơn 4.300 cơ sở được kiểm tra PCCC, Sở Xây dựng TP.HCM phát hiện hàng loạt dấu hiệu vi phạm trật tự xây dựng và yêu cầu địa phương khẩn trương xác minh, xử lý nghiêm.
Chia sẻ
Hiện khách hàng Philippines đang liên hệ với doanh nghiệp xuất khẩu gạo của Việt Nam để đàm phán ký kết hợp đồng, nhận giao hàng từ tháng 1-2026. Từ ngày 1 đến 24-11-2025, có 15 tàu vào các cảng khu vực TPHCM và cảng Mỹ Thới (tỉnh An Giang) để xếp hàng gạo xuất khẩu giao cho đối tác với tổng khối lượng trên 131.000 tấn, trong đó, châu Phi, Malaysia và Philippines là ba thị trường nhập khẩu gạo chính.
Chia sẻ
Trải qua 80 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, Bộ Tổng Tham mưu Quân đội nhân dân Việt Nam đã hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân và toàn quân lập nên những chiến công hiển hách trong đấu tranh giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Chia sẻ
Sau khi hợp nhất với Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu, TP.HCM sở hữu quy mô kinh tế trang trại lớn và đa dạng hơn bao giờ hết. Thành phố cần sớm ban hành một văn bản chỉ đạo thống nhất, tạo nền tảng vững chắc cho mô hình kinh tế trang trại giai đoạn mới.
Chia sẻ
Được mệnh danh là "thủ phủ" dâu tằm với diện tích lớn nhất tỉnh Lào Cai (gần 700 ha), xã Trấn Yên hiện đạt sản lượng kén tằm ấn tượng lên tới 1.180 tấn mỗi năm.
Chia sẻ
UBND TP. Hà Nội vừa giao hơn 7,5 ha đất tại phường Phúc Lợi cho Công ty CP Him Lam triển khai dự án nhà ở xã hội.
Chia sẻ
Sáng 4/12, Tỉnh ủy Điện Biên tổ chức công bố quyết định điều động, phân công công tác đối với hai thành viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, nhiệm kỳ 2025-2030.
Chia sẻ
Theo đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Tuyết Nga, thi vào lớp 10 đang trở thành một “kỳ thi quốc gia thu nhỏ”, với áp lực nặng nề. Trong khi đó, THPT là bậc học phổ thông, nghĩa là mọi học sinh đều có quyền được học.
Chia sẻ
Năm 2025 ghi nhận là một năm có diễn biến thiên tai, khí tượng thủy văn cực kỳ bất thường và dị thường, gây ra những thiệt hại nghiêm trọng trên cả nước. Tổng thiệt hại kinh tế ước tính trên 97.000 tỷ đồng, làm 409 người chết và mất tích, tính đến cuối tháng 11.
Chia sẻ
Nhà thờ Đức Bà (phường Sài Gòn) được trang hoàng với hàng triệu ánh đèn tạo nên bức tranh lung linh rực rỡ giữa trung tâm TP.HCM, tràn ngập không khí Noel 2025.
Chia sẻ
TP.HCM kiến nghị Trung ương hỗ trợ 10.000 tỷ đồng từ nguồn vốn biến đổi khí hậu và môi trường, góp phần đẩy nhanh mục tiêu xóa nhà ven kênh, khơi thông dòng chảy, giảm ngập và cải thiện chất lượng sống đô thị.
Chia sẻ
Nguyễn Thị Phương - Cô gái từng ốm vặt, nhút nhát ngày nào giờ đã là một nhà vô địch châu lục, một HLV trẻ truyền lửa, một vận động viên giàu lòng biết ơn và trách nhiệm. VĐV 26 tuổi này đã chứng minh rằng Karate không chỉ là võ thuật, đó còn là hành trình rèn luyện tâm hồn. Và với sự bền bỉ ấy, cô hoàn toàn xứng đáng được gọi là “nữ hoàng Kata” thế hệ mới của Việt Nam.
Chia sẻ
Tọa lạc tại ấp Tân Thành, xã Chợ Gạo, tỉnh Đồng Tháp (trước đây là xã Tân Thuận Bình, huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang), di chỉ khảo cổ Gò Thành đã được khai quật (nơi phát lộ 100 hiện vật cổ xưa bằng vàng) là di tích thuộc nền văn hóa Óc Eo, nền văn minh cổ từng phát triển rực rỡ tại khu vực Nam Bộ từ thế kỷ I đến thế kỷ VIII.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Phạm Thứ 
