Kỳ bí những "thần dược" được cho là trị bách bệnh trên đỉnh Mẫu Sơn

Vùng núi Mẫu Sơn cách thành phố Lạng Sơn 30km về phía đông, nằm trên địa bàn 3 xã: Công Sơn, Mẫu Sơn (huyện Cao Lộc) và xã Mẫu Sơn (huyện Lộc Bình). Dân bản xứ Mẫu Sơn là người Dao do tập quán sống và canh tác nên rất am hiểu về núi rừng.

Cuộc sống người Dao trên đỉnh Mẫu Sơn cao 1.000m so với mực nước biển hoàn toàn nhờ cậy vào thiên nhiên. Thức ăn lấy từ rừng, tự trồng trong vườn nhà, lúa gạo trồng trên nương rẫy. Mọi hoạt động đều khá tách biệt với thế giới bên ngoài bởi vị trí địa lý và đường sá di chuyển khó khăn. Để tồn tại giữa" rừng thiêng nước độc", chống lại các loại bệnh tật, người Dao nơi đây đã chế biến những cây cỏ, hoa lá... thành những bài thuốc có tác dụng chữa bệnh rất đặc biệt, sáng tạo và lưu truyền nhau từ nhiều đời nay.

Mẫu Sơn có nhiều loại cây dược liệu quý hiếm như: sâm thổ cao ly, xuyên khung, bạch chỉ... và cây thuốc làm men nấu rượu Mẫu Sơn thơm ngon, nổi tiếng...Chúng là những nguồn “hàng quý hiếm” mà nhiều khách du lịch mong muốn tìm mua khi vào thăm các bản, làng người Dao.

Tất cả mọi thứ từ rau, củ quả, hoa, lá... thậm chí là các con vật từ rừng người dân săn bắt, thu hái được đều trở thành những món hàng hóa để người Dao trao đổi tại các phiên chợ.

Nhiều hàng hóa được người dân gùi lên đỉnh núi bán, tất tần tật từ củ, rễ, thân, lá, hoa... đều trở thành những món hàng để trao đổi, buôn bán.

Tại các chợ phiên, hay lễ hội diễn ra trên đỉnh Mẫu Sơn, các ông lang, bà mế người dân tộc Dao giới thiệu, bán các thang thuốc bồi bổ, chữa trị bệnh tật cho du khách và nhiều người bệnh ở các vùng, miền đất nước khi đến đây. Nhiều người thấy được hiệu quả của các vị thuốc quý này trong chữa bệnh nhân dịp lên đây nghỉ dưỡng cũng “săn lùng”  mua về cho gia đình hoặc biếu người thân.

Mọi thứ được cân đong bằng những chiếc bơ đựng, hoặc những chiếc cân treo móc theo kiểu truyền thống này.

Các vị thuốc được người dân hái từ rừng, chữa được nhiều bệnh, có thuốc để đun, sắc uống và cả thuốc ngâm để xoa, tắm từ ngoài vào nữa...". Sân phơi trước cửa nhà người dân nơi đây đều có hàng chục loại lá và thân cây thuốc được thái mỏng, phơi khô, khi bốc theo thang sẽ trộn lẫn với nhau.

Nhiều người theo cha mẹ học hái thuốc và làm thuốc từ nhỏ, trước đó là đời ông, đời cụ và xa hơn nữa truyền lại. Ở đây nhà nào cũng biết cây thuốc và có vườn thuốc trên rừng. Từ ngày có khu du lịch Mẫu Sơn, du khách tham quan nhiều, các vị thuốc được nhiều người biết đến, cuộc sống và kinh tế gia đình cũng khấm khá hơn.

Những đứa trẻ cũng được bố mẹ cho diện những chiếc áo mới mang theo những chú ba ba, chai châu chấu.. lên đỉnh núi để bán dịp lễ hội, hay những ngày cuối tuần.

Mỗi người dân nơi đây đều như là 1 vị thầy thuốc, vì hầu như ai cũng biết đến những cây thuốc từ rừng trị nhiều bệnh có hiệu quả.

Không chỉ có cây thuốc chữa bệnh, nhiều loại cây đặc sản khác ở Mẫu Sơn cũng trở thành “sản phẩm du lịch”, là món quà mà nhiều du khách đã tìm mua khi lên với Mẫu Sơn như mận, đào… và đặc biệt là chanh rừng. Hiện, đồng bào dân tộc Dao ở hai xã Mẫu Sơn và Công Sơn đã trồng và ngày càng nhân rộng nhiều vườn chanh rừng, mận..

Theo quan niệm nếu để thất lạc, mai một là có tội với tổ tiên, với bản làng nơi đây nên những bài thuốc hay của người Dao nơi đây luôn được coi là một trong những giá trị văn hóa của dân tộc, vì vậy con cháu phải có trách nhiệm giữ và trao truyền lại cho thế hệ sau.

Một số vị thuốc của người Dao Mẫu Sơn: 

Do nhu cầu sử dụng nhiều nên hiện nay, nhiều loại thuốc quý cũng đã dần trở nên hiếm. Nhiều người dân cho biết phải đi sâu vào rừng già nhiều khi mới tìm thấy nên giá cả cũng đắt đỏ dần lên.

Rất nhiều các vị thuốc được nhiều người tìm đến vì hiệu quả trị bệnh rõ rệt của nó.

Thuốc này mang ngâm rượu để xoa bóp chữa bệnh đau xương khớp hiệu quả.

Nhiều người dân và du khách tìm về đây để mua được những vị thuốc đặc biệt này của người Dao. Vì công dụng và hiệu quả của thuốc nhiều người có nhu cầu nên người dân cũng có thu hập khấm khá từ bốc thuốc, hái thuốc từ rừng.

Củ cây 7 lá được người Dao nơi đây bày bán chữa bệnh ung thư hạch cổ, chữa rắn cắn rất hiệu quả.

Quất rừng Mẫu Sơn được ngâm để làm thuốc trị ho hoặc cũng có thể làm gia vị trong nấu ăn hàng ngày.

Loại thân cây này được người dân nơi đây giới thiệu là bổ máu, tốt cho những người thiếu máu, hay chóng mặt.