Giải pháp tăng lương hưu cho người về hưu có lương hưu thấp?

“Cả đời cống hiến về hưu nhận mức lương hưu ‘chết đói’”

Đó là tâm sự rất chua xót của bà Nguyễn Thị Thự (SN 1956, ở Hoằng Hoá, Thanh Hoá). Bà Thự cho biết sau 36 năm làm giáo viên mầm non, bà về hưu và nhận mức lương hưu chưa đủ mua đồ ăn hàng tháng. Dần dần mức lương hưu được điều chỉnh tăng lên, tuy nhiên tới thời điểm này mức lương hưu của bà chỉ vỏn vẹn có 1,6 triệu đồng/tháng.

"Với mức lương này, tôi chỉ đủ đi được vài cái đám cưới, mua được 1-2 yến gạo ăn là hết tiền", bà Thự tâm sự.

Sở dĩ mức lương hưu của bà Thự quá thấp là bởi những năm đầu công tác trong ngành giáo dục, làm giáo viên mầm non bà chưa được đóng BHXH. Mãi về sau những người có bằng trung cấp dạy mầm non như bà mới được đóng bù BHXH.

 “Sau đó, tôi được đóng bù bảo hiểm xã hội 16 năm. Ngoài ra, tôi còn tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện để đủ 20 năm đóng”, bà nói.

Năm 2015, bà Thự bắt đầu được hưởng lương hưu với mức 820.000 đồng/tháng. Thông qua việc điều chỉnh lương hưu qua các năm, đến nay mỗi tháng bà nhận được 1,6 triệu đồng tiền lương hưu.

Bà ngẫm lại nhiều lúc cũng thấy buồn vì bà dành cả đời để làm việc, cống hiến hăng say vậy mà giờ về già cuộc sống còn chật vật, khó khăn hơn cả mấy người làm ruộng, làm tự do.

"Để có thêm thu nhập trang trải cuộc sống, tôi vẫn phải cấy thêm 2 sào ruộng. Những việc trong gia đình như đình đám, ma chay... tôi phải phụ thuộc toàn bộ vào con cháu. Cũng may các con của tôi đã trưởng thành, có thể phụ giúp tôi", bà Thự chia sẻ thêm.

Theo bà Phạm Thị Hải Chuyền - nguyên Bộ trưởng Bộ LĐTBXH, nguyên Chủ tịch Hội Người cao tuổi Việt Nam, phần đông người cao tuổi Việt Nam không có lương hưu. Số ít còn lại có lương hưu nhưng mức lương hưu rất thấp, không đủ trang trải cuộc sống. Đến 40-50% người cao tuổi nhận lương hưu từ 3-5 triệu đồng/tháng, mặc dù trong đó có người nghỉ hưu đã lâu.

Theo bà Chuyền, nguyên nhân những người này có lương thấp là vì phần đông làm việc trong thời bao cấp, lương thấp. “Với mức lương này, nếu chỉ dành cho sinh hoạt thông thường đã khó khăn, phải tiết kiệm, chưa nói đến nếu bị bệnh tật (mặc dù đã có bảo hiểm y tế). Vì vậy, phần đông số họ phải dựa vào con cháu. Nếu con cháu không có điều kiện giúp đỡ thì cuộc sống của những người cao tuổi này rất khó khăn”, bà Chuyền nói.

Cần có những "can thiệp" đặc biệt điều chỉnh lương hưu

Trao đổi với PV Báo Dân Việt, ông Lê Đình Quảng - Phó ban Chính sách – Pháp luật (Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam) chia sẻ, với những người về hưu đang phải nhận mức lương hưu thấp, không đủ sống.

Ông Quảng cho rằng, người về hưu có mức lương hưu thấp đa phần đều rơi vào những công nhân, lao động làm việc trực tiếp. Chỉ có một bộ phận cán bộ, lãnh đạo cấp quản lý hoặc lực lượng vũ trang, công an là có mức lương hưu cao.

Sở dĩ có lương hưu thấp là bởi trước đó chúng ta chưa thực hiện Luật BHXH. Sau khi có Luật BHXH thì một bộ phận lại phải đóng BHXH trên nền tiền lương thấp, một bộ phận khác thì về hưu non.

Để cải thiện vấn đề này, theo ông Quảng cần có những điều chỉnh trong Luật BHXH năm 2014. Giảm tình trạng rút BHXH 1 lần, tăng lương hưu cho lao động có thâm niên đóng BHXH để đảm bảo chính sách an sinh - xã hội về lâu dài.

"Lương hưu thấp còn do những bất cập trong việc thực hiện chính sách. Hiện nay, hệ thống BHXH của chúng ta vẫn nặng về việc đóng - hưởng, tức là ta đóng bao nhiêu thì hưởng bấy nhiêu mà ít tính chia sẻ. Điều này tạo ra sự phân hóa rất lớn trong những người nhận lương hưu. Có người có lương hưu cả trăm triệu đồng, có người nhận lương hưu chỉ 1-2 triệu đồng", ông Quảng nói.

Theo ông Quảng, về lâu dài vẫn phải xây dựng hệ thống BHXH đa dạng, linh hoạt, hấp dẫn. Bên cạnh đó, cần đảm bảo để tiền lương và các khoản thu nhập bổ sung của người lao động sẽ được lấy làm căn cứ đóng BHXH thay vì chỉ lấy một phần tiền lương để đóng BHXH như hiện nay. Điều này làm cho lương hưu của người lao động về già cực thấp, vì đóng thấp thì hưởng thấp.