Đối mặt nguy cơ hạn mặn nghiêm trọng, Thủ tướng chỉ đạo "không để người dân thiếu nước sinh hoạt"

 Hạn mặn sẽ tiếp tục phức tạp

Theo chỉ thị, từ đầu mùa lũ năm 2020 đến nay, lượng mưa trên lưu vực sông Mekong thiếu hụt từ 30-40% so với trung bình nhiều năm, dòng chảy sông Mekong ở mức rất thấp. Biển Hồ (Campuchia), nơi cung cấp nguồn nước quan trọng bổ sung cho ĐBSCL trong các tháng mùa khô hiện mới trữ được khoảng gần 9 tỷ m3, thấp hơn trung bình nhiều năm cùng thời kỳ khoảng 23 tỷ m3, thấp hơn năm 2015 khoảng 8 tỷ m3 và thấp hơn năm 2019 khoảng 2 tỷ m3.

Lượng nước trữ trong các hồ chứa thủy điện thượng nguồn hiện đang ở mức thấp, các hồ thủy điện sẽ tăng cường tích nước, cùng với sự gia tăng nhu cầu sử dụng nước của các nước thượng nguồn sông Mekong nên tổng lượng dòng chảy về ĐBSCL trong các tháng đầu mùa khô 2020-2021 có khả năng thiếu hụt từ 20-35% so với trung bình nhiều năm.

Về lâu dài, tác động của biến đổi khí hậu - nước biển dâng, sự gia tăng khai thác nguồn nước ở các nước thượng nguồn hệ thống sông quốc tế và gia tăng nhu cầu sử dụng nước cho phát triển nội tại sẽ làm tình trạng hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn diễn ra thường xuyên và khốc liệt hơn.

Trước tình hình trên, Thủ tướng yêu cầu Chủ tịch UBND các tỉnh thành ở ĐBSCL theo dõi sát tình hình, lên các kịch bản ứng phó với hạn mặn, thiếu nước phù hợp với thực tế địa phương, gồm cả các kịch bản ứng phó với xâm nhập mặn cực đoan như đã xảy ra các năm 2015-2016, 2019-2020.

Không để hộ dân nào thiếu nước

Trường hợp xảy ra hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn nghiêm trọng, cần ưu tiên nguồn nước để cấp nước sinh hoạt cho người dân, chăn nuôi gia súc và tưới cho cây trồng có giá trị kinh tế cao; quán triệt phương châm không để hộ dân nào thiếu nước sinh hoạt.

Các địa phương hướng dẫn người dân, doanh nghiệp, cơ sở sản xuất chủ động có giải pháp phù hợp để dự trữ nước ngọt ngay từ cuối mùa mưa, sử dụng hiệu quả, tiết kiệm nước, triệt để chống thất thoát, lãng phí nước.

Tập trung rà soát, khoanh vùng cây ăn trái có nguy cơ bị ảnh hưởng bởi xâm nhập mặn. Bố trí cơ cấu mùa, vụ gieo trồng phù hợp, bảo đảm xuống giống sớm vụ đông xuân 2020-2021 ở các vùng ven biển để hạn chế ảnh hưởng của xâm nhập mặn…

Với các bộ, ngành, Thủ tướng yêu cầu Bộ NNPTNT theo dõi diễn biến và dự báo chuyên ngành về nguồn nước, chất lượng nước và xâm nhập mặn; kịp thời thông tin, cảnh báo cho các địa phương, cơ quan liên quan và người dân vùng ảnh hưởng.

Tiếp tục tổ chức rà soát, đánh giá thực trạng các công trình thủy lợi, công trình cấp nước sinh hoạt để xây dựng giải pháp và bản đồ trực tuyến cảnh báo hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn.

Hướng dẫn thực hiện các giải pháp cấp nước hộ gia đình và công trình cấp nước tập trung; rà soát quy định về quản lý chất lượng nước sinh hoạt nông thôn...

Thủ tướng cũng giao Bộ TNMT thu thập thông tin về nguồn nước và điều tiết các hồ chứa thủy điện ngoài lãnh thổ Việt Nam để phục vụ công tác dự báo nguồn nước, xâm nhập mặn ở ĐBSCL, đề xuất cấp thẩm quyền xem xét đề nghị tăng cường xả nước từ hồ chứa thủy điện thượng nguồn để góp phần đẩy mặn cho ĐBSCL trong trường hợp cần thiết và hiệu quả.

Bộ KHĐT, Tài chính phối hợp với Bộ NNPTNT ưu tiên cân đối nguồn lực để đẩy nhanh tiến độ thực hiện công trình cấp bách và hỗ trợ các giải pháp trong phòng, chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn.

Bộ Ngoại giao, phối hợp Bộ TNMT, NNPTNT sử dụng các kênh song phương, diễn đàn, cơ chế hợp tác khu vực để thu thập, chia sẻ thông tin về nguồn nước và điều tiết của các hồ chứa thủy điện trên hệ thống sông Mekong phục vụ công tác dự báo nguồn nước, xâm nhập mặn ở ĐBSCL.