Trồng củ lùn-1 loài sâm lạ, nông dân Đắk Nông đào hàng trăm tấn củ không biết bán cho ai

Khoảng tháng 3 năm 2021, gia đình chị Trần Thị Nhan ở xã Quảng Trực (huyện Tuy Đức, tỉnh Đắk Nông) tiến hành trồng 10 ha củ lùn. Đây là loại củ được trồng từ lâu ở các tỉnh phía Nam, nhưng lại khá mới lạ trên địa bàn tỉnh Đắk Nông.

Củ lùn hay còn được gọi là củ năng tàu, củ sâm lùn. Cây thường mọc thành bụi cao đến 1m, lá có bẹ và cuống đứng cao 40 - 50 cm, phiến lá dài 20 - 30 cm.
Rễ củ lùn có hình trứng hoặc tròn, cuống dài kết thành từng chùm, vỏ mỏng màu vàng nhạt, tua tủa nhiều rễ phụ. 

Thịt củ lùn màu trắng trong, phần nhân có màu trắng đục, củ lùn có nhiều tinh bột, không có chất xơ; đặc biệt là nhiều nước, có tác dụng thanh nhiệt, giải khát, lợi tiểu, mát gan…

Chị Nhan cho biết, cây củ lùn tính từ khi xuống giống đến khi thu hoạch mất khoảng 6 đến 7 tháng, chi phí đầu tư 1 ha tốn khoảng 40 đến 50 triệu đồng. Hiện nay, diện tích trồng củ lùn đã bước vào kỳ thu hoạch nhưng vẫn chưa chủ động được đầu ra khiến gia đình chị vô cùng lo lắng.

Theo anh Nguyễn Trọng Trung, Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã Quảng Trực (Tuy Đức), cây củ lùn được một hộ dân trên địa bàn xã Quảng Trực mua giống từ tỉnh Vĩnh Long về trồng tự phát vào năm 2020 trên diện tích 3 ha. 

Khi thu hoạch, hộ dân này tự tìm kiếm đầu ra và thuê xe chở xuống thành phố Hồ Chí Minh tiêu thụ với giá 13.000 đồng/kg. Thấy trồng củ lùn cho thu nhập khá nên vào đầu năm 2021, một số hộ dân trên địa bàn xã mua giống về trồng với tổng diện tích khoảng 30 ha.

Hiện nay, nhiều diện tích trồng củ lùn đã bước vào vụ thu hoạch, năng suất ước đạt 12 - 15 tấn/ha. Tuy nhiên, các hộ nông dân trồng vẫn chưa kết nối được đầu ra tiêu thụ sản phẩm. 

Trong khi đó, một số hộ có tâm lý làm theo, chưa hiểu rõ đặc tính sinh trưởng, thích nghi với đất đai và khí hậu địa phương. Củ lùn là cây trồng mới, do đó một số hộ dân gặp không ít khó khăn trong quá trình chăm sóc. Nhất là khâu bón phân và phòng trừ sâu bệnh.

Củ lùn là cây trồng mới trên địa bàn tỉnh Đắk Nông nên việc đánh giá cây trồng có phù hợp với đất đai và khí hậu địa phương hay không vẫn chưa được kiểm chứng. 

Trong tình hình dịch bệnh Covid-19 cũng gây không ít khó khăn cho việc chủ động đầu ra của các hộ trồng. 

Theo tìm hiểu được biết, loại cây thuộc họ củ nên thời gian trồng đến thu hoạch kéo dài từ 6-7 tháng và không phải loại đất nào cũng trồng được, chúng chỉ thích nghi ở những nhóm đất có pha cát hay đất gò cao. 

Vì vậy, trước khi đưa giống cây củ lùn này vào sản xuất, người dân cần phải nghiên cứu, tìm hiểu kỹ lưỡng. Đặc biệt, mọi người phải chú trọng khâu đầu ra, tránh tình trạng làm theo phong trào để rồi khi trồng xong không bán được sản phẩm.