Diễn đàn Shangri-La: Bộ trưởng Quốc phòng Trung - Mỹ bắt tay nhau, Úc kêu gọi đối thoại

Các hàng rào bảo vệ là trọng tâm để đảm bảo rằng các quốc gia có thể bất đồng với nhau mà không có bất đồng nào dẫn đến thảm họa - ông nói.

“Đây không phải là về một chính sách ngăn chặn. Đây không phải là vấn đề đặt chướng ngại vật cản trở sự tiến bộ hay tiềm năng của bất kỳ quốc gia nào,” ông Albanese phát biểu trước khoảng 600 đại biểu gồm bộ trưởng quốc phòng, lãnh đạo quân đội, quan chức cấp cao và chuyên gia an ninh từ hơn 40 quốc gia tập trung tham dự hội nghị thượng đỉnh an ninh hàng đầu châu Á tại khách sạn Shangri-La ở Singapore.

“Đây là vấn đề về cấu trúc thực tế đơn giản, để ngăn chặn tình huống xấu nhất. Và điều kiện tiên quyết thiết yếu cho điều này, tất nhiên, là đối thoại.”

Bài phát biểu của ông được đưa ra trong bối cảnh mối quan hệ ngày càng phức tạp giữa Mỹ và Trung Quốc khi hai cường quốc không đồng quan điểm trong một loạt vấn đề, từ cuộc chiến Ukraine đang diễn ra đến lập trường của họ về Đài Loan và Biển Đông.

Ông Albanese đề cập đến bài phát biểu gần đây của Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long tại Trung Quốc, trong đó Thủ tướng Lý Hiển Long lưu ý “trách nhiệm nặng nề của các cường quốc trong việc duy trì quan hệ ổn định và khả thi với nhau”.

Ông nói: “Bởi vì giải pháp thay thế – sự im lặng của việc đóng băng ngoại giao sâu sắc – chỉ tạo ra nghi ngờ, chỉ khiến các quốc gia dễ dàng quy động cơ cho sự hiểu lầm”.

“Nếu bạn không có van đối thoại gây áp lực, nếu bạn không có khả năng, ở cấp độ ra quyết định, nhấc điện thoại để tìm kiếm sự rõ ràng hoặc cung cấp một số bối cảnh, thì luôn có rủi ro lớn hơn nhiều, những nguy cơ xâm chiếm hành động và phản ứng không thể khắc phục được”.

Ông Albanese cho biết, hậu quả của việc gián đoạn liên lạc “ở Đài Loan ở những nơi khác”, sẽ là “sự tàn phá đối với thế giới”.

“Đó là lý do tại sao, với tư cách là những nhà lãnh đạo trong khu vực này… chúng ta nên làm mọi thứ có thể để hỗ trợ việc xây dựng hàng rào bảo vệ đầu tiên và cơ bản nhất đó” - ông nói thêm.

Tuần này, Lầu Năm Góc cho biết Trung Quốc từ chối yêu cầu tổ chức cuộc gặp bộ trưởng quốc phòng bên lề Đối thoại Shangri-La. Trước đó Bắc Kinh kêu gọi Washington bỏ lệnh trừng phạt đối với các quan chức Trung Quốc.

Nhưng tại hội nghị thượng đỉnh vào tối qua 2/6, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ  Lloyd Austin và Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Lý Thượng Phúc đã bắt tay nhau.

Sự cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa Trung Quốc và Mỹ đã thâm nhập vào chính trị, thương mại và các lĩnh vực quản trị toàn cầu khác, định hình các động lực địa chính trị và gây áp lực buộc nhiều quốc gia nhỏ hơn trong quỹ đạo của họ phải chọn bên.

Trong bài phát biểu của mình, ông Albanese kêu gọi các quốc gia ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương chịu trách nhiệm chung cho sự ổn định của khu vực, không coi các quốc gia nhỏ hơn là thiếu cơ quan định hình tương lai của khu vực.

Ông nói thêm: “Việc chuyển từ tưởng tượng xung đột là không thể sang cho rằng chiến tranh là không thể tránh khỏi, cũng có hại cho các mục tiêu chung của chúng ta”.

Ông cũng bảo vệ các động thái của Úc trong những năm gần đây nhằm tăng cường khả năng phòng thủ như một nỗ lực để ngăn chặn chiến tranh.

Ông nói: “Mục tiêu của Úc không phải là chuẩn bị cho chiến tranh, mà là ngăn chặn chiến tranh thông qua răn đe. Điều này cho thấy rõ ràng rằng khi có bất kỳ nỗ lực đơn phương nào nhằm thay đổi hiện trạng bằng vũ lực, có thể là ở Đài Loan, Biển Đông, Biển Hoa Đông hay bất kỳ nơi nào khác, nguy cơ xung đột sẽ luôn lớn hơn bất kỳ phần thưởng tiềm năng nào”.

Các chính sách quốc phòng của Australia đã thu hút sự chú ý toàn cầu khi nước này mua tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân đầu tiên theo hiệp ước AUKUS với Anh và Mỹ, đồng thời thực hiện các kế hoạch xây dựng lực lượng vũ trang mạnh hơn.

Ông Albanese cho biết các khoản đầu tư quốc phòng mới nhất của Canberra là “một khoản đầu tư cho sự ổn định của khu vực”.

“Các thể chế đa phương là điều cần thiết để viết ra các quy tắc và giữ cho chúng phù hợp. Nhưng củng cố các quy tắc và duy trì chúng cũng phụ thuộc vào khả năng của chúng tôi”.

Tiến sĩ Chen Dongxiao, chủ tịch Viện Nghiên cứu Quốc tế Thượng Hải và là đại biểu tại hội nghị thượng đỉnh, đã đồng ý rằng đối thoại mang tính xây dựng là rất quan trọng để xây dựng lòng tin và giảm nguy cơ tính toán sai lầm giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ.

Ông nói: “Cần có hai người để đi đến điệu tango, và cả hai bên cần phải tiến thêm những bước nữa… Nhưng đối thoại chỉ để  đối thoại sẽ không tạo ra khác biệt, đặc biệt là về vấn đề Đài Loan,” ông nói.

“Rào cản, nếu có, là về việc nguyên tắc 'một Trung Quốc' có được tuân thủ hay không và như thế nào... Vì mục tiêu ổn định và hòa bình khu vực, điều quan trọng là Washington phải trấn an Bắc Kinh rằng họ sẽ tiếp tục tuân thủ các nguyên tắc cơ bản  với niềm tin vào nguyên tắc Một Trung Quốc”.

Tiến sĩ William Choong, một thành viên cao cấp tại Viện ISEAS – Yusof Ishak, cho biết ông thấy các khuôn khổ an ninh của Úc như AUKUS bắt đầu thu hút được một số lực kéo giữa các quốc gia châu Á về khả năng ngăn chặn và trấn an.

Nhưng theo quan điểm của Bắc Kinh, ông nói, “có một ranh giới rất mong manh ngăn cách giữa răn đe và khả năng leo thang”.

“Người Trung Quốc sẽ coi đó là hành động khiêu khích, đặt trong bối cảnh rộng lớn hơn là ngăn chặn Trung Quốc”.