Đền Trần Thương ở Ninh Bình, kho lương "khổng lồ" thời nhà Trần nay là di tích Quốc gia đặc biệt

Kho lương chiến lược và tên gọi "Trần Thương"

Tương truyền, trên đường đánh quân Nguyên-Mông, với nhãn quan của một nhà quân sự và chính trị lỗi lạc, Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn đã chọn vùng đất Trần Thương để lập sáu kho lương (khu vực đền Trần Thương ngày nay thuộc xã Trần Thương, tỉnh Ninh Bình, là kho lương chính).

Các kho lương được xây dựng nhằm phục vụ cuộc kháng chiến chống quân Nguyên-Mông lần thứ hai vào năm 1285. Tên gọi Trần Thương cũng bắt nguồn từ đó, với ý nghĩa là "kho lương của nhà Trần".

Với địa thế nơi đây rất thuận tiện cho việc vận chuyển và tích trữ lương thảo của triều đình. Sau mỗi trận đánh giặc, chiến thắng trở về, Hưng Đạo Đại Vương đã mở kho lương tổ chức khao quân và khao dân để mừng chiến thắng tại đây.

Đến khi Hưng Đạo Đại Vương qua đời, để tưởng nhớ công ơn của ngài, vào thời Hậu Lê (năm 1783), nhân dân làng Miễu đã lập đền thờ ngay trên nền kho lương xưa.

Đền Trần Thương từ đó trở thành một tôn miếu linh thiêng của đất nước. Nhân dân tôn vinh Hưng Đạo Đại vương là Đức Thánh, là "Cửu Thiên Vũ Đế" từ trên trời hiển ứng xuống để giúp dân, giúp nước, diệt trừ ma quỷ và giặc giã.

Cùng với những giá trị về lịch sử và quân sự, đền Trần Thương, tỉnh Ninh Bình (mới) còn mang giá trị về kiến trúc nghệ thuật, thể hiện rõ nét phong cách cổ truyền của dân tộc.

Ngôi đền có lối kiến trúc độc đáo theo tư duy phong thủy, với không gian tổng thể kết hợp hài hòa giữa phong thủy hữu tình, trời mây và sông nước.

Toàn bộ công trình tọa trên thế đất "hình nhân bái tướng", hướng về phía Nam, phía trước có sông Trần Thương tụ thủy và phía sau tựa vào một hòn giả sơn.

Tổng thể kiến trúc gồm có Nghi môn ngoại - nội, 5 tòa, 15 gian, cùng nhiều hạng mục khác như gác chuông và 5 giếng cổ.

Đặc biệt, trong khuôn viên đền còn có hai giếng lớn phía Nam được gọi là giếng nhũ và một giếng nước không có mái che tên là giếng Hồ Khẩu. Theo lời các thủ từ, hai giếng nhũ này quanh năm không bao giờ cạn nước.

Trên bức đại tự ở phần cổ lâu tòa thiêu hương có 4 chữ Hán "Phong vân trường hộ", có nghĩa là ngôi đền thiêng này mãi mãi được "Gió mây che chở", thể hiện sự tôn kính và niềm tin của người dân vào sự linh thiêng của ngôi đền.

Di sản văn hóa và lễ hội linh thiêng

Với những giá trị lịch sử và kiến trúc đặc sắc, năm 2015, đền Trần Thương đã được Nhà nước công nhận là Di tích Quốc gia đặc biệt.

Lễ hội đền Trần Thương và Lễ phát lương Đức Thánh Trần diễn ra vào đêm Rằm tháng Giêng (đêm 14, rạng sáng 15 tháng Giêng âm lịch) cũng được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia vào năm 2017.

Được biết, lễ hội là một sự kiện văn hóa, tâm linh độc đáo, thu hút không chỉ người dân địa phương mà còn cả du khách từ khắp nơi. Đây không chỉ là dịp để bày tỏ lòng thành kính với Đức Thánh Trần Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn, mà còn là cơ hội để tìm về cội nguồn dân tộc.

Anh Vũ Văn Học (tỉnh Ninh Bình) chia sẻ rằng, chiếc túi lương được làm từ vải đỏ, tượng trưng cho hành Hỏa, trên đó thêu hai chữ Hán màu vàng mang ý nghĩa "Trần Thương". Màu vàng tượng trưng cho hành Thổ. Bên trong túi đựng các loại ngũ cốc như nếp cái hoa vàng, đậu tương, và ngô đỏ, những sản vật đặc trưng của vùng đất Trần Thương.

Túi lương không chỉ là lộc ban, mà còn là lời cầu nguyện của Đức Thánh Trần, với mong muốn một năm quốc thái dân an, nhân khang vật thịnh, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, và nhà nhà ấm no, hạnh phúc.

Việc tổ chức lễ hội có ý nghĩa sâu sắc trong việc giáo dục và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Lễ hội giúp mọi người hiểu thêm về truyền thống đấu tranh chống giặc ngoại xâm, tinh thần tự lực tự cường trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn. Đồng thời, sự kiện này cũng góp phần giới thiệu và nâng cao vị thế của Di tích quốc gia đặc biệt Đền Trần Thương đối với nhân dân và du khách thập phương.

×