Đâu là “chìa khóa” giúp sầu riêng Đắk Lắk giữ vững thị trường?

Nông dân Đắk Lắk gặp khó khi thiếu thông tin về tiêu chuẩn chất cấm sầu riêng

Việc Trung Quốc tăng cường kiểm soát dư lượng Cadimi và chất vàng O trong sầu riêng nhập khẩu đang khiến cả nông dân lẫn doanh nghiệp tại Đắk Lắk đau đầu tìm giải pháp.

Dù nguồn gốc của các chất cấm này chưa được xác định rõ ràng nhưng hậu quả đã hiện hữu: giá sầu riêng giảm, nông dân trồng sầu riêng có nguy cơ thất thu, doanh nghiệp xuất khẩu gặp nhiều trở ngại.

Trong bối cảnh chính vụ thu hoạch sầu riêng Đắk Lắk đang đến gần, địa phương dẫn đầu cả nước về diện tích và sản lượng sầu riêng đang gấp rút triển khai các giải pháp để đảm bảo sản phẩm đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu.

Là một trong những hợp tác xã chuyên canh sầu riêng, Hợp tác xã Dịch vụ Nông nghiệp Tân Lập Đông (huyện Krông Búk, tỉnh Đắk Lắk) mỗi năm cung cấp hơn 950 tấn sầu riêng quả tươi cho thị trường.

Năm 2024, doanh thu từ mặt hàng này đạt hơn 66 tỷ đồng, giúp cải thiện đáng kể đời sống các thành viên hợp tác xã. Tuy nhiên, bước sang năm nay, kỳ vọng vào một vụ mùa bội thu nhanh chóng bị phủ bóng bởi các quy định siết chặt từ phía Trung Quốc.

Ông Nguyễn Hữu Chiến, Giám đốc Hợp tác xã cho biết: “Về chất vàng O, chúng tôi rất bất ngờ và cũng không biết nó bắt nguồn từ đâu. Chúng tôi mong ngành chức năng kịp thời phát hiện nguyên nhân tồn dư, đưa ra các giải pháp canh tác phù hợp để hợp tác xã phổ biến đến người dân”, ông Chiến nói.

Nỗi lo này cũng hiện hữu trong từng vườn sầu riêng. Anh Trần Văn Tâm, nông dân trồng sầu riêng tại xã Ea Yông, huyện Krông Pắk, tỉnh Đắk Lắk, chia sẻ: “Nông dân chúng tôi nghe nói về chất vàng O và Cadimi nhưng không rõ nguồn gốc và cách phòng tránh”.

Không chỉ nông dân trồng sầu riêng tại Đắk Lắk, các doanh nghiệp xuất khẩu sầu riêng cũng lâm vào tình cảnh khó xoay xở.

Ông Vũ Quang Phúc, Giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn Trung Bảo Tín (Doanh nghiệp chuyên xuất khẩu nông sản), cho biết Trung Quốc hiện kiểm soát rất nghiêm ngặt dư lượng Cadimi và chất vàng O, buộc doanh nghiệp phải siết chặt quy trình từ khâu thu mua, bảo quản đến kiểm định.

“Doanh nghiệp cũng không hiểu các chất này đến từ đâu. Có thể từ thùng đựng, tồn dư từ năm trước, hoặc lây nhiễm chéo trong quá trình kiểm tra hàng hóa tại cửa khẩu. Từ đầu năm đến nay, doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn: lượng hàng đi được không nhiều, thủ tục lại phức tạp và kéo dài. Có xe hàng chờ đến cả tháng, nhưng đến khi được thông quan thì hàng đã hỏng”, ông Phúc lo lắng nói.

Khoa học kỹ thuật – chìa khóa nâng cao chất lượng sầu riêng Đắk Lắk

Dưới góc độ chuyên môn, Tiến sĩ Phan Việt Hà, Phó Viện trưởng Viện Khoa học Kỹ thuật Nông lâm nghiệp Tây Nguyên, cho biết sầu riêng là một trong những cây trồng chủ lực của Đắk Lắk, mang lại giá trị kinh tế cao.

Tuy nhiên, liên kết giữa người sản xuất và doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác còn lỏng lẻo, trong khi một số hộ dân vẫn chưa sử dụng đúng cách thuốc bảo vệ thực vật và phân bón. Đây có thể là một trong những nguyên nhân gây tồn dư Cadimi trong sản phẩm.

“Các vấn đề này phải được giải quyết bằng phương pháp phát triển bền vững và lâu dài. Chẳng hạn, cần cải thiện sức khỏe của đất sau khi đánh giá hiện trạng xem có bị nhiễm vàng O hay Cadimi hay không.

Viện sẽ phối hợp với Hiệp hội Sầu riêng Đắk Lắk để xây dựng quy trình canh tác dài hạn. Bà con cần nghĩ đến việc trồng sầu riêng theo hướng bền vững, thay vì chỉ chú trọng năng suất ngắn hạn”, ông Hà nói.

Với quy định nhập khẩu ngày càng chặt chẽ, đặc biệt từ thị trường Trung Quốc, ngành hàng sầu riêng Đắk Lắk nói riêng và Việt Nam nói chung buộc phải thay đổi nếu không muốn tự đánh mất lợi thế.

Toàn tỉnh Đắk Lắk hiện có khoảng 37.400 ha trồng sầu riêng, với sản lượng dự kiến hơn 387.000 tấn trong năm nay. Tuy nhiên, diện tích được cấp mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói phục vụ xuất khẩu vẫn còn khiêm tốn, mới chỉ có 68 mã số vùng trồng (hơn 2.500 ha) và 23 cơ sở đóng gói.

Trước thách thức này, Hiệp hội Sầu riêng Đắk Lắk đã chủ động bắt tay với các đơn vị nghiên cứu.

Ông Vũ Đức Côn, Chủ tịch Hiệp hội Sầu riêng Đắk Lắk, khẳng định: “Khoa học kỹ thuật chính là ‘chìa khóa’ để ngành hàng sầu riêng Đắk Lắk vượt qua các rào cản về dư lượng chất cấm, bảo đảm xuất khẩu bền vững”.

Việc lấy mẫu kiểm tra toàn tỉnh nhằm đánh giá thực trạng nhiễm Cadimi và vàng O sẽ giúp xác định nguyên nhân tồn dư và xây dựng bộ tiêu chuẩn cơ sở, từ đó kiểm soát chất lượng sầu riêng Đắk Lắk một cách chủ động và hiệu quả hơn.

×