Hành trình chống dịch Covid-19 của những người phụ nữ ở đất nước nghèo bậc nhất thế giới
Mariama Sawadogo ngồi trong một studio nhỏ, dịch các ghi chú từ tiếng Pháp sang tiếng địa phương Mossi, đồng thời viết nguệch ngoạc vài câu chuyện bên lề.
Nhiều thính giả ở Burkina Faso gọi Sawadogo là "dì" khi cô nhẹ nhàng giảng cho họ những kiến thức về Covid-19 và trao các phần thưởng nhỏ như xà phòng, xô giặt.
Giọng nói của Sawadogo đã trở thành âm thanh quen thuộc đối với gần một triệu người ở thị trấn Kaya, phía đông bắc thủ đô của quốc gia Tây Phi, nơi nhiều người cảm thấy thất vọng với cách ứng phó của chính phủ trong đại dịch. Thiếu thốn thông tin về virus, các bà mẹ tụ tập bên ngoài để theo dõi chương trình của Sawadogo trong khi con cái của họ chơi gần đó.
Mặc dù có ngân sách lên tới 200 triệu đô la để ứng phó với đại dịch, tuy nhiên rất nhiều người trong số 20 triệu cư dân đất nước vẫn không được xét nghiệm, tiêm vaccine và nhắn tin theo dõi.
Một người phụ nữ địu con trên lưng, di chuyển bằng xe máy trên đường phố Ouagadougo. (Video AP / Yesica Fisch)
"Chúng tôi không được giúp đỡ”, Mamounata Ouedraogo nói. "Chúng tôi không bao giờ nhận được bất kỳ thông tin nào".
Giống như Sawadogo, người phụ nữ này sống ở Kaya, một trong những nơi trú ẩn an toàn cuối cùng ở đất nước. Burkina Faso đang xảy ra xung đột, hàng chục nghìn người phải di dời tìm nơi ẩn náu khi bạo lực tràn sang từ nước láng giềng Mali, rất nhiều cuộc tấn công thánh chiến xâm chiếm các thị trấn lớn. Ouedraogo lắng nghe tất cả các chương trình của Sawadogo và nói rằng nếu không có nó, cô sẽ chẳng biết gì về coronavirus cả.
Norbert Ramde, người đứng đầu hiệp hội bác sĩ của Burkina Faso, cho biết các bệnh như sốt rét, AIDS và bệnh lao là những ưu tiên cao hơn của chính phủ và cộng đồng y tế. Bên cạnh đó, ngoài bệnh tật, các chiến binh thánh chiến mới là mối đe dọa lớn nhất.
"Bạn muốn chúng tôi sử dụng tất cả các nguồn lực để chống lại Covid-19 và quên đi các vấn đề khác?" Ông nói. "Chúng tôi cũng phải lo rất nhiều việc".
Mariama Sawadogo, 44 tuổi, làm phát thanh viên tại Đài phát thanh Zama. (Ảnh AP / Sophie Garcia)
Trên thực tế, Burkina Faso đã bị ảnh hưởng nặng nề kể khi đại dịch bùng phát vào tháng 3 năm ngoái, nước này ghi nhận số ca nhiễm và tỷ lệ tử vong cao nhất châu Phi. Các quan chức đã thực hiện lệnh giới nghiêm, đóng cửa biên giới đất nước và tạm ngưng hoạt động tại các nhà thờ Hồi giáo, trường học và chợ. Mặc dù vậy, nhiều cư dân ngay lập tức lên tiếng phản đối, và chỉ sau vài tuần, hầu hết các hạn chế đã được dỡ bỏ.
"Ưu tiên của chính phủ là thuyết phục người dân, không phải bắt ép họ”, Tiến sĩ Brice Bicaba, nhà dịch tễ học của chính phủ Burkina Faso, cho biết.
Ông cho biết các nhà lãnh đạo cộng đồng và hiệp hội địa phương đã cố gắng thông tin để người dân hiểu được sự nguy hiểm của virus và cẩn thận với hành vi của chính họ, thay vì đặt ra các hạn chế có khả năng làm gia tăng nguy cơ biểu tình và xung đột.
Theo Bicaba, chính phủ đã gửi rất nhiều thông tin về đại dịch thông qua tờ rơi, đài phát thanh và truyền hình cũng như các biện pháp thu hút cộng đồng khác, ngoài ra họ cũng thành lập thêm các phòng thí nghiệm, đầu tư tiền mua vật tư y tế và tăng cường xét nghiệm.
Mặc dù vậy, nhiều chuyên gia y tế và người dân cho rằng những nỗ lực đó không đến được với tất cả những người cần. Tại Kaya, các quan chức đã tổ chức một cuộc họp công khai vào tháng 12/2020 để cung cấp thông tin chung, nhưng người dân địa phương cho biết họ muốn chính phủ cử người đến thăm từng nhà để giải thích rõ hơn về các biện pháp phòng ngừa, đồng thời cung cấp chi tiết cụ thể về cách virus lây nhiễm.
Ngoài ra, tin nhắn cũng không phải lúc nào cũng được dịch sang ngôn ngữ địa phương, một vấn đề nghiêm trọng vì hầu hết mọi người không thường xuyên nói ngôn ngữ chính thức của đất nước, tiếng Pháp.
Ngay cả ở thủ đô Ouagadougou, cách Kaya 85 km, việc nhắn tin vẫn chưa được phổ biến rộng rãi, các biển quảng cáo và biển hiệu về khẩu trang, rửa tay, tiêm chủng vẫn rất khan hiếm.
Ở Ouagadougou, Zenabou Coulibaly Zongo phải tự bỏ tiền ra để cung cấp xà phòng và nước rửa tay cho các nhà thờ Hồi giáo, chợ lẫn trung tâm y tế. Khi bắt đầu đại dịch, Zongo, hiện 63 tuổi, phải nhập viện vì viêm phế quản. Bà đã phải bỏ tiền túi để điều trị oxy trong suốt hai tuần tại một phòng khám tư nhân, tại đây bà đã chứng kiến rất nhiều người chết. "Đây là một lời cảnh tỉnh, coronavirus sẽ lây lan giống như ở châu Âu", bà khẳng định.
Mặc dù căn bệnh hen suyễn khiến bà gặp nhiều rủi ro, Zongo vẫn thường xuyên đi giao xà phòng và hướng dẫn mọi người về Covid-19 cũng như vaccine. Trong chuyến thăm gần đây đến một nhà thờ Hồi giáo, một số người đã nói với Zongo, người sáng lập Hội đồng Phụ nữ Burkinabe, rằng họ không hề biết tiêm vaccine là miễn phí cho đến khi bà cung cấp thông tin.
Bà Zenabou Coulibaly Zongo là cố vấn và cũng là thành viên sáng lập của Hội đồng Phụ nữ Burkinabe (Ảnh AP / Sophie Garcia)
Các chuyên gia y tế nói rằng chính phủ phải đi đầu, tuy nhiên sự tham gia của cộng đồng đóng vai trò là nền tảng của hoạt động ứng phó khẩn cấp. "Sự hỗ trợ của chính phủ trung ương có thể không đủ, các tổ chức cộng đồng là chìa khóa để lấp đầy những khoảng trống còn lại", Donald Brooks, Giám đốc điều hành của Initiative: Eau, Mỹ, nhóm viện trợ hỗ trợ đối phó với đại dịch ở Burkina Faso, cho biết.
Nhiều người không tin tưởng vào dữ liệu virus do chính phủ cung cấp - 15.514 trường hợp nhiễm bệnh và 265 trường hợp tử vong, Liên Hợp Quốc cho biết.
Nhiều người không đến bệnh viện và chết tại nhà, vì vậy có khả năng không được tính vào danh sách chính thức. Ngoài ra, việc các nhóm khủng bố al-Qaeda và nhóm Nhà nước Hồi giáo ngăn cản người dân đến các phòng khám sức khỏe và xét nghiệm virus cũng đã gây ra cuộc khủng hoảng nhân đạo.
Zenabou Coulibaly Zongo cùng nhóm phụ nữ làm xà phòng thủ công để quyên góp cho các nhà thờ Hồi giáo và chợ dân sinh, nhằm hạn chế sự lây lan của Covid-19. (Video AP / Yesica Fisch)
Trong bầu không khí hỗn loạn, nhiều thông tin sai lệch đã xuất hiện. Chính vì vậy, có thể nói sự hiện diện trên đài phát thanh của Sawadogo đóng vai trò là tiếng nói hàng đầu.
Nhiều người tỏ ra hoài nghi trước các thông tin mà cô cung cấp, tuy nhiên bà mẹ ba con đã quen với điều đó. Năm 2007, cô rời bỏ người chồng đầu tiên vì anh ta quá gia trưởng. Cô muốn độc lập về tài chính nên đã đi học đêm và trở thành kế toán.
Sau đó, cô thực tập tại Đài phát thanh Zama, các sếp của Sawadogo đánh giá rất cao người phụ nữ này. Vì vậy, năm 2016, cô bắt đầu dẫn chương trình. Khi đài được Liên minh Châu Âu tài trợ cho chương trình phòng chống virus, cô ấy trở thành một lựa chọn đầu tiên.
Mariama Sawadogo dẫn chương trình phát thanh tại Đài phát thanh Zama, ở Kaya, Burkina Faso, Thứ Hai, 25/10/2021. (Ảnh AP / Sophie Garcia)
“Bạn đang trên Zama FM. Bạn khỏe chứ? " Sawadogo chào người gọi. "Tên bạn là gì, và bạn đang gọi từ đâu?" Cô ấy trò chuyện với thính giả như một gia đình.
"Đôi khi sau chương trình, mọi người sẽ gọi riêng tôi và nói: 'Gia đình chúng tôi không tin vào căn bệnh này, nhưng sau khi nghe cô, giờ họ đã tin'", Sawadogo nói. "Khi bạn nhận ra hàng ngàn người lắng nghe giọng nói của bạn, họ cân nhắc những gì bạn nói, bạn sẽ cảm thấy tự hào”.
Hàng ngày, cô chăm sóc cho những đứa con của mình, trong khi người chồng đi bán ngũ cốc ở Sahel, họ chỉ gặp nhau hai tuần một lần.
Nhiều người cho rằng Sawadogo, 44 tuổi, thực sự đóng góp nhiều hơn cả những gì mà cô đang làm. Cô chính là hình mẫu tiêu biểu để những người phụ nữ và con gái của họ noi theo trong một xã hội do đàn ông thống trị, kiểm soát.
Sawadogo kêu gọi toàn bộ cộng đồng hãy chung tay góp sức, nhưng đặc biệt tập trung vào phụ nữ. Họ thành lập những nhóm thiện nguyện chữa bệnh và chăm sóc cho bệnh nhân Covid-19, tương tự như lần trước trong cuộc khủng hoảng Ebola ở Tây Phi từ năm 2014 đến năm 2016.
Zenabou Sawadogo, 31 tuổi, một bà mẹ 6 con, trong đó có hai bé gái, nói về chương trình: “Cô ấy đã nâng cao vị thế của phái nữ!”
Các gia đình ở Burkina Faso không chỉ vật lộn với Covid-19 mà còn phải đối phó với bạo lực leo thang và nền kinh tế đang sụp đổ của đất nước. Chồng của Zenabou Sawadogo đã không thể tiếp tục khai thác vàng vì những cuộc chiến thánh chiến, anh mất nguồn thu nhập và cả gia đình không đủ khả năng cho con gái 11 tuổi của họ đi học.
Thông điệp dành cho những người phụ nữ ở quốc gia nghèo bậc nhất châu Phi (AP Video / Yesica Fisch)
Một số gia đình phải cắt giảm lương thực - từ ba bữa một ngày xuống còn hai hoặc thậm chí một bữa. Những phụ nữ từng bán quần áo và thực phẩm giờ đây không thể bán được vì biên giới bị đóng. Trong thời kỳ đại dịch, nhiều phụ nữ đã yêu cầu viện trợ từ các ngân hàng tư nhân.
Vấn đề cấp thiết nhất của Burkina Faso liên quan đến việc tiêm phòng. Mặc dù là một phần của COVAX, chương trình do Liên Hợp Quốc hậu thuẫn để cung cấp vaccine cho các quốc gia đang phát triển, nước này vẫn là một trong những quốc gia cuối cùng trên thế giới nhận được vaccine.
Chính phủ đã trì hoãn các công việc cần thiết để nhập khẩu vaccine, chẳng hạn như thủ tục giấy tờ, kế hoạch phân phối. Burkina Faso bắt đầu tiêm vaccine vào tháng 6/2021. Đến cuối tháng 10, khoảng 284.000 người - chưa đến 1,5% dân số - đã được tiêm phòng đầy đủ, theo số liệu của Tổ chức Y tế Thế giới.
Zenabou Coulibaly Zongo, cố vấn và thành viên sáng lập của Hội đồng Phụ nữ Burkinabe, phát biểu sau khi phân phát xà phòng cho một nhà thờ Hồi giáo ở Ouagadougou, Burkina Faso, Thứ Tư, 27/10/2021. (Ảnh AP / Sophie Garcia)
Thực trạng tiêm vaccine ở Burkina Faso khiến Sawadogo rất phiền lòng, theo cô mọi người dân nên được chủng ngừa Covid-19.
Mặc cho những khó khăn vẫn còn hiện hữu, cả Zongo và Sawadogo đều khẳng định rằng mình sẽ tiếp tục truyền bá thông điệp về đại dịch và vận động cho phụ nữ.
“Một người phụ nữ, dù là người châu Âu, châu Mỹ, hay Nam Mỹ,.. thì tôi đều coi cô ấy như một con phượng hoàng”, Zongo nói. "Dù gặp khó khăn như thế nào, bạn vẫn có thể đứng vững, giống như phượng hoàng hồi sinh từ đống tro tàn".
Cựu Đại diện cấp cao của EU về chính sách đối ngoại Federica Mogherini đã bị tạm giữ hôm nay thứ Ba 2/12, khi cảnh sát tiến hành các cuộc đột kích liên quan đến một nghi án gian lận liên quan đến chương trình đào tạo các nhà ngoại giao châu Âu.
Diễn biến đột ngột của giá lợn hơi khiến dân tình xôn xao, dịp Tết Nguyên đán, giá lợn hơi ở mốc 70.000 đồng/kg? Giá lợn hơi tiếp tục bật tăng mạnh, đưa giá lợn bình quân cả nước lên 57.900 đồng/kg. Các chuyên gia dự báo, giá lợn hơi sẽ sớm tăng vượt mốc 60.000 đồng/kg và có thể có khả năng tăng lên 70.000 đồng/kg từ nay đến Tết Nguyên đán.
Thị trường chứng khoán ngày 3/12 ghi nhận sự trở lại đầy thuyết phục của dòng tiền, đặc biệt trong nửa cuối phiên chiều, giúp VN-Index đóng cửa tại 1.731,77 điểm, tăng 14,71 điểm. Độ rộng áp đảo bên mua với 462 mã tăng so với chỉ 234 mã giảm, cho thấy tâm lý thị trường đã cải thiện rõ rệt sau nhiều phiên "xanh vỏ đỏ lòng".
Theo GS. Toby Walsh - Đại học New South Wales (Australia), trong quá khứ, nhiều quốc gia đang phát triển đã trải qua giai đoạn bị đô hộ về mặt vật lý. Nếu không cẩn thận trong thời đại AI, các quốc gia này có thể sẽ trải qua giai đoạn "đô hộ số". Dữ liệu sẽ bị khai thác, và sẽ trở thành nguồn lực rẻ tiền.
Trong không gian tâm linh thanh tịnh của các ngôi chùa Khmer Nam Bộ, bên cạnh chánh điện, sala uy nghi, người ta thường bắt gặp những dãy tháp nhỏ với kiến trúc tinh xảo. Đó chính là khu vực tháp cốt, hay còn gọi là tháp thờ hài cốt- nơi an nghỉ của những người đã khuất, đồng thời là biểu tượng sâu sắc của nghĩa tình và lòng hiếu thảo.
Liên minh châu Âu đã phê duyệt kế hoạch sơ bộ nhằm loại bỏ hoàn toàn việc nhập khẩu khí đốt tự nhiên của Nga vào năm 2027 - theo thông tin từ trang web của Hội đồng Châu Âu.
ĐT bóng đá nữ Việt Nam đang tích cực tập luyện tại Thái Lan để sẵn sàng cho SEA Games 33. Trao đổi với truyền thông, cầu thủ Kim Yên đã bộc bạch tâm sự rất đáng chú ý.
Sáng 3/12, một hố sụt lớn bất ngờ xuất hiện trên đường Nguyễn Công Trứ (phường An Hải, TP Đà Nẵng), khiến nhiều ô tô rơi xuống hố sâu, gây hỗn loạn giao thông và khiến người dân hoảng hốt giữa lúc mưa lớn còn kéo dài.
Luật Tình trạng khẩn cấp vừa được Quốc hội thông qua, trong đó quy định rõ thẩm quyền của Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ; quy định tổ chức đội công tác tuyên truyền đặc biệt, đội tuần tra đặc biệt trong tình trạng khẩn cấp về an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội.
Từ một ý tưởng âm thầm theo đuổi suốt hơn 10 năm, chiếc bẫy muỗi do nhà sáng chế Nguyễn Văn Khỏe phát triển từng được Dân Việt giới thiệu, nay chính thức được bán ra thị trường. Ông Khỏe cũng khởi động dự án cùng cộng đồng chung tay chống dịch sốt xuất huyết.
Dù sắc xanh lan rộng toàn thị trường, nhóm bất động sản vẫn hụt hơi khi loạt cổ phiếu trụ họ Vingroup chịu áp lực chốt lời, kéo chỉ số ngành giảm điểm và khiến đà phục hồi bị chặn lại.
Hàng ngày, người dân có việc phải đi qua đường gom Đại lộ Thăng Long, đoạn khu vực Thiên Đường Bảo Sơn phải trầm mình trong biển bụi mù mịt, cây cối hai bên phủ trắng xóa.
HLV Kim Sang-sik sử dụng đội hình tối ưu cho U22 Việt Nam. Bộ ba tiền đạo được kỳ vọng nhất là Nguyễn Đình Bắc, Nguyễn Thanh Nhàn, Nguyễn Quốc Việt ra sân ngay từ đầu.
Đợt lũ lớn vừa qua đã làm cầu Bà Ngân trên Quốc lộ 14H nối liền xã Nam Phước với phường Hội An và phường Điện Bàn Đông, TP Đà Nẵng bị sập mố cầu và đường dẫn, khiến giao thông giữa khu vực bị chia cắt.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn yêu cầu lực lượng Cảnh sát môi trường cần phối hợp với các Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Y tế và Hải quan để xử lý triệt để các vấn đề ô nhiễm nông nghiệp, an toàn thực phẩm và ngăn chặn tình trạng nhập lậu chất thải vào nội địa.
Sở Xây dựng TP.HCM yêu cầu các đơn vị trực thuộc, chủ đầu tư dự án rà soát, cập nhật phương án ứng phó thiên tai, đảm bảo an toàn tuyệt đối cho công tác bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026-2031.
Việc lựa chọn củ quả sao cho vừa tươi ngon, vừa đảm bảo an toàn luôn là nỗi bận tâm của các bà nội trợ. Việc nhận biết được các loại thực phẩm ít tồn dư thuốc trừ sâu sẽ giúp bà nội trợ tự tin hơn trong việc lựa chọn và chế biến thực phẩm, đảm bảo dinh dưỡng cho cả nhà. Dưới đây là 6 loại củ quả phẩm phổ biến trong mùa đông, được đánh giá an toàn.
Trong buổi tập trước ngày đấu U22 Lào ở lượt trận mở màn bảng B môn bóng đá nam SEA Games 33, HLV Kim Sang-sik đã thị phạm cho các học trò những kỹ thuật về di chuyển, đón bóng và chuyển đổi trạng thái...
Buriram United luôn là đội bóng biết cách giải quyết trận đấu khi cần thiết, nhất là trên sân nhà. Vì thế, CLB CAHN cần rất thận trọng. Một khi mắc sai lầm, họ rất dễ phải trả giá.
Sau khi thực hiện sắp xếp bộ máy hành chính, Nhà nước bắt đầu tính toán đến việc cải tổ chính sách tiền lương. Đầu năm 2026, 3 chính sách tiền lương dự kiến được áp dụng dự báo mang đến nhiều niềm vui cho người dân, người lao động.
Các cuộc đàm phán giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và đặc phái viên của Tổng thống Mỹ Donald Trump, Steve Witkoff, mang tính xây dựng, rất hữu ích và có nội dung thực chất - theo trợ lý Tổng thống Nga Yury Ushakov. Đàm phán đã kéo dài tới 5 tiếng đồng hồ.
Giá vàng hôm nay trưa 3/12, vàng SJC và nhẫn đảo chiều tăng trở lại so với hôm qua. Nhà vàng vẫn bán ra không giới hạn nhưng người mua vắng vẻ lạ thường.
Hưởng ứng lời kêu gọi hỗ trợ đồng bào vùng bão lũ của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, ngày 27/11, Tập đoàn Mavin thông qua Hội Chữ thập đỏ tỉnh Thanh Hóa đã phối hợp cùng Tổ chức Tầm nhìn Thế giới tại Việt Nam (World Vision International in Vietnam) triển khai chương trình trao tặng hàng hóa cứu trợ cho người dân bị ảnh hưởng bởi cơn bão số 10 (Bualoi) tại xã Thanh Phong, tỉnh Thanh Hóa.
Đến xã mới này ở tỉnh Hà Tĩnh, chợt thấy đàn gà mổ múi bưởi Diễn ăn lấy ăn để, dưới đất la liệt quả vàng. Mưa lũ kéo dài khiến hơn 50% sản lượng bưởi Diễn tại xã Đức Thọ (Hà Tĩnh) bị rụng và hư hỏng, ảnh hưởng lớn đến nguồn cung và thu nhập của người dân trong vụ Tết Nguyên đán năm nay.
Sau các đợt mưa lũ, đất phù sa phủ dày đến nửa mét trên cánh đồng. Đây là cảnh tượng hiếm có xuất hiện tại vùng bãi bồi ven sông Lam ở xã Bích Hào, tỉnh Nghệ An. Nông dân ở đây đang dùng cách lạ để trồng ngô vụ đông với mong muốn chả mấy mà cánh đồng tốt um.
Một trong những người đầu tiên nuôi ong dú lấy mật, hiệu quả kinh tế cao là chàng thanh niên trẻ Nguyễn Hữu Trực, phường Bảo An, TP Phan Rang-Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận trước đây (nay phường Bảo An, tỉnh Khánh Hòa). Nuôi ong dú, bán mật ong dú đã mang lại cho anh Trực nguồn thu nhập tốt, tạo việc làm...
Trạm CSGT Tuy Phước (Phòng CSGT, Công an tỉnh Gia Lai) liên tiếp phát hiện hai xe tải chở tổng cộng 72 con heo có biểu hiện yếu, lừ đừ, không có giấy kiểm dịch và nguồn gốc rõ ràng. Số heo được xác định nghi nhiễm dịch bệnh qua test nhanh và đã được đưa về Trạm kiểm dịch động vật Cù Mông để lấy mẫu, chờ kết quả xét nghiệm.
Chia sẻ
