Khu vườn được ví như nàng công chúa ngủ trong rừng khiến du khách mê mẩn

Khách du lịch mê mẩn với khu vườn được ví như nàng công chúa ngủ trong rừng

Địa danh "Khu vườn Heligan" dường như bị lãng quên dần theo thời gian. Nó khiến người ta nhớ tới câu chuyện cổ tích đầy lãng mạn với hình ảnh "người đẹp ngủ trong rừng" và đang chờ đợi vị hoàng tử dũng cảm can trường sẽ tới thức tỉnh nàng bằng một nụ hôn.

Khu vườn Heligan đã từng là một trong những điền trang tốt nhất của Cornwall, cũng là nơi mà những khu vườn tuyệt đẹp bị lãng quên, bởi vào năm 1914 là thời điểm hầu hết lực lượng nhân công làm vườn của điền trang hành quân ra trận và đã có nhiều người không bao giờ quay trở lại. Nhưng sau này, sự có mặt của Tim Smit, một nhà khảo cổ học và nhạc sĩ người Hà Lan, đóng vai trò quan trọng trong việc đánh thức những khu vườn nổi tiếng ở Heligan và giúp nó tái sinh vẻ đẹp vốn có.

Năm 1987, Tim đã cùng gia đình chuyển đến một trang trại gần làng chài Mevagissey. Chính tại nơi đây, ông bị hấp dẫn bởi những câu chuyện người dân địa phương truyền tai nhau về kho báu được chôn giấu trong thung lũng nhiệt đới gần khu vực Heligan. Lúc bấy giờ, ông ấy được thừa hưởng một số giống lợn quý hiếm và ấp ủ ý tưởng về việc mở một trang trại lợn tại đây. 

Trong khi tìm kiếm địa điểm, ông gặp John Willis, một thành viên của gia đình Tremayne cũng là chủ sở hữu Heligan trong 400 năm trước. Khoảng thời gian này, John cùng chị gái trở lại Cornwall để kiểm tra thiệt hại sau trận bão vừa qua. John Willis là người có tình yêu mãnh liệt đối với khu vườn và quyết định bắt tay với Tim Smit cùng nhau phục hồi khu vườn.

Đến tận bây giờ, Tim Smit vẫn còn nhớ như in ký ức về quá trình phát hiện những cây dương xỉ và cây cọ mọc ra từ các cột chống. Ông kể lúc đó ông nhận thấy mình dường như đang ở trong một nhà kính. Ông ngước lên và phát hiện lá nho giữa đám cỏ dại và trên tường treo một chiếc kéo gỉ sét mà ông cho là dùng để cắt nho. Sau này, các chuyên gia cho rằng vườn nho có lẽ là nơi duy nhất còn sót lại của nhà kính do Joseph Paxton thiết kế vào giữa những năm 1800.

Ông nhận ra rằng ông đang bước vào nhà vệ sinh trong lúc đang trò chuyện với nhà xây dựng địa phương John Nelson bởi ông nhìn thấy những hình vẽ bậy có phần nguệch ngoạc trên tường. Trên đó có dòng chữ: "Đừng đến đây để ngủ hay ngủ gật" và bên dưới là những chữ ký cùng thời gian (ngày tháng 8 năm 1914). Những người làm vườn dường như đã ký tên của họ trước khi từ bỏ thế giới nhỏ bé, yên bình của họ tại Heligan để xung trận tại các chiến trường đẫm máu của nước Pháp và Flanders.

Chỉ bốn trong số 13 người làm vườn đó trở về. Tim nhận ra lần trùng tu này sẽ khác với những ngôi nhà và khu vườn trang nghiêm khác, nơi vốn chỉ tập trung vào những chủ nhân quý tộc của chúng. Ông chia sẻ: "Phục hồi Heligan không đơn giản chỉ vì gìn giữ cho thế hệ sau mà quan trọng hơn cả chúng tôi muốn kể lại câu chuyện ý nghĩa của những người đã làm việc ở đây và hiểu hơn về kỹ năng làm vườn của họ".

Trong show truyền hình Gardeners’ World (tạm dịch: Thế giới Người làm vườn) của đài BBC2, dự án Khu vườn lãng quên Heligan được giới thiệu và sau đó chính thức mở cửa cho khách tham quan vào năm 1992 dù cơ sở vật chất vẫn còn thiếu thốn. Tim nhớ lại: "Tôi rất phấn khích khi vị khách đầu tiên. Chúng tôi rất vui và đã cho anh ấy tham quan miễn phí!".

Công việc phục hồi khu vườn vẫn được tiếp tục sau đó. Cây cối phát triển quá nhanh có cả những loài hoa trà và đỗ quyên quý hiếm được trồng từ hạt trong chuyến thám hiểm Himalaya năm 1849-51 của Joseph Hooker. 

Khu vườn được đánh giá là "khu vườn thực vật đẹp nhất ở Anh" 

Khu vườn tuyệt đẹp này đã được tờ The Gardeners’ Chronicle đánh giá và công nhận là "khu vườn thực vật đẹp nhất ở Anh" vào năm 1896 và sau này đã được khôi phục lại cũng như được đổi tên thành Khu vườn Mặt trời. Các vùng đất thuộc điền trang của Heligan đã được bổ sung gia súc và giống cừu quý hiếm, được chăn nuôi để chống lại sự suy thoái đất và biến đổi khí hậu.

Việc khôi phục các khu vườn sản xuất là thách thức lớn nhất gồm các vấn đề về nhân lực, kỹ năng và lắp đặt kính nhưng không hề có kế hoạch nào. May mắn thay, khi Tim và các cộng sự tiến hành đào xới và họ đã khai quật được một số nhãn biển làm từ kẽm được cắm ở gốc cây, từ đó cung cấp manh mối về các loại trái cây được trồng trên những bức tường gạch đỏ. Tuy nhiên, việc trồng rau phải bắt đầu lại từ đầu, dựa trên nghiên cứu phát hiện ra các giống di sản đã được trồng trước năm 1910.

Vào thời hoàng kim, khu vườn và điền trang của Heligan có thể đã nuôi sống một hộ gia đình khoảng 30 người. Ngày nay, với hơn 350.000 du khách hàng năm, nó chỉ có thể cung cấp một lượng nhỏ thực phẩm cho nhà hàng trong khuôn viên. Tuy nhiên, giờ đây, Heligan đã thuê đầu bếp Nat Tallents, người điều hành Lost Suppers thường xuyên trưng bày các sản phẩm của hãng, từ thịt bò Red Ruby nuôi trên đồng cỏ đến loại đậu răng ngựa từ trong trang trại.

Ngay cả khi du khách không thể đến nhà hàng Lost Suppers, hãy đi qua khu vườn rau vào đúng thời điểm người quản lý vườn, Nicola Bradley có thể cung cấp cho bạn loại dâu tây 'Royal Sovereign', một giống di sản năm 1892 được phục vụ tại lễ đăng quang của Nữ hoàng. Nicola nói: "Người ta sẽ không tìm thấy loại dâu tây trong các cửa hàng vì nó có thời hạn bảo quản ngắn nhưng hương vị của nó thật sự khiến bạn kinh ngạc."

Thật thiếu sót nếu không nói đến dứa - loại trái cây mang tính biểu tượng nhất của Heligan. Từ đầu thế kỷ 18, cây dứa tại đây được trồng trong các hố phân ngựa tươi sẵn có. Trong một lần thăm lại các khu vườn, Tim và nhóm của ông rất muốn thử nghiệm liệu có thể làm cho cái hố duy nhất còn lại hoạt động trở lại hay không. 

Bằng cách sử dụng loại rễ hút xuất xứ từ Nam Phi, Heligan cuối cùng đã sản xuất được 20 quả dứa mỗi năm. Nhưng rất khó tìm đủ lượng phân tươi cần thiết và chứa nhiều carbon, vì vậy các phương pháp ủ nóng khác hiện vẫn đang được nghiên cứu. Nicola chia sẻ: "Chúng tôi muốn các phương pháp không sử dụng nhiên liệu hóa thạch. Chúng tôi phải tìm ra cách để thể hiện bản chất vốn dĩ của khu vườn, nhưng vẫn theo xu hướng thời đại".

Chiến tranh thế giới thứ nhất nổ ra khiến khu vườn Heligan chìm vào quên lãng, cũng như đánh dấu sự mất đa dạng sinh học và kết nối với thế giới tự nhiên khi nông nghiệp và việc làm vườn trở nên công nghiệp hóa. 

Giờ đây, nhiều phương pháp tái tạo cổ xưa của Heligan đang được tiến hành một lần nữa trên khắp nước Anh. Alasdair Moore, người đứng đầu khu vườn và điền trang cho biết: "Ưu tiên của chúng tôi là đất giàu dinh dưỡng và đủ yếu tố đa dạng sinh học". Bằng cách này, ông tin rằng "người đẹp ngủ trong rừng" Heligan được đánh thức lại và có thể sống hạnh phúc mãi mãi về sau.