Luật sư Trương Thanh Đức: Luật pháp là tâm của điểm nghẽn, vô cùng phức tạp

Doanh nghiệp đã chạy "bở hơi tai" thì cần chạy nhanh hơn nữa

Đề cập đến thực hiện Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, ông Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật ANVI thẳng thắn nhìn nhận, bối cảnh hiện tại đang thay đổi rất nhanh. Trước đây, doanh nghiệp luôn thúc đẩy, gây sức ép với chính quyền nhưng bây giờ thì ngược lại.

"Thời gian trước, doanh nghiệp đã chạy bở hơi tai thì giờ cần chạy nhanh hơn nữa. Hay như trước đây, một nghị quyết của Đảng nhanh nhất cũng phải 6 tháng, thậm chí 3 năm mới xong, trong khi hiện tại 1 - 2 tháng đã hoàn tất. Điều này cũng tác động đến công chức phải chạy nhanh hơn nữa", ông Đức nói.

Ông Đức chia sẻ rằng, ôngcó niềm tin, hy vọng rằng tất cả mọi thứ đều đang vận động rất nhanh, tích cực. Tất nhiên cũng có một vài thông tin cần lưu ý như vấn đề giảm thuế VAT xuống 8%.

Theo ông Đức, cách đây 40 năm khi bắt đầu đổi mới, chúng ta không phải lo lắng về luật lệ, còn bây giờ vô cùng phức tạp, trùng trùng điệp điệp. Hai nhiệm kỳ trước đây, chúng ta sửa luật vô cùng tích cực, càng làm càng rối. Còn bây giờ chúng ta đang nhìn nhận lại, phải thay đổi toàn diện.

Ông Đức cho rằng, với tốc độ thay đổi như bây giờ, ít nhất 1 - 2 nhiệm kỳ mới đạt được kế hoạch, lúc đó đã lỡ cơ hội.

"Luật pháp là tâm của điểm nghẽn. Thay vì sửa hàng vạn điều luật thì chỉ cần sửa một điều luật. Cái gì công nghệ không làm được thì tư duy làm được. Xã hội sẽ tăng tốc gấp nhiều lần bây giờ và tốc độ sửa luật cũng tăng tương tự", vị luật sư nhấn mạnh.

Cùng bàn luận, TS. Phan Đức Hiếu, Ủy viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội khóa XV, Đại biểu Quốc hội khóa XV cũng cho rằng, đã có rất nhiều ý tưởng tương tự như ý kiến của Luật sư Trương Thanh Đức.

Theo ông Hiếu, khi xây dựng Nghị quyết 68, các thành phần liên quan cũng đã thảo luận rất nhiều. Tôi cũng kiến nghị rất nhiều trong quá trình xây dựng nghị quyết này.

Chúng tôi nhận thức rằng nếu có một vấn đề mà hai văn bản khác nhau, áp dụng từng văn bản một thì làm được nhưng áp dụng cả hai hoặc nhiều văn bản cùng lúc thì không làm được.

"Chúng tôi đề xuất nguyên tắc giống như ông Đức nói. Điều này giải quyết được công việc nhanh hơn và gây áp lực ngược trở lại đến người soạn luật. Nếu xảy ra vấn đề gì thì liên quan đến người soạn luật", ông Hiếu nhấn mạnh.

Doanh nghiệp cần nhìn nhận lần sửa đổi lần này khác so với thời kỳ trước. Trước đây là sửa đổi bổ sung nhưng lần này là xoá bỏ rào cản. Lần thay đổi này thì bổ sung rất ít, chủ yếu là xoá bỏ, hồ sơ đơn giản hơn.

Mặc dù sửa rất nhiều nhưng mức độ tìm hiểu luật pháp dễ dàng hơn. Tinh thần lần này là xoá bỏ rào cản những quy định nào không hợp lý, bất cập thì xoá bỏ đi.

Ông Hiếu nói rằng, bây giờ bối cảnh đã khác, trước đây doanh nghiệp ít quan tâm đến pháp luật hoặc nếu quan tâm thì quan tâm đến lách luật. Đã đến lúc cần thay đổi tư duy, mức độ tuân thủ cần cao hơn, cập nhật hơn.

Cải cách thể chế luôn có hai mặt, nghĩa là cạnh tranh ngày càng mạnh mẽ hơn. Trước đây, trong bối cảnh thể chế cũ, phức tạp, một ý tưởng kinh doanh khó gia nhập thị trường còn nếu cải cách thể chế tốt thì các ý tưởng, sáng kiến, mô hình kinh doanh mới có thể dễ dàng gia nhập thị trường hơn, cạnh tranh rất mạnh mẽ.

Ngoài ra, tinh thần Nghị quyết 198 và Nghị quyết 68 luôn yêu cầu các Bộ khi thiết kế chính sách, luật pháp luôn phải đặt nguyên tắc pháp lý rủi ro, phải tính đến tính tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp.

Ví dụ, Nghị quyết 198 đã nhấn mạnh tinh thần thanh tra, kiểm tra dựa trên lịch sử tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp. Dẫn ví dụ, ông Hiếu nói, doanh nghiệp mà tuân thủ pháp luật tốt, luồng xanh thì chúng tôi trả thanh tra, kiểm tra họ làm gì. Tương tự, trong thảo luận chính sách, chúng tôi đặt rất nhiều vấn đề về tuân thủ luật pháp.

Trước đó, khi thảo luận về luật doanh nghiệp sửa đổi, Chính phủ đang đề xuất hạn mức chung về điều kiện phát hành trái phiếu riêng lẻ. Với tư cách là các đại biểu Quốc hội, ông Hiếu cho biết, ông luôn nói rằng không phải đặt mức chung như vậy mà phải xem xét về ngành nghề kinh doanh và lịch sử tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp.

Nếu doanh nghiệp phát hành 10 đợt trái phiếu riêng lẻ, trả đúng kỳ đúng hạn thì không thể áp như những doanh nghiệp không tuân thủ, không minh bạch. Nếu thể chế không tốt thì sẽ rất rủi ro cho doanh nghiệp vì họ không biết tuân thủ thế nào.

"Tôi nghĩ rằng tiêu chí tuân thủ sẽ là một trong những nội dung khi xây dựng chính sách sắp tới. Doanh nghiệp phải tính chi phí tuân thủ pháp luật vào một phần của chi phí kinh doanh để đảm bảo sự an toàn của doanh nghiệp", ông Hiếu nhấn mạnh.

Chủ trương định hướng bên trên, bên dưới vẫn "ngất ngư" về khó khăn

Ông Phạm Hồng Hải, Tổng Giám đốc Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB) cho biết, ngân hàng có nhiều cái may khi được làm việc cùng nhiều doanh nghiệp. Tuy nhiên, trên thực tế các doanh nghiệp hiện đang rất khó, chủ trương định hướng bên trên mở rồi nhưng bên dưới vẫn đang ngất ngư về sự khó khăn, các rào cản, thậm chí vấn đề xin cấp phép do sáp nhập các chính quyền địa phương.

Rất nhiều cơ quan ban ngành họ cho biết không cung cấp cho đến khi hoàn thiện bộ máy xong. Dưới góc độ ngân hàng, cách tiếp cận của của OCB và cũng các ngân hàng khác thì chúng tôi phải có nhiều kịch bản khác nhau, bởi vì khó có thể đoán định được tương lai.

"Bản thân doanh nghiệp là khách hàng của chúng tôi, chúng tôi cũng yêu cầu là phải có rất nhiều kịch bản: Tình huống xấu, tình huống tốt và tình huống bình thường", ông Hải nói.

Đối với OCB, nhà băng này xác định trong nguy có cơ, hiện nay rất nhiều doanh nghiệp thực tế muốn làm tốt khi họ thấy đây là cơ hội và muốn làm nghiêm túc, khi đó ngân hàng sẽ đồng hành cùng các doanh nghiệp này.

Tuy nhiên, rủi ro cần lưu ý là khi tập trung vào kinh tế tư nhân thì rất là tốt, đâu đó sẽ thấy những dự án lớn, nhiều cơ hội dành cho doanh nghiệp tư nhân lớn, như vậy thu hẹp sân chơi doanh nghiệp vừa và nhỏ. Do đó, chúng ta phải làm sao để các doanh nghiệp SME có thể tham gia cơ hội này.

Bên cạnh đó, bản thân các ngân hàng nhìn nhận các doanh nghiệp cũng cần phải thay đổi. Trước đây, tôi làm ngân hàng nước ngoài và sau chuyển qua ngân hàng trong nước thì cũng thấy rất rõ tư duy, chiến lược của ngân hàng trong nước nói chung thường nhìn vào tài sản bảo đảm để cho vay và cách tiếp cận là phải cầm tài sản trước đã.

Do đó, ngân hàng cũng cần phải thay đổi quan điểm, phải hiểu dòng tiền khách hàng, rủi ro của doanh nghiệp cho vay dựa trên kế hoạch kinh doanh hơn là tài sản đảm bảo.

×