Đấu thầu và nhập khẩu vàng: Chuyên gia "nói thẳng" hiệu quả

TS. Lê Xuân Nghĩa, chuyên gia kinh tế cho biết, mục tiêu mà Ngân hàng Nhà nước đưa ra là tăng cung vàng, từ đó giảm chênh lệch giá vàng trong nước và quốc tế.

Tuy vậy, đấu thầu không phải là giải pháp vẹn toàn để đạt mục tiêu này. Theo ông Nghĩa, đấu thầu vàng nếu có hiệu quả cũng chỉ là ngắn hạn. Về lâu dài, mất cân bằng cung - cầu vẫn sẽ diễn ra, chênh lệch giá vàng vẫn sẽ tiếp tục duy trì ở mức cao.

Câu hỏi đặt ra là tại sao từ năm 2020 đến nay chênh lệch giá vàng lại tăng mạnh? Ông Nghĩa cho rằng, thứ nhất, cầu vàng trong nước hơn 3 năm qua tăng mạnh cùng với "sóng vàng" diễn ra trên thế giới. Thứ hai, kiểm soát nhập lậu vàng từ năm 2020 đến nay diễn ra chặt chẽ hơn, dẫn tới nguồn cung khan hiếm hơn.

Độc quyền vàng miếng SJC là một trong những nguyên nhân khiến tình trạng khan vàng SJC trở nên căng thẳng. TS. Lê Xuân Nghĩa cho rằng: "Chả doanh nghiệp nào dại để nhập khẩu vàng nhiều, vì nhập nhiều, ế thì doanh nghiệp sẽ có nguy cơ thua lỗ".

Cũng theo vị chuyên gia này, các nước trên thế giới đều quản lý cung vàng trong nước thông qua chính sách thuế. Việt Nam cũng chỉ nên coi vàng là mặt hàng có tính thương mại hơn là mặt hàng có tính chất tiền tệ.

"Vàng không có ý nghĩa nào về chính sách tiền tệ, ngoại trừ khía cạnh dự trữ. Thay vì quá quan tâm đến vàng, chúng ta nên dành sự quan tâm cho các mặt hàng thiết yếu hơn, ví dụ xăng dầu. Theo tôi, quản lý vàng không quan trọng bằng quản lý giá xăng dầu. Vì xăng dầu tăng lập tức làm tăng lạm phát chi phí đẩy. Còn với vàng, do độc quyền, cấm nhập khẩu nên mới gây ra tình trạng này. Nếu chúng ta để tự do hóa thị trường vàng, thúc đẩy xuất khẩu vàng trang sức thì cân đối ngoại tệ không đáng lo", ông Nghĩa nhận định.

Ngày 17/5, trong báo cáo vĩ mô do Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) cơ quan này đã đưa ra một số khuyến nghị chính sách liên quan đến thị trường vàng. Theo đó các chuyên gia của VEPR cho rằng, chênh lệch giá hiện nay "không hoàn toàn phản ánh cân đối cung - cầu". Do đó, việc giảm mức chênh này không chỉ dựa vào nhập khẩu vàng ồ ạt.

Ngày 16/5, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu Ngân hàng Nhà nước thanh tra, giám sát và xử lý nghiêm các sai phạm trên thị trường vàng, đặc biệt Thủ tướng yêu cầu rút giấy phép kinh doanh đối với doanh nghiệp vàng không thực hiện hóa đơn điện tử kết nối với cơ quan thuế khi thực hiện giao dịch mua bán.

Hiện, nhiều quan điểm chuyên gia không ủng hộ đề xuất nhập khẩu thêm vàng để giải quyết nhu cầu vàng trong nước bởi khan hiếm vàng trong nước chủ yếu xuất phát từ tâm lý thị trường, nguồn cầu vàng của doanh nghiệp trong nước không quá lớn. Trong khi đó, nếu nhập khẩu vàng, sẽ phải rút dự trữ ngoại hối để nhập khẩu, điều này không có lợi cho nền kinh tế.

×