Giá vàng tăng hơn 60 lần từ sau khi đất nước đổi mới: Bình tĩnh với vàng!

Giá vàng hôm nay ngày 20/3/2025 thế giới đang giao dịch quanh vùng 3.035-3.050 USD/ounce. Trong nước giá vàng miếng SJC và vàng nhẫn tiếp tục tăng mạnh, có thời điểm vượt ngưỡng 100 triệu đồng/lượng.Cụ thể, giá vàng miếng SJC tại Tập đoàn Doji trên thị trường Hà Nội và TP Hồ Chí Minh mua - bán ở quanh mức 98 – 99,5 triệu đồng/lượng (mua – bán). Giá vàng nhẫn tròn trơn vàng rồng Thăng Long tại Công ty Bảo Tín Minh Châu đứng ở mức 98,35 – 100 triệu đồng/lượng (mua – bán). Giá vàng nhẫn PNJ đang niêm yết 98,6 -100,4 triệu đồng/lượng. Nhìn lại từ khi đổi mới kinh tế - vàng được kinh doanh chính thức đến nay, giá vàng đã tăng hơn 60 lần.

Giá vàng chính thức được kinh doanh từ năm 1986

Ở Việt Nam, từ sau năm 1975, vàng trở thành một loại hàng hóa đặc biệt, có chức năng tương tự như tiền tệ. Người dân sử dụng vàng như thước đo giá trị, phương tiện thanh toán và ưa chuộng tích trữ vàng để phòng ngừa lạm phát. Tuy nhiên, việc sử dụng vàng để định giá và thanh toán không được pháp luật công nhận.

Năm 1986, Việt Nam bắt đầu cho phép thành lập mạng lưới cửa hàng kinh doanh vàng bạc quốc doanh. Đến năm 1989, Chính phủ chính thức cho phép tư nhân tham gia vào lĩnh vực kinh doanh vàng, bạc, đá quý. Từ thời điểm đó, thị trường vàng mới chứng kiến sự cạnh tranh.

Ngày 23/9/1993, Chính phủ ban hành Nghị định 63/1993/NĐ-CP về quản lý nhà nước đối với hoạt động kinh doanh vàng. Nghị định này khẳng định Nhà nước công nhận quyền sở hữu hợp pháp đối với vàng của tất cả các tổ chức và cá nhân. 

Đồng thời, cho phép các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân và xí nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài được quyền cất giữ, vận chuyển hoặc gửi vàng tại các ngân hàng. Các doanh nghiệp kinh doanh vàng được phép mua bán các loại vàng, cũng như thực hiện các hoạt động chế tác và gia công vàng.

Trong giai đoạn 1986-1992, nền kinh tế Việt Nam rơi vào tình trạng suy thoái, lạm phát nghiêm trọng, đồng thời tỷ giá và giá vàng biến động mạnh. Để giải quyết tình trạng này, Chính phủ đã giao Ngân hàng Nhà nước xây dựng và thực hiện đề án ổn định tỷ giá và giá vàng. Đề án này được xây dựng dựa trên nguyên tắc Ngân hàng Nhà nước được phép sử dụng tiền phát hành, chuyển đổi thành ngoại tệ để nhập khẩu vàng và thành lập quỹ can thiệp bình ổn giá vàng.

Thông qua độc quyền, nhà điều hành đã kiểm soát hoàn toàn nguồn cung vàng thương hiệu SJC - vốn là thương hiệu chiếm trên 90% thị phần trước khi độc quyền, nhờ vậy đã chấm dứt được tình trạng nhập khẩu vàng bất hợp pháp.

Tuy nhiên, với sự can thiệp của nhà điều hành, nhiều nhà đầu tư cho biết, việc giá vàng ổn định cả thời gian dài trong cả thập niên 1990 đã khiến cho thị trường bất động sản TP. HCM "quen" với việc giao dịch bằng vàng.

Giá vàng trải qua những cơn "sốt rực" nào từ sau năm 2000?

Sang thế kỷ XXI, từ năm 2000 đến nay, giá vàng trải qua nhiều thăng trầm, nhiều nhịp tăng vọt rồi giảm sâu không theo quy tắc nào. Dù vậy, nhìn chung được đánh giá là "tăng".

Từ năm 2001 - 2011, giới tài chính đánh giá đây là "thập kỷ hào quang" của vàng khi kim loại quý này có tốc độ tăng "chóng mặt". Dữ liệu cho thấy, giá vàng tại thời điểm tháng 12/2011 so với tháng 12/2000 cao gấp 9,1 lần, tăng bình quân 22,17%/năm, vượt xa tốc độ tăng giá USD và giá tiêu dùng trong thời gian này (giá USD tăng 46,2%, tăng bình quân 3,51%/năm; giá tiêu dùng tăng trên 2,59 lần, tăng bình quân 9,05%/năm).

Sau đó, năm 2012, vàng SJC được chọn làm thương hiệu vàng miếng của Nhà nước, loại vàng làm chuẩn cho toàn quốc. Bắt đầu từ đây, có sự chênh lệch giá rất lớn giữa vàng SJC và các thương hiệu vàng khác. Tại thời điểm này, giá vàng SJC dao động trong khoảng 46,3 triệu đồng/lượng.

Tuy nhiên, đến phiên cuối năm 2013, giảm về còn 34,7 - 34,78 triệu đồng/lượng. Như vậy, sau một năm, giá vàng SJC giảm 11,64 triệu đồng/lượng chiều mua vào và giảm 11,96 triệu đồng/lượng chiều bán ra, tương đương giảm khoảng 26% trong một năm.

Chia sẻ với PV Dân Việt, một số nhà đầu tư cho biết, sự kiện lao dốc này ảnh hưởng mạnh mẽ đến những người cho vay vàng. Bởi dù trước đó, họ nhất quyết chỉ lấy vàng thấy mình bị lỗ, thì nay "đổi kèo" chuyển quy ra tiền. Còn người vay vàng thì hồ hởi vì trả nợ được nợ một cách "nhẹ nhàng".

Sau đó, đến giai đoạn năm 2020 – 2021, giá vàng một lần nữa "nổi sóng" khi cả thế giới trải qua đại dịch COVID-19. Nhiều người dân và nhà đầu tư cho rằng, trong những giai đoạn nền kinh tế khó khăn, xã hội bất ổn thì vàng luôn là một kênh trú ẩn an toàn.

Giá vàng tăng nhanh, tăng liên tục, đạt đỉnh vào ngày 9/8 ở mức 60,32 triệu đồng/lượng tại thị trường Việt Nam. Giá vàng SJC cao cách biệt với thị trường thế giới, giá mua vào cao hơn 4 triệu đồng/lượng và giá bán ra cao hơn 2 triệu đồng/lượng.

Sang năm 2021, giá vàng biến động khó lường như những bất định của nền kinh tế thế giới. Tuần đầu tiên của năm, giá vàng ở mức 57,32 triệu đồng/lượng, đến cuối năm, giá vàng tăng lên ở mức 61 triệu đồng/lượng.

Theo các chuyên gia, sự biến động thất thường của thị trường vàng trong năm 2021 là hậu quả của rất nhiều yếu tố bao gồm: dịch bệnh, lạm phát, chính sách tiền tệ của các ngân hàng trung ương trên thế giới. Đồng thời, giá vàng cũng chịu tác động trong sự thay đổi của đồng USD. Chênh lệch giá vàng trong nước và giá vàng thế giới ghi nhận khoảng cách lớn, có thời điểm lên đến 12 triệu đồng/lượng.

Không chỉ dậy sóng, giá vàng tiếp tục tăng phi mã khi Nga chính thức xung đột với Ukraine từ ngày 24/2/2022. Trong 8 tháng đầu năm 2022, giá vàng tăng 6,5% và phải đến quý III cùng năm mới hạ nhiệt.

Dù 2023 cũng là một năm "thăng hoa" của giá vàng trong nước khi tăng đến 12,8 triệu đồng trong năm này. Nhưng phải đề cập đến giai đoạn 2024 đến nay, giá vàng trở nên khó lường, không tuân theo một quy luật nào. Giá vàng trong nước liên tục tăng và lập đỉnh mới trong khi giá vàng thế giới đi ngang, nới rộng chênh lệch giá vàng.

Khởi đầu năm 2024, giá vàng trong nước niêm yết ở mức khoảng 70 triệu đồng/lượng. Sau 5 tháng, cùng với đà tăng của giá vàng thế giới, giá vàng trong nước nhảy vọt và lập đỉnh mới tại mốc gần 93 triệu đồng/lượng bán ra, tăng hơn 30%. Đồng thời giá vàng trong nước tạo ra chênh lệch lên tới 20 triệu đồng/lượng so với giá vàng thế giới quy đổi.

Trong bối cảnh giá vàng "sốt nóng", ngày 15/4/2024, Ngân hàng Nhà nước thực hiện giải pháp 'mạnh'. Ngân hàng Nhà nước bán đấu thầu vàng miếng SJC tăng cung vàng ra thị trường thông qua các ngân hàng sau 11 năm (kể từ năm 2013) với giá thấp hơn so với thị trường.

Tuy nhiên, giải pháp bán đấu thầu vàng không mang lại kết quả như kỳ vọng. Phải đến khi Ngân hàng Nhà nước áp dụng biện pháp bán vàng trực tiếp cho nhóm ngân hàng Big4 (BIDV, Agribank, VietinBank, Vietcombank) và Công ty TNHH MTV Vàng bạc đá quý Sài Gòn (SJC) với giá thấp hơn đáng kể so với thị trường – biện pháp chưa từng có tiền lệ mới đạt được hiệu quả rõ rệt.

Giá vàng đã giảm mạnh khoảng 7 triệu đồng so với mốc 93 triệu đồng được ghi nhận hồi tháng 5. Đồng thời, mức chênh lệch giữa giá vàng thế giới và vàng trong nước đã được thu hẹp đáng kể chỉ còn khoảng 4- 5 triệu đồng/lượng tùy thương hiệu.

Sang năm 2025, những tháng đầu năm một lần nữa đã ghi nhận sự "phi mã" của giá vàng. Tính đến 7h30' ngày 20/3, giá bán vàng miếng SJC đã lên mốc 99,5 triệu đồng/lượng và giá bán vàng nhẫn cao nhất ở mức 100 triệu đồng/lượng. Đây là kỷ lục chưa từng có trong lịch sử của cả hai loại vàng và được dự báo có thể chưa dừng lại.

Nếu so với mở đầu năm mới 2025, chỉ sau hơn 2,5 tháng, giá vàng miếng giao dịch ở mức 84,2 triệu đồng/lượng, còn vàng nhẫn ở mức 82,4 triệu đồng/lượng, ước tính một lượng vàng miếng SJC đã tăng 15,3 triệu đồng và một lượng vàng nhẫn đã tăng 17,6 triệu đồng. 

Đáng nsoi, trong 2 tháng đầu năm, giá vàng chỉ tăng nhẹ khoảng 2 - 3 triệu đồng/lượng. Đà tăng dữ dội diễn ra từ đầu tháng 3, khi giá thế giới biến động mạnh.