Loại quả bùi tên lạ, từng "cứu đói" nay hóa đặc sản, bán 3.000 đồng/quả, dân Ninh Bình hốt bạc, cầm về cả trăm triệu

Từ quả 'cứu đói' đến quả đặc sản 'vàng' hái ra tiền

Làng Kỳ Lão, nay là xã Phú Long, tỉnh Ninh Bình (địa bàn huyện Nho Quan trước đây) có một loại quả gắn liền với ký ức gian khó của nhiều thế hệ, đó là quả bùi.

Bà Đinh Thị Ý (bản Cả, xã Phú Long) nhớ lại: “Quả bùi Kỳ Lão một thời cứu đói cho người dân nơi đây. Lúc ấy cơm gạo thiếu thốn, chúng tôi phải nương nhờ vào rừng núi để kiếm miếng ăn.

Trái bùi khi đó phải được om thật kỹ, cất trữ cẩn thận để dành làm thức ăn độn cùng ngô, khoai, sắn ăn quanh năm, như một nguồn sống đã nuôi lớn bao thế hệ chúng tôi”.

Quả bùi Kỳ Lão nổi tiếng từ xa xưa bởi đặc điểm khác biệt: khi om lên, thịt quả bùi, ngậy, đậm đà mà không hề bị cứng hay chát.

Quả bùi Kỳ Lão, xã Phú Long, tỉnh Ninh Bình (địa bàn huyện Nho Quan trước đây), từ quả rừng ăn chống đói nay là quả đặc sản ăn một lần khó quên. Ảnh: NL

Giờ đây, loại quả mộc mạc này đã có một vị thế hoàn toàn mới. Theo ông Văn Tuấn – Chủ tịch UBND xã Phú Long, quả bùi đã trở thành đặc sản nổi tiếng khắp vùng, tập trung chủ yếu ở các bản Ao, Sau, Cả.

“Hiện giá bán quả bùi xanh là 300.000 đồng/100 quả (tức 3.000 đồng/quả), còn bùi đen 150.000 đồng/100 quả”, ông Tuấn cho biết.

Đặc biệt, bùi xanh tuy nhỏ hơn nhưng lại được ưa chuộng nhờ hương vị ngậy và đậm đà hơn.

Những cây bùi cổ thụ tại Phú Long đã trở thành "cây vàng" mang lại thu nhập khá cho nông dân.

Anh Đinh Thái Học (xã Phú Long) chia sẻ: “Gia đình tôi vẫn duy trì, chăm sóc 7 cây bùi cổ thụ, năm nay, mỗi cây bùi cho thu hoạch khoảng 10 nghìn quả. Với giá bán hiện tại, một cây bùi sai quả có thể mang về 10-15 triệu đồng/năm”.

Người dân Kỳ Lão có thu nhập khá mỗi năm khi sở hữu cây bùi cổ thụ cho sản lượng quả bùi lớn. Ảnh: N L.

Cây bùi không chỉ là món ăn mà còn là nguồn thu nhập chính giúp nhiều gia đình trở nên khá giả. Những gia đình sở hữu khoảng chục cây bùi cổ thụ là đã cầm chắc trong tay cả trăm triệu đồng.

Đặc biệt, hai anh Đinh Văn Dũng và Đinh Văn Dẫn mỗi năm thu hoạch gần 30 vạn quả, tương đương với khoản thu nhập hơn 400 triệu đồng. Bản thân anh Dũng cũng kiếm được gần 1 triệu đồng/ngày từ việc đi hái thuê cho các hộ dân khác.

Hành trình thu hái quả bùi gian nan và hướng đi bền vững

Việc thu hoạch quả bùi không hề dễ dàng, đòi hỏi kinh nghiệm đặc biệt. Anh Đinh Văn Dũng cho biết, phải leo tận nơi để lấy từng quả một, bởi nếu quả đập xuống đất sẽ mất nhựa, mà mất nhựa thì sẽ mất đi độ thơm, độ ngậy đặc trưng.

Mặc dù đem lại giá trị kinh tế cao, nhưng việc mở rộng diện tích trồng bùi lại rất khó. Anh Đinh Thái Học chia sẻ: “Một cây bùi từ lúc gieo hạt đến lúc ra quả phải mất gần chục năm và để cho năng suất ổn định phải mất vài chục năm nữa. Ngoài ra, loại cây này có cả cây đực và cây cái, không phải cây nào cũng có quả.”

Hiện nay, trên địa bàn xã Phú Long chỉ còn khoảng 200 cây bùi đen cổ thụ và cây bùi xanh thì đếm trên đầu ngón tay.

Nhận thấy giá trị của loại đặc sản quý hiếm này, xã Phú Long đang nỗ lực bảo tồn và phát triển nguồn giống.

Địa phương đang phối hợp với các nhà khoa học để nghiên cứu, trồng thử nghiệm các cây giống ghép chất lượng cao, nhằm rút ngắn thời gian ra quả và đưa ra quy trình trồng thâm canh phù hợp.

Ngoài ra, việc đa dạng hóa sản phẩm cũng là một hướng đi quan trọng. Bên cạnh các món truyền thống như bùi om, xôi bùi và gỏi bùi, địa phương đang nghiên cứu các sản phẩm chế biến sâu hơn để nâng cao giá trị cho loại quả đặc biệt này.

×