Khai hội truyền thống đền Bia thờ Vị thánh thuốc Nam

Dự lễ khai hội có ông Triệu Thế Hùng, Chủ tịch UBND tỉnh Hải Dương, lãnh đạo một số sở, ngành của tỉnh; cán bộ, nhân dân huyện Cẩm Giang cùng đông đảo du khách thập phương.

Diễn văn do ông Nguyễn Văn Công, Phó Chủ tịch Thường trực UBND huyện Cẩm Giàng, Trưởng Ban Tổ chức lễ hội nêu rõ: Đền Bia tọa lạc tại thôn Văn Thai, xã Cẩm Văn, huyện Cẩm Giàng, tỉnh Hải Dương nơi lưu giữ tấm bia khắc lời di nguyện thiêng liêng của Đại danh y – Thiền sư Tuệ Tĩnh.

Tuệ Tĩnh tên thật là Nguyễn Bá Tĩnh (sinh năm 1330 – mất năm 1400). Ông sinh ra tại làng Nghĩa Phú, tổng Văn Thai, phủ Thượng Hồng, nay là thôn Nghĩa Phú, xã Cẩm Vũ, huyện Cẩm Giàng, tỉnh Hải Dương. Lên 6 tuổi, ông đã mồ côi cha, mẹ, được sư trụ trì chùa Nghiêm Quang tức Chùa Giám đón về nuôi dạy. Suốt tuổi thơ ông tựa nương chốn thiền môn.

Năm 22 tuổi (1351), ông thi đỗ Hoàng giáp nhưng khước từ việc quan trường, bởi ông thường xuyên phải chứng kiến những trận dịch lớn, dình dập cướp đi mạng sống của những người dân nghèo khó, với mong muốn chuyển hoạ vi phúc, khởi tử hoàn sinh, cứu lấy trăm dân muôn họ.

Ông đã nghiên cứu cỏ cây, hoa, lá cùng với việc nghiên cứu dược liệu và chủ động việc trồng thuốc, thu thập những phương thuốc quý trong dân gian, lập y xá ngay tại các ngôi chùa để chữa bệnh bằng những bài thuốc, phương pháp đơn giản mà công hiệu cứu giúp những người bệnh nghèo, dập tắt những trận dịch lớn.

Căn cứ vào các nguồn tài liệu hiện còn cho biết, ông đã hưng công xây dựng 24 ngôi chùa và biến vườn chùa thành nơi trồng dược liệu, biến các ngôi chùa thành y xá chữa bệnh cho dân, cứu được nhiều người qua cơn bệnh dịch. Với sự tận tụy của Tuệ Tĩnh, phong trào trồng thuốc Nam ngày càng có uy tín và được truyền bá rộng rãi, nhiều gia đình tự trồng thuốc và tự chữa các bệnh đơn giản.

Năm 55 tuổi, sự nghiệp làm thuốc của ông đang nở rộ thì ông bị vua Trần xung vào đoàn đi sứ nhà Minh (Trung Quốc). Do có tài chữa khỏi bệnh cho Tống Vương Phi (vợ vua Minh), vua Minh phong ông là Thái y - Thiền sư và giữ lại làm việc ở Viện Thái y, một thời gian sau ông mất năm 1400 tại Giang Nam, Trung Quốc.

Cuộc đời, sự nghiệp của Tuệ Tĩnh đã để lại cho hậu thế những di sản quý báu trên nhiều lĩnh vực đó là đóng góp cho kho tàng tri thức y, dược học dân tộc, về y đức và cao cả hơn đó là tinh thần tự tôn dân tộc, lòng yêu quê hương đất nước.

Hơn 30 năm nghiên cứu y học, ông đã tập hợp, nghiên cứu, hệ thống, tổng kết các phương pháp chữa bệnh, gồm 10 khoa, 2 môn, bằng 3.873 phương thuốc, 850 vị thuốc chữa cho 184 bệnh, Tuệ Tĩnh có cống hiến to lớn về lý luận và thực tiễn cho nền y dược dân tộc, sự nghiệp của ông không ngừng được kế thừa và phát huy. Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác là người kế tục xứng đáng sự nghiệp của ông ở thế kỷ XVIII.

Di tích đền Bia là một trong 3 di tích thiêng liêng gắn liền với sự nghiệp, công lao của Đại danh y - Thiền sư Tuệ Tĩnh. Nhiều thế kỷ qua - Đền Bia đã lưu giữ một kỷ vật thiêng về Thánh y như một huyền thoại - thể hiện sự tôn vinh của hậu thế đối với ông, đó là: tấm Bia do Tiến sĩ Nguyễn Danh Nho (1638-1699) - người cùng làng Nghĩa Phú, năm 1690 - trong lần đi sứ phương Bắc đã thấy tại mộ phần Đại danh y- Thiền sư Tuệ Tĩnh tại Giang Nam.

Năm 2005, đền Bia được trùng tu tôn tạo với 12 hạng mục, trên diện tích gần 12.800m2. Di tích còn phối thờ Công bộ Tả thị lang - Tiến sĩ Nguyễn Danh Nho - Người đã đại diện cho nhân dân nước Việt thực hiện được một phần ước nguyện của Đại danh y Tuệ Tĩnh - Người thầy thuốc vĩ đại của dân tộc.

Ngày 25/12/2017 đền Bia cùng với 2 di tích khác cùng gắn với Đại danh y, Thiền sư Tuệ Tĩnh là đền Xưa, chùa Giám trở thành cụm di tích được Thủ tướng Chính phủ kí Quyết định số 2082 công nhận là di tích Quốc gia đặc biệt.

Tiếp đó, các đại biểu tỉnh Hải Dương, huyện Cẩm Giàng và du khách thập phương đã dâng hương tưởng nhớ Đại danh y, Thiền sư Tuệ Tĩnh.

Lễ hội đền Bia được tổ chức trong 3 ngày, từ ngày 7 – 9/5 (tức từ 29/3 – 2/4 âm lịch). Trong những ngày diễn ra lễ hội, ngoài các phần lễ, Ban tổ chức còn tổ chức nhiều hoạt động văn hoá, thể thao ý nghĩa khác như: trưng bày, giới thiệu các sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu, sản phẩm làng nghề OCOP tỉnh Hải Dương; trưng bày sinh vật cảnh và hoa lan; triển lãm thư pháp, tư vấn sức khoẻ cho du khách cùng nhiều hoạt động văn nghệ, thể thao hấp dẫn khác.