Đền cổ Vạn Lộc thờ ai mà cứ 3 năm làng lại tổ chức lễ lớn một lần?

Đền Vạn Lộc nơi thờ người trấn thủ 12 cửa biển

Ở thị xã Cửa Lò, tỉnh Nghệ An có nhiều di tích lịch sử văn hoá, trong đó có di tích lịch sử - văn hóa đền Vạn Lộc. Đền Vạn Lộc ở phường Nghi Tân. Trước mặt đền là dòng sông Cấm êm đềm, sau lưng là núi Lò, bên phải có núi Rồng, bên trái có núi Tượng Sơn tạo thế "rồng chầu, hổ phục". Đền được xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa Quốc gia năm 1991.

Đền được nhân dân xây dựng lên để thờ Phó mã Thái úy Quận công Đô đốc trấn thủ thập nhị hải môn Nguyễn Sư Hồi. Người có công chiêu dân, lập ấp, xây dựng nên làng Vạn Lộc. Tên làng Vạn Lộc được Nguyễn Sư Hồi đặt với ý nghĩa là nơi "Muôn lộc đổ về đây.".

Nguyễn Sư Hồi (SN 1444 ở làng Thượng Xá, huyện Chân Phúc, nay là xã Nghi Hợp, huyện Nghi Lộc). Nguyễn Sư Hồi là con trai cả của Cương quốc công Nguyễn Xí. Từ nhỏ, Nguyễn Sư Hồi tư chất thông minh, nhanh nhẹn. Ông được phong làm đô đốc khi mới 19 tuổi.

Năm 1465, Nguyễn Xí mất. Vua Lê Thánh Tông cho Nguyễn Sư Hồi đưa thi hài cha về quê an táng và lập đền thờ tại quê nhà. Mãn tang cha, Nguyễn Sư Hồi vâng lệnh Vua đi trấn thủ vùng ven biển Nghệ An, lấy Cửa Xá làm trung tâm xây dựng đồn lũy, khai khẩn đất hoang, chiêu dân lập ấp, đồng thời ông chiêu mộ binh lính lập nên được một đội quân hùng mạnh tại vùng Cửa Xá này.

Nguyễn Sư Hồi đã cùng binh lính giữ vùng biển Nghệ An yên ổn. Sau khi Chiêu trưng vương Lê Khôi mất, ông được phong làm "Trấn thủ thập nhị hải môn" (trấn thủ 12 cửa biển từ Sầm Sơn cho đến Cửa Tùng). Năm 1506, Nguyễn Sư Hồi lâm bệnh nặng và mất tại Cửa Xá. Sau khi Thái úy Quận công Nguyễn Sư Hồi mất, nhân dân đã xây cất phần mộ, tôn ông làm thần hoàng và lập đền thờ.

Đền Vạn Lộc xưa được đặt ở Lum Cò, đền được xây trên một mặt bằng kiểu "Tiền miếu hậu mộ" (tức là đền phía trước mộ phía sau). Đền lúc đó gồm ba tòa: Hạ – Trung – Thượng. Đến thời Nguyễn do mưa gió, bão lụt, biến động lịch sử nên bị hư hỏng mất nhà Thượng điện. Hai ngôi nhà còn lại với nhiều đồ thờ được chuyền về vị trí mới gần đền cha con đức Quận công cho đến ngày nay.

Lễ hội đền Vạn Lộc, 3 năm mới tổ chức một lần

Hiện tại, đền Vạn Lộc được xây dựng trên một diện tích rộng, vị trí đắc địa, được bao bọc bởi núi, sông, biển. Đền Vạn Lộc là công trình kiến trúc cổ kính, quy mô, có giá trị kiến trúc. Trải qua bao nhiêu biến cố thời gian, lịch sử, ngôi đền vẫn giữ được nhiều giá trị về mặt kiến trúc và lưu giữ nhiều hiện vật quý.

Ngôi đền Vạn Lộc hiện có 3 tòa, mỗi tòa 3 gian, mái ngói mũi hài, nóc đắp hình hai rồng chầu mặt trời. Trung điện được xây dựng sớm nhất, thời Lê. Sau vài lần trùng tu, ngôi đền được sửa sang tôn tạo khang trang.

Lễ hội đền Vạn Lộc được tổ chức 3 năm một lần, vào các năm Tý, Mão, Ngọ, Dậu. Lễ hội được tổ chức từ ngày 15 đến ngày 17 tháng Giêng âm lịch.

Lễ hội Đền Vạn Lộc, gồm phần lễ được tổ chức theo nghi thức truyền thống trang trọng. Trong đó, tiêu biểu là lễ rước được tổ chức quy mô, giàu bản sắc với hàng chục kiệu rước thần của các di tích, dòng họ và đông đảo nhân dân trên địa bàn phường Nghi Tân cũng như du khách tham gia.

Phần hội bao gồm nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao và các trò chơi dân gian như đua thuyền, chọi gà, đánh cờ người, kéo co, cắm trại. Các hoạt động này đã được các tổ chức đoàn thể và nhân dân phường Nghi Tân chuẩn bị chu đáo, thu hút đông đảo người dân tham gia.

Ông Đậu Xuân Thanh - Chủ tịch Hội Nông dân phường Nghi Tân, thị xã Cửa Lò, tỉnh Nghệ An cho biết, đền Vạn Lộc có vị trí rất quan trọng trong đời sống tâm linh của nông dân, ngư dân nơi đây. Đối với người dân ngôi đền rất linh thiêng. Chính quyền địa phương luôn quan tâm, tôn tạo cảnh quan, khuôn viên nơi đây. Đền Vạn Lộc luôn là điểm đến tâm linh của cư dân địa phương và khách du lịch khắp mọi miền Tổ quốc.