Gia Lai: Thủ phủ hồ tiêu “hồi sinh”, nhiều hộ đổi đời

Đổi đời nhờ hồ tiêu, khủng hoảng cũng vì hồ tiêu

Trước đó, Chư Pưh được mệnh danh là thủ phủ hồ tiêu của Gia Lai, mảnh đất sản sinh những "tỷ phú chân đất". Bởi có thời điểm, giá hạt tiêu đen lên đến mức 250.000 đồng/kg, người dân trồng tiêu thu lãi đậm. 

Có tiền, người dân đua nhau xây nhà lầu, tậu xe hơi. Cũng nhờ hồ tiêu mà nhiều nông dân đổi đời trở thành những "tỷ phú chân đất" thực thụ.

Trò chuyện với chúng tôi, anh Trần Bá Chiến (thôn Phú Bình, xã Ia Le, huyện Chư Pưh) nhớ lại: "Trong giai đoạn 2010-2015, người dân trong vùng giàu lên nhanh chóng nhờ cây hồ tiêu. Với giá tiêu từ 100.000 đồng – 250.000 đồng/kg, chúng tôi có thu nhập vài tỷ đồng mỗi vụ. Nhờ thế mà cuộc sống gia đình sang trang mới. Tôi xây nhà mới, mua xe ô tô, xe máy xịn và mua thêm gần 2ha đất để mở rộng diện tích hồ tiêu".

Thấy có thể đổi đời nhanh chóng từ cây hồ tiêu, hàng nghìn hộ dân tiếp tục đổ vốn vào loại cây này. Cũng chính vì phát triển ồ ạt cây hồ tiêu không theo quy hoạch đã kéo theo nhiều hệ lụy. Ngoài việc cung vượt cầu, những loại bệnh xuất hiện trên cây tiêu ngày càng nhiều.

Do không có thuốc đặc trị, hàng nghìn ha hồ tiêu bị chết trắng. Nhiều người lún sâu vào những khoản nợ ngân hàng mà không biết ngày nào trả được.

"Ngày đó nhà mình có trồng 1.500 trụ tiêu, trước đó tiêu được giá lắm. Nhưng được mấy năm thì tiêu bắt đầu nhiễm bệnh chết trắng. Cả 2 vợ chồng phải làm đủ công việc nhưng vẫn không thể trả hết số tiền 300 triệu đồng nợ ngân hàng và anh em… Mãi về sau bán được đất rẫy, mới trả bớt nợ. Giờ nghĩ lại vẫn còn thấy sợ", anh Hồ Hiếu, trú tại thôn Phú Vinh, xã Ia Blứ, huyện Chư Pưh bộc bạch.

Hàng nghìn ha hồ tiêu đang phát triển xanh tốt bỗng lụi dần, chết trắng cả vườn khiến khung cảnh buôn làng trở nên xác xơ, nhan nhản biển rao bán nhà, bán rẫy. Nhiều người dân phải bỏ xứ mưu sinh. 

Thời điểm này, buổi chiều, ven quốc lộ 14 qua địa phận huyện Chư Pưh rất dễ gặp cảnh người dân đón xe vào các tỉnh, thành phố phía Nam làm công nhân.

Ông Phạm Ngọc Kha - Bí thư Đảng ủy xã Ia Le cho hay: "Giai đoạn đó, do hồ tiêu chết như ngả rạ mà chưa có loại cây trồng thay thế phát huy hiệu quả kinh tế nên người dân phải tha hương. Riêng ở xã này có khoảng 500 hộ lần lượt âm thầm rời đi tỉnh xa làm ăn".

Thủ phủ hồ tiêu "hồi sinh" nhờ trồng cây ăn quả

Trước thực trạng trên, chính quyền và người dân huyện Chư Pưh đã triển khai nhiều biện pháp nhằm khôi phục nền kinh tế sau cơn khủng hoảng hồ tiêu. Một trong những biện pháp nhận được sự đồng tình của người dân là chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi.

Cụ thể, nhiều mô hình trồng cây ăn quả có múi được triển khai rộng rãi trên địa bàn huyện Chư Pưh. Nhiều hộ đã thành công từ mô hình này như ông Nguyễn Tấn Dũng, trú xã Ia Dreng, huyện Chư Pưh (Gia Lai), anh Phan Minh Tân (thôn Phú An, xã Ia Le)… 

Sau khi tiêu chết, ông Nguyễn Tấn Dũng đã nhanh nhạy thay vườn tiêu bệnh tật, chết trắng trụ ngày nào bằng hàng trăm gốc bơ. 

Đến nay, ông Nguyễn Tấn Dũng đã thu lãi hơn 300 triệu đồng/năm chỉ với hơn 400 gốc bơ cho thu bói. 

Chính vì thế, mô hình chuyển đổi cơ cấu cây trồng của gia đình ông Nguyễn Tấn Dũng được coi là 1 trong những mô hình chuyển đổi hiệu quả trong bối cảnh tiêu chết. Không những thế, còn giúp gia đình ông Dũng vươn lên làm giàu. 

Tương tự, anh Đỗ Hữu Tín (làng Hrai Dong, thị trấn Nhơn Hòa), năm 2016 sau khi cây hồ tiêu chết, anh Tín trồng 8 sào mít Thái. 

"Sau 18 tháng, cây mít Thái bắt đầu ra quả, mỗi quả nặng 10-20 kg. Hiện nay, với 2 vụ thu hoạch/năm, gia đình tôi lãi hơn 500 triệu đồng. Thấy hiệu quả kinh tế cao, tôi trồng thêm 1,3 ha mít Thái xen bơ" - anh Tín phấn khởi nói.

Ông Phạm Ngọc Tuấn - Phó Chủ tịch UBND thị trấn Nhơn Hòa nhận xét: "Toàn thị trấn hiện có 105 ha cây ăn quả có múi. Tất cả diện tích này đều chuyển đổi từ đất trước đây trồng hồ tiêu bị chết. Tới đây, chúng tôi tiếp tục vận động người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng để có thu nhập ổn định hơn". 

Cũng theo ông Tuấn, sau một giai đoạn lao đao với cây hồ tiêu thì những năm gần đây, tình hình kinh tế-xã hội đã tươi sáng hơn. Minh chứng là thu ngân sách 3 tháng đầu năm 2021 của địa phương đã tăng 130% so với cùng kỳ năm 2020.

Việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng được triển khai mạnh mẽ ở các địa phương mang lại tín hiệu khả quan, thắp thêm niềm tin cho bà con nông dân. 

Từ Tây Ninh lên thị trấn Nhơn Hòa mua 3ha đất để trồng măng tây, anh Bùi Duy Cường cho hay: "Tôi lên đây mua đất trồng là vì thấy thổ nhưỡng và khí hậu rất hợp với cây măng tây. Hiện cả 3 ha măng tây đều được chăm sóc theo quy trình an toàn, không dùng thuốc bảo vệ thực vật. Măng tây phát triển rất tốt. Đợt tới, chúng tôi sẽ mua nhà và nhập khẩu ở đây để ổn định sản xuất, phát triển kinh tế".

Trao đổi với chúng tôi, ông Lê Quang Thái - Chủ tịch UBND huyện Chư Pưh cho biết: "Những năm qua, chúng tôi tập trung tái cơ cấu ngành nông nghiệp với mục tiêu phát triển bền vững và chú trọng chuyển đổi cơ cấu cây trồng, đặc biệt là tập trung chuyển đổi diện tích hồ tiêu bị chết sang trồng cây ăn quả.

Bước đầu, những mô hình chuyển đổi cây trồng, vật nuôi được các địa phương áp dụng đang phát huy hiệu quả, góp phần nâng cao thu nhập của người dân. Thời gian tới, chúng tôi tiếp tục chú trọng công tác chuyển đổi cây trồng theo hướng nông nghiệp công nghệ cao để thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội địa phương".