Hồng Ánh: "Khi nhận đóng cảnh nóng, tôi luôn cân nhắc cảnh đó có thực sự cần thiết trong phim"

Ranh giới giữa tính thẩm mỹ và phản cảm

Hồng Ánh nhận nhiều câu hỏi của bạn trẻ, từ cách chọn phim phù hợp lứa tuổi, đến cách cảm nhận phim với những cảnh nóng đoạt nhiều giải thưởng quốc tế, đến chuyện phim Việt khó đạt đến cảnh giới tinh tế trong các cảnh nóng, phải chăng do gặp khó trong kiểm duyệt mà làm chưa tới…

Mục đích của chương trình Cà phê Điện ảnh - CLB Điện ảnh Cà phê thứ Bảy là giải tỏa nhiều câu hỏi của người yêu phim về "gia vị" cảnh "nóng" như một con dao hai lưỡi, nếu làm không tới chỉ gây phản cảm. Nhất là ở phim truyền hình, sẽ khó mà đòi hỏi có những khung hình "đậm chất điện ảnh". 

Cảnh "nóng" phim truyền hình cứ "tự nhiên chủ nghĩa" hiển hiện trên màn ảnh nhỏ khiến người xem thấy "phiền" hơn cái gọi là thưởng thức giá trị hình ảnh. Cần cảnh "nóng" hay không cũng bắt nguồn từ quan điểm làm nghề của nhà sản xuất.

Từng tham gia đóng một số phim gây tiếng vang như Thung lũng tình yêu, Đời cát, Người đàn bà mộng du và là đạo diễn phim Đảo của dân ngụ cư, Hồng Anh kể về cách chọn phim của mình: "Trong trí nhớ mọi người, tôi thường xuất hiện với cảnh nóng của nhiều phim nhà nước. Và gần đây, phim Đảo của người dân ngụ cư do tôi làm đạo diễn cũng có những scene khá táo bạo. 

Tôi nghĩ rằng không phải người ta quan tâm cảnh nóng mà là quan tâm đến việc cảnh nóng có cần thiết trong phim hay không. Với Hồng Ánh, tôi thường đặt câu hỏi nếu mình bỏ cảnh này ra sẽ thế nào và nếu không có cảnh này thì bộ phim của mình sẽ ra sao? Khi xác định tính cần thiết của cảnh nóng thì qua buổi làm việc với đạo diễn, tôi toàn tâm hóa thân vào vai diễn của mình".

Nếu câu chuyện có cảnh nóng như mắt xích quan trọng, và mở ra những vấn đề lớn của bộ phim, như cảnh cưỡng hiếp, thì có người sẽ mô tả kỹ cảnh này mở đầu phim để điều tra và thể hiện những ẩn ức tâm lý, tình dục. Cảnh nóng lúc này là tác nhân góp phần vào hành trình của bộ phim.

Hồng Ánh chia sẻ thêm, việc đưa cảnh nóng lên phim Việt có bị hạn chế hay không  phụ thuộc vào cảm thụ thẩm mỹ của từng cá nhân đạo diễn. Có người mô tả trần trụi, có người đặt góc máy, khung hình hợp với thẩm mỹ và sự phát triển tính cách của nhân vật.

Có những cảnh quay làm khó Hồng Ánh, như một cảnh trong phim Thung lũng hoang vắng hay sau này là phim Đảo của dân ngụ cư do chị đạo diễn. "Nếu chọn người nữ có thể hình chuẩn để vào scene hình đẹp thì chắc chắc Hồng Ánh không được nhận vai. Nhưng đặt vào phim, một cô giáo ở vùng xa xôi hay người vợ quê gặp chồng sau một thời gian xa cách, thậm chí tưởng chừng như không còn gặp nhau nữa, thì hình thể xấu đẹp bị xóa nhòa mà chỉ để lại cho người xem cảm xúc về chính nhân vật. Chính Hồng Ánh cũng thương nhân vật của mình. Với Hồng Ánh ngay khi làm đạo diễn cũng vậy, cảnh nóng cần có chiều sâu.

Khó khăn nhất là mình bước ra khỏi ranh giới giữa thẩm mỹ và sự phản cảm cũng như thỏa mãn tính sáng tạo riêng của mình. Ăn thua là góc phim của mình thôi".

Diễn viên gặp khó với cảnh nóng

Khi được hỏi, "với tư cách diễn viên, chị có khó khăn nào khi đóng cảnh nóng", Hồng Ánh cho rằng điều này phụ thuộc vào tâm lý và sự tự tin ở mỗi người. "Phải nắm vững tại sao mình làm điều này và mình sẽ được đội ngũ quay phim cùng đạo diễn tư vấn các góc quay ra sao, sẽ thể hiện bao nhiêu phần trăm cơ thể trong những cảnh đó. Có đạo diễn đưa ra các tư thế cần diễn. Nhưng đó cũng mới là kỹ thuật, nếu mình không tin đạo diễn và bạn diễn thì khó phối hợp ăn ý, nhịp nhàng. Khi bước qua cảnh đó rồi thì bản thân diễn viên cũng chỉ còn là nhân vật được hóa thân mà thôi".

Khi nhận 1 dự án biết có cảnh nóng, Hồng Ánh phải tập luyện cơ thể cho phù hợp với yêu cầu của đạo diễn. Có khi phải tăng cân để hợp vai. Ngoài ra, chị còn phải chủ động quan tâm nhiều hơn đến bạn diễn, giải tỏa tâm lý căng thẳng và hiểu rõ vì sao mình phải thực hiện cảnh nóng. 

Sau đó, phim chiếu ra, diễn viên cũng chịu không ít bàn tán về cơ thể của họ. Hồng Ánh cho rằng chị thường lắng nghe các bình luận trên tinh thần xây dựng để rút kinh nghiệm cho vai diễn sau, còn với những nhận xét thiếu tính nhân văn thì không quan tâm.

Hồng Ánh cũng lý giải vì sao những phim như Sắc giới, The Reader gây tranh cãi với vai diễn của các  diễn viên, hay gần đây phim Việt Vợ Ba, Vị bị cấm chiếu.

Theo Hồng Ánh, có phim tình cảm cả Âu lẫn Á không có cảnh nóng vẫn gây xúc động. Còn có những phim khi chiếu gây choáng váng cho khán giả, nhưng nếu bình tĩnh xem hết vẫn có thể tìm ra góc nhìn và thông điệp riêng của phim.

Gần đây, việc giám chế các cảnh quay nóng cũng chặt chẽ hơn. "10 năm trở lại đây, Việt Nam bắt đầu ý thức về việc bảo vệ diễn viên khi quay cảnh nóng. Khác trước đây, thời tôi đóng phim truyền hình Lục Vân Tiên, trước đó, hoa hậu Hà Kiều Anh có 1 bức ảnh nuy lộ ngực bị phát tán ra bên ngoài mà không biết do ai làm. Bây giờ đã chuyên nghiệp hơn. 

Cảnh trong Đảo của dân ngụ cư phải khảo sát xung quanh rất kỹ và không cho sử dụng điện thoại, ai có trách nhiệm mới được vào phim trường", Hồng Ánh nhận định.

Khi sex là một yếu tố ăn khách thì các nhà làm phim, đạo diễn cũng xem cảnh "nóng" là một thứ "gia vị" tạo sự chú ý của dư luận. PGS-TS nghệ thuật học Nguyễn Thị Minh Thái nhận định: "Điện ảnh vốn là loại hình nghệ thuật lấy việc miêu tả thực tế "y như thật" làm ngôn ngữ căn cơ nên cảnh nóng dĩ nhiên phải được miêu tả tận tường như hình thái của chính nó trong đời sống. Toàn bộ vấn đề cảnh nóng là ở chỗ nó phải được đạo diễn phim xử lý, điều độ diễn xuất diễn viên và người quay phim quay thế nào cho đạt đến ngưỡng mỹ học đặc thù của nghệ thuật điện ảnh".

Nhiều đạo diễn đem yếu tố sex đan cài vào phim luôn nhằm mục đích nâng cao những giá trị khốc liệt, phơi bày cuộc sống thật và những ẩn ức của nhân vật. Tuy vậy, một điều chắc chắn rằng: Câu chuyện, cách thể hiện của đạo diễn và diễn xuất của diễn viên mới là những yếu tố quan trọng nhất làm nên thành công cho cả bộ phim.