Lịch sử ít biết về những “chú voi” của quân đội Nga diễu binh trên Quảng trường Ba Đình

Lịch sử vẻ vang của “người Preobrazhensky”

Tại lễ kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam trên Quảng trường Ba Đình vào ngày 2/9/2025, bên cạnh các khối diễu binh, diễu hành Việt Nam còn có sự xuất hiện của lực lượng vũ trang các nước. Trong đó, Bộ Quốc phòng Liên bang Nga cử tới Việt Nam 30 quân nhân thuộc Trung đoàn Cận vệ Độc lập số 154 Preobrazhensky, một trong những đơn vị giàu truyền thống nhất của các lực lượng vũ trang Nga.

Đại sứ quán Nga tại Hà Nội cho biết, “người Preobrazhensky”, tên gọi thân mật của Trung đoàn Cận vệ Độc lập số 154 Preobrazhensky, là đơn vị đặc biệt đảm trách việc gìn giữ truyền thống của đội cận vệ từ thời Pyotr Đại đế. Lịch sử của Trung đoàn Cận vệ Độc lập số 154 Preobrazhensky gắn liền với trung đoàn Preobrazhensky huyền thoại, “biểu tượng của vinh quang và danh dự quân sự của Nga”.

Đại sứ quán Nga tin tưởng, sự tham gia của các quân nhân Nga trong lễ diễu binh, diễu hành tại thủ đô Hà Nội là chỉ dấu của sự coi trọng của Nga đối với mối quan hệ hữu nghị giữa hai nước trên cơ sở kế thừa lịch sử truyền thống.

Theo Bách khoa toàn thư lịch sử quân đội Nga, được hãng thông tấn TASS trích dẫn, trung đoàn Preobrazhensky huyền thoại là một trong những đơn vị nổi tiếng nhất của quân đội Sa hoàng. Đơn vị này ban đầu được Pyotr Đại đế lập ra như một “đội quân vui chơi” vào năm 1683 chuyên để luyện võ, đánh trận giả cùng ông và những người anh em quý tộc.

Là người say mê võ thuật, sau này, Pyotr Đại đế ngày càng coi trọng trung đoàn và phát triển họ trở thành nòng cốt của lực lượng Vệ binh Hoàng gia Nga với vai trò là một trung đoàn cận vệ vào năm 1691. Đích thân Pyotr Đại đế đã tham gia tuyển chọn thành viên tham gia trung đoàn.

Khi cuộc Chiến tranh Phương Bắc nổ ra (1700-1721), trung đoàn Preobrazhensky và Semenovsky được thử lửa trong chiến đấu. Trong trận Narva tháng 11/1700, hai trung đoàn cận vệ gây tiếng vang khi cầm cự trước các đợt tấn công của quân Thụy Điển suốt 3 giờ, cứu quân Nga khỏi nguy cơ vỡ trận.

“Người Preobrazhensky” còn đóng vai trò đáng kể trong các trận chiến khác của Nga trước Thụy Điển ở Noteburg (1702), Narva (1704), lập công trong các trận Lesnaya và Poltava (năm 1709). Nhờ những chiến công đó, từ 1722, các sĩ quan thuộc trung đoàn thường được hưởng thâm niên cấp bậc hơn các đơn vị khác của quân đội Sa hoàng ít nhất là hai cấp.

Trong giai đoạn còn lại của thế kỷ 18, thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20, trung đoàn Preobrazhensky cùng trung đoàn Semenovsky là hai đơn vị lập nhiều chiến công trong các cuộc chiến Nga - Thổ Nhĩ Kỳ, chiến tranh Nga - Pháp và Thế chiến I. Theo TASS, trung đoàn Preobrazhensky được trao một dải ruy băng chiến công nhờ chiến thắng năm 1813 ở Kulm trước quân đội của Napoleon.

Sau Cách mạng Tháng Mười năm 1917 thành công, trung đoàn Preobrazhensky bị giải thể vào năm 1918. Năm 1956, quân đội Liên Xô thành lập một đại đội cận vệ danh dự thực hiện các nghi lễ của quân đội. Đến năm 1979 thì thành lập Trung đoàn Cận vệ Độc lập số 154 gồm đại đội cận vệ danh dự nói trên cùng một đại đội cơ giới và các đơn vị hỗ trợ.

Năm 2012, Tổng thống Vladimir Putin kêu gọi khôi phục cả hai trung đoàn lịch sử. Năm 2013, Tổng thống Putin kí sắc lệnh khôi phục tên gọi Preobrazhensky cho Trung đoàn Cận vệ Độc lập số 154, còn tên gọi Semenovsky được đặt cho Lữ đoàn Súng trường Cơ giới Độc lập số 130. “Tinh thần chiến đấu của quân đội có nền tảng dựa trên truyền thống, trên sự gắn kết sống động với lịch sử, trên những tấm gương dũng cảm và hy sinh quên mình của các anh hùng”, Tổng thống Putin khi đó nêu lí do ông muốn khôi phục tên gọi Preobrazhensky.

Bên cạnh các công tác nghi lễ, Trung đoàn Cận vệ Độc lập số 154 Preobrazhensky còn có các đơn vị đảm trách các nhiệm vụ tuần tra, duy trì trật tự, rà phá bom mìn tại các khu vực lân cận thủ đô Moscow. Quân số của trung đoàn là 1.500-2000 người.

Đến “tấm danh thiếp” của quân đội Nga

Theo Đại sứ quán Nga tại Hà Nội, Trung đoàn Cận vệ Độc lập số 154 Preobrazhensky ngày nay được xem là “tấm danh thiếp” của lực lượng vũ trang Nga, luôn hiện diện trong các sự kiện lớn, quan trọng do lãnh đạo nước Nga tổ chức ở trong nước và quốc tế. Trung đoàn này tham gia đồn trú, bảo vệ; cử hành nghi lễ đón, tiễn các đoàn khách quốc tế, lễ đặt vòng hoa tại Ngọn lửa Vĩnh cửu trong khu tưởng niệm Mộ Chiến sĩ Vô danh bên tường Điện Kremlin cũng như dẫn đầu các cuộc duyệt binh hoành tráng trên Quảng trường Đỏ.

Số liệu của hãng thông tấn TASS cho thấy, tính đến năm 2021, Tiểu đoàn Vệ binh Danh dự thuộc trung đoàn đã tham gia tổng cộng 35.000 sự kiện.

“Người Preobrazhensky” ngày nay còn được mô tả là “những chú voi” của quân đội Nga, bởi tiếng dậm chân đặc trưng trong các cuộc diễu binh, diễu hành. TASS cho biết, bên trong Bảo tàng của trung đoàn Preobrazhensky ở doanh trại Lefortovo thường có rất nhiều tượng, thú nhồi bông hình voi – biểu tượng tự hào được những “người Preobrazhensky” mang “về nhà” sau những chuyến công tác nước ngoài.

Năm 2014, “người Preobrazhensky” từng tham gia duyệt binh trên đại lộ Champs Elysee ở thủ đô Paris (Pháp), nhân kỷ niệm 100 năm Thế chiến I.

Trong một bài đăng cách đây vài năm, báo Rossiyskaya Gazeta của Nga cho biết, theo truyền thống của trung đoàn Preobrazhensky lịch sử, những người được tuyển chọn vào hàng ngũ gần như toàn bộ là nam giới, có chiều cao từ 1m80 đến 2m; không mang hình xăm, không có tiền án, tiền sự và vấn đề sức khỏe.

Một điều đặc biệt là trung đoàn có ưu tiên đối với những cặp anh em sinh đôi. Thường có từ ít nhất 6-8 cặp song sinh phục vụ trong Trung đoàn Cận vệ Độc lập số 154 Preobrazhensky.

Vẫn theo Rossiyskaya Gazeta, có khoảng 8% binh sĩ trong trung đoàn là người Moscow. Số còn lại đến từ các vùng Arkhangelsk, Komi, Tambov, Voronezh, Kazan. “Họ đến với quân đội khi là những chàng trai bình thường, khỏe mạnh. Và khi trở về, họ là những người đàn ông mạnh mẽ, lịch sự và biết điều”, tờ báo viết.

Báo Sao Đỏ của Bộ Quốc phòng Nga thì tiết lộ, để có những bước diễu binh hoàn hảo nhất, công tác huấn luyện của đội danh dự trực thuộc Trung đoàn Cận vệ Độc lập số 154 Preobrazhensky diễn ra rất khắt khe.

Tờ báo cho hay, các đội diễu binh thông thường của quân đội Nga thường bước với nhịp 120 bước/phút, chân nâng ở độ cao 15-20cm; còn riêng đội danh dự bước với nhịp từ 105-110 nhịp/phút, chân nâng ở độ cao 30-35cm ở tư thế duỗi thẳng, hoặc thậm chí cao hơn.

Ngoài huấn luyện quân sự và diễu binh, diễu hành, các thành viên trung đoàn cũng cần học thêm ngoại ngữ, các khóa học đặc biệt khác về giao tiếp hoặc thậm chí khiêu vũ. Báo Sao Đỏ mô tả, các thành viên trung đoàn “phải là những chàng trai hoàn hảo về mọi mặt. Bởi suy cho cùng, họ chính là biểu tượng của đất nước, là hình ảnh lí tưởng của những người bảo vệ đất nước” Nga.

×