“Đổi mới để hỗ trợ hiệu quả hơn”

Đặc biệt từ khi thực hiện Đề án đổi mới nâng cao hiệu quả hoạt động (2011), Quỹ HTND đã có bước phát triển mới, tác động mạnh mẽ hơn đến các phong trào nông dân (ND), nhất là phong trào thi đua sản xuất kinh doanh giỏi, giúp nhau xóa đói, giảm nghèo và làm giàu, góp phần xây dựng nông thôn mới. 

Hoàn thiện mô hình quản lý, điều hành

Xuất phát từ đòi hỏi thực tiễn hoạt động công tác hội, tình hình nông nghiệp,  ND, nông thôn, cùng với việc quán triệt sâu sắc đường lối của Đảng về công tác vận động ND trong giai đoạn mới - lấy lợi ích làm động lực.

Ông Nguyễn Xuân Thắng- trưởng ban điều hành quỹ HTND ( Hội Nông dân Việt Nam)

Quỹ HTND ra đời nhằm hỗ trợ vốn cho ND, trước hết là ND nghèo phát triển sản xuất, tạo việc làm, nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống, xóa đói giảm nghèo và vươn lên làm giàu. Giai đoạn ban đầu (1996 - 2010) kết quả hoạt động Quỹ HTND còn rất khiêm tốn, chưa được như kỳ vọng: Tốc độ tăng trưởng nguồn vốn còn chậm, quy mô vốn của nhiều đơn vị quá nhỏ, nhất là cấp huyện và cơ sở, nhiều đơn vị chưa xây dựng được Quỹ HTND; hệ thống tổ chức, bộ máy quản lý điều hành chậm hoàn thiện.

Trước tình hình đó, Ban điều hành Quỹ HTND tiến hành nghiên cứu, khảo sát, hội thảo, tổng kết đánh giá đúng thực trạng về Quỹ HTND, từ đó tham mưu, đề xuất với Thường trực, Ban Thường vụ T.Ư Hội NDVN xây dựng các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp hoạt động Quỹ HTND giai đoạn 2011 - 2020.

 Mục tiêu của đổi mới là phát triển Quỹ HTND và hoạt động dịch vụ hỗ trợ vốn cho ND tăng trưởng mạnh về nguồn lực; vận động nguồn vốn hàng năm tăng từ 10-15% ở tất cả các cấp Hội. Hội NDVN đã tập trung củng cố, kiện toàn, hoàn thiện mô hình tổ chức, bộ máy; hoàn thiện tư cách pháp nhân Quỹ HTND ở Hội ND cấp tỉnh, cấp huyện; đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý, điều hành quỹ các cấp có trình độ chuyên môn và năng lực công tác đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong giai đoạn mới; đa dạng huy động các nguồn vốn từ ngân sách, vận động ủng hộ, tiếp nhận viện trợ, nhận ủy thác, thực hiện các dịch vụ chuyển tải vốn của các ngân hàng, tổ chức tín dụng…

Đặc biệt, Quỹ HTND đổi mới căn bản phương thức hỗ trợ cho ND vay vốn phát triển sản xuất kinh doanh theo mô hình dự án (thay cho vay theo hộ hay nhóm hộ nhỏ lẻ) để xây dựng và nhân rộng các mô hình liên kết, hợp tác, nhóm hộ, trang trại, doanh nghiệp nhỏ; tập trung chủ yếu vào thực hiện tiêu chí cốt lõi của Chương trình xây dựng nông thôn mới đó là tạo việc làm, nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống hội viên, ND.

Giải ngân vốn Quỹ HTND T.Ư từ nguồn 300 tỷ đồng Chính phủ cấp năm 2011 tại xã Bình Minh, huyện Khoái Châu (Hưng Yên). Ảnh Nguyễn Công

Triển khai thực hiện đề án đổi mới, Quỹ HTND nhận được sự quan tâm, tạo điều kiện của Đảng, Chính phủ (Kết luận 61 của Ban Bí thư T.Ư Đảng, Quyết định 673 của Thủ tướng Chính phủ); sự vào cuộc của cấp ủy, chính quyền các cấp ở địa phương. Ban điều hành Quỹ HTND T.Ư – cơ quan chuyên trách tham mưu, giúp Ban Thường vụ Trung ương Hội toàn diện về hoạt động Quỹ HTND đã khắc phục, vượt qua không ít khó khăn, thách thức.

Trước hết là đội ngũ cán bộ quỹ hạn chế với một khối lượng công việc rất lớn; phải thực hiện quyết liệt, liên tục để thay đổi tư duy, cách nghĩ đúng về vai trò, ý nghĩa của Quỹ HTND không chỉ trong hệ thống Hội mà còn ở các ngành, các cấp trong cả hệ thống chính trị; tham mưu, soạn thảo giúp Ban Thường vụ T.Ư Hội NDVN xây dựng, bổ sung, sửa đổi, ban hành gần như toàn bộ hệ thống văn bản tạo dựng mô hình, cơ chế, chính sách mới của quỹ…

Nhiều nơi cán bộ quỹ gặp không ít khó khăn, nhất là hướng dẫn hộ viết phương án, tập huấn tổ, nhóm lập dự án vay vốn, đánh giá hiệu quả sử dụng vốn gắn với củng cố hoạt động công tác hội, hoặc kết hợp quản lý hoạt động lồng ghép các nguồn lực khác trong cùng dự án vay vốn.

Họat động hội và phong trào ND chuyển biến mạnh

Hơn 3 năm thực hiện Đề án đổi mới Quỹ HTND, bằng việc khắc phục khó khăn, đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, kiên trì thuyết phục cấp ủy, chính quyền các cấp vào cuộc; xây dựng tổ chức bộ máy, cán bộ; từng bước tập huấn, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ trực tiếp quản lý điều hành Quỹ HTND các cấp đã góp phần làm chuyển biến tích cực công tác hội và phong trào ND. Đến nay, hơn 40 Quỹ HTND cấp tỉnh được kiện toàn hoàn thiện bộ máy ban điều hành; nhiều quỹ cấp huyện được củng cố, hoàn thành nhận chuyển nguồn vốn quỹ cơ sở về quản lý theo đúng quy định. Quỹ ở cơ sở cơ bản thực hiện chuyển nguồn vốn của Hội ND cơ sở vận động được về quỹ cấp huyện quản lý theo chỉ đạo của Ban Thường vụ T.Ư Hội, không còn tình trạng số liệu quỹ cơ sở biến động thất thường, sử dụng vốn không đúng mục đích…

Đến tháng 6.2014 tổng nguồn Quỹ HTND đạt hơn 1.600 tỷ đồng, trong đó Quỹ HTND Trung ương đạt gần 500 tỷ đồng, xây dựng và giải ngân vốn cho hơn 1.000 dự án, hình thành các tổ nhóm liên kết hợp tác sản xuất hiệu quả với hàng chục nghìn hộ vay vốn, khắc phục căn bản điểm yếu cho vay hộ đơn lẻ hoặc nhóm hộ nhỏ trước đây.

Nhiều tỉnh, thành Hội làm tốt công tác tham mưu cho cấp ủy, đề xuất với chính quyền, phối hợp với các ngành củng cố Ban Vận động xây dựng Quỹ HTND; huy động đa dạng các nguồn vốn, củng cố bộ máy quản lý điều hành, triển khai mạnh xuống cơ sở. Trong thời gian ngắn, nhiều Quỹ HTND cấp tỉnh, cấp huyện có nguồn vốn vượt xa chỉ tiêu tăng trưởng của đề án đề ra.

Đặc biệt, một số Quỹ HTND cấp tỉnh vượt cả chỉ tiêu tăng trưởng đến 2020 như TP. Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Vũng Tàu, Vĩnh Phúc… Nhưng hơn hết là sự thành công của các mô hình cho vay mới. Vốn Quỹ HTND đã phát huy được nhiều ưu điểm, giúp ND sản xuất kinh doanh hiệu quả. Hàng ngàn dự án từ nguồn Quỹ T.Ư cơ bản được thu hồi đầy đủ gốc và phí khi đến hạn quay vòng. Tình trạng nợ đọng hoặc dây dưa không trả nợ hay thất bại là rất hy hữu. Những nỗ lực cố gắng của các cấp Hội, của các hộ vay vốn đã đưa mức dư nợ quá hạn vốn Quỹ HTND xuống dưới 0,5%  tổng dư nợ…

Tuy nhiên, kết quả thực hiện Đề án đổi mới hoạt động Quỹ HTND đạt được không đồng đều ở các tỉnh, thành phố. Sau 3 năm, có địa phương vẫn còn dậm chân tại chỗ, hoặc kết quả còn rất hạn chế, chưa có được sự vào cuộc của cấp ủy, chính quyền và các ngành tại địa phương.

Điều này thể hiện ở việc nguồn vốn không phát triển, bộ máy tổ chức quản lý, điều hành chưa được kiện toàn, cán bộ được phân công hoạt động quỹ còn thụ động, trông chờ. Những nơi này cần có sự tham mưu quyết liệt của Hội ND đối với cấp ủy, chính quyền về xây dựng và phát triển Quỹ HTND; củng cố kiện toàn bộ máy tổ chức quản lý điều hành đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ… Qua đó để tiếp tục đổi mới phương thức hoạt động công tác Hội theo hướng thiết thực nhất, đáp ứng mong muốn, nguyện vọng của hội viên, ND…