Đầu tư cơ sở hạ tầng khu tái định cư với người tái định cư có nên thu tiền?

Trong góp ý mới nhất gửi Thủ tướng Chính phủ về dự thảo "Nghị định về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất", Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) nhấn mạnh, có 1 vấn đề lớn liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người tái định cư, khi Nhà nước thu hồi đất cần được xem xét để xây dựng cơ chế giải quyết thỏa đáng, đảm bảo công bằng.

Nhiều địa phương thu thêm tiền hạ tầng đối với người tái định cư

Theo ông Lê Hoàng Châu, trong thời gian qua đã có một vài địa phương như thành phố đảo P. đã thu thêm tiền hạ tầng khu tái định cư đối với người tái định cư thuộc các trường hợp Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án không phải là dự án xây dựng lại nhà chung cư với mức thu khoảng 3 triệu đồng/m2. Vì thế, người tái định cư nếu được "bồi thường (hoán đổi)" nền nhà 100m2 thì phải đóng thêm khoảng 300 triệu đồng.

Hoặc trường hợp tương tự, tỉnh N. đã thu thêm tiền hạ tầng khu tái định cư thuộc các trường hợp Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án không phải là dự án xây dựng lại nhà chung cư với mức thu khoảng 7 triệu đồng/m2.

Vì vậy, người tái định cư nếu được "bồi thường (hoán đổi)" nền nhà 100m2 thì phải đóng thêm khoảng 700 triệu đồng, mặc dù những người tái định cư này bị đảo lộn môi trường sống và sinh kế.

HoREA nhận thấy, cũng là đối tượng tái định cư, nhưng người tái định cư thuộc các dự án xây dựng lại nhà chung cư thì được bố trí tái định cư tại chỗ - nhà chung cư mới hoặc nơi ở khác, nhà chung cư mới trên địa bàn phường, quận đó hoặc quận lân cận.

Về cơ bản, môi trường sống và sinh kế của những người tái định cư này gần như không bị xáo trộn lớn và được "hoán đổi" căn hộ tái định cư mới thường có diện tích lớn hơn, chất lượng tốt hơn, được miễn tiền sử dụng đất theo quy định của Luật Đất đai 2024, Luật Nhà ở 2023 và không phải nộp tiền xây dựng cơ sở hạ tầng, mà những người tái định cư này có môi trường sống và sinh kế tốt hơn.

Tuy nhiên, Chủ tịch HoREA Lê Hoàng Châu cho rằng, hiện nay, "dự thảo Nghị định quy định về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất" do Bộ Tài chính chủ trì soạn thảo và "dự thảo Nghị định quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất" do Bộ Tài nguyên Môi trường chủ trì soạn thảo đều chưa quy định "không thu tiền đầu tư cơ sở hạ tầng khu tái định cư đối với người tái định cư đã được giao đất ở tái định cư theo phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt".

"Quy định này rất cần thiết để những người tái định cư thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất để thực hiện dự án không phải là dự án xây dựng lại nhà chung cư yên tâm và chính quyền các địa phương thực thi chính sách, pháp luật thống nhất trong cả nước", ông Châu nhận xét.

Vì vậy, HoREA đề nghị bổ sung khoản 9a (mới) Điều 17 "dự thảo Nghị định" quy định "không thu tiền đầu tư cơ sở hạ tầng khu tái định cư đối với người tái định cư đã được giao đất ở tái định cư theo phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt".

HoREA cũng đề nghị chọn "Phương án 1" tại khoản 5 Điều 17 "dự thảo Nghị định" để loại trừ "trường hợp người trúng đấu giá thuộc đối tượng được miễn, giảm tiền sử dụng đất" nhưng lại tham gia đấu giá với mục đích "đẩy giá cao" vì họ chắc chắn được áp dụng miễn, giảm tiền sử dụng đất trong trường hợp trúng đấu giá.

Ngoài ra, Chủ tịch HoREA Lê Hoàng Châu cũng kiến nghị bổ sung khoản 3a (mới) Điều 18 "dự thảo Nghị định" để "quét" đầy đủ các trường hợp "sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp, nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân, cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư theo quy định của pháp luật về nhà ở, quy định tại điểm b khoản 1 Điều 157 Luật Đất đai" được "miễn tiền sử dụng đất".