Một giám đốc Hợp tác xã ở Đồng Nai bán được quả chuối, chuối sấy, bẹ chuối ra chợ toàn cầu

Hợp tác xã xuất khẩu chuối

Hợp tác xã Thanh Bình (viết tắt là HTX, đóng tại xã Thanh Bình, huyện Trảng Bom, Đồng Nai) đang là một trong những HTX nổi tiếng trong lĩnh vực xuất khẩu trái chuối tươi và các sản phẩm làm từ cây chuối. Khoảng 3 năm trở lại đây, HTX này đã và đang xuất khẩu một số lượng chuối lớn vào các thị trường khó tính như Hàn Quốc, Trung Đông, Bắc Kinh - Trung Quốc… 

Để biết thêm về quy trình hoạt động cùng những việc làm của HTX nhằm đưa trái chuối địa phương vươn ra thế giới, phóng viên Báo Dân Việt đã có buổi gặp gỡ ông Lý Minh Hùng.

Chia sẻ với phóng viên, ông Hùng cho biết gia đình ông quê ở miền Bắc nhưng do kinh tế khó khăn nên khăn gói vào miền Nam lập nghiệp. Ngày đó, sau những năm tháng bôn ba, cả nhà chọn dừng chân ở mảnh đất Thanh Bình để an cư lạc nghiệp. 

Những năm tháng ấy ông đã làm đủ nghề để mưu sinh nhưng cuộc sống dường như vẫn chỉ đủ ăn đủ mặc. Từ những năm 2000, khi cây chuối bắt đầu được đưa về trồng nhiều ở Thanh Bình, gia đình ông cũng là một trong những hộ tiên phong “khởi nghiệp” với cây chuối. Và hơn 2 thập kỷ qua, ông và nhiều người trồng chuối khác đều nếm trải đủ thăng trầm mặn ngọt của cây chuối, từng loay hoay tìm đầu ra cho trái chuối tươi. 

Tuy nhiên, nhờ vào sự nhanh nhẹn, nhạy bén của mình, ông Hùng đã đưa chuối Việt ra thế giới, giúp tình hình xuất khẩu chuối khởi sắc. Nhờ vậy, đến nay, HTX Thanh Bình đã có vị thế, sản phẩm của HTX ngày càng phủ khắp nhiều thị trường lớn, khó tính. 

Xoay quanh câu chuyện về cây chuối, ông Hùng kể rằng năm 2017, hàng ngàn tấn chuối già Nam Mỹ hay còn gọi là chuối cấy mô ở Đồng Nai, thủ phủ chuối xuất khẩu của Việt Nam, bị ứ đọng đầu ra nên phải vứt bỏ, cho dê, bò ăn… khiến người trồng chuối điêu đứng. Bản thân ông Hùng cũng rơi vào vòng xoáy lao đao vì chuối, thu không đủ bù chi..., khó khăn chồng chất. 

Lúc này, để giúp người nông dân, cả nước đã kêu gọi, chung tay hỗ trợ tiêu thụ chuối nhưng hành động này cũng chỉ trợ giúp vơi đi phần nào lượng chuối bị ùn ứ. Đáng nói, mặc dù chuối rẻ nhưng sau đó, diện tích trồng chuối vẫn tăng vô tội vạ và câu chuyện ép giá, mất giá bế tắc đầu ra liên tục tiếp diễn. 

Để “giải thoát” cho cây chuối, ông Hùng đã hiện thực hóa giấc mơ đưa chuối vào trời Âu và những thị trường khó tính, mở ra hướng đi bền vững cho việc xuất khẩu chuối và nhiều loại trái cây tươi khác. 

"Năm 2018, tôi được Hội Nông dân tỉnh Đồng Nai hỗ trợ đi học hỏi, tham quan ở Hàn Quốc. Tại Hàn Quốc, tôi đã học hỏi được rất nhiều kinh nghiệm từ thực tiễn để về áp dụng cho việc phát triển cây chuối của mình. Tôi thấy nước họ từ cây sâm, củ sâm mà chế ra rất nhiều thứ nên tự hỏi sao mình không tìm cách đưa chuối đi xa hơn bằng chuối tươi, sản xuất chuyên sâu... Sau đó, khi trở về nước, tôi quyết định vận động nhiều nông dân khác cùng thành lập HTX Thanh Bình để tìm cơ hội tăng giá trị cho cây chuối", ông Hùng nhớ lại. 

Khi đã thành lập HTX, ông Hùng lên mạng tìm hiểu về các doanh nghiệp trong lĩnh vực chế biến nông sản từ Nam ra Bắc rồi ông khăn gói lên đường tìm đến từng doanh nghiệp để học hỏi kinh nghiệm. Một số doanh nghiệp thấy sự nỗ lực của ông nên đã sẵn sàng chia sẻ cách sản xuất sản phẩm từ trái cây tươi để ông đưa về ứng dụng cho HTX. 

“Lúc đó, tôi xin tham gia một khâu trong quy trình chế biến của họ nên tự học hỏi được khá nhiều. Những người hướng dẫn cũng không tin tôi và HTX làm được nhưng tôi cố gắng và hứa nhất định sẽ làm được, cuối cùng chúng tôi cũng thành công sau nhiều lần thất bại, lỗ hàng chục triệu đồng", ông Hùng nói. 

Như vậy, sau khi thành lập, ngoài việc xuất bán chuối tươi, HTX Thanh Bình còn chế biến sâu, tạo ra sản phẩm trái chuối và nhiều loại trái cây sấy khô... phục vụ nhu cầu thị trường. 

"Trải qua hơn 2 thập kỷ mày mò với cây chuối, giờ đây, chúng tôi đã hiện thực hóa giấc mơ đưa chuối ra nhiều nước trên thế giới. Hiện, trung bình mỗi tháng chúng tôi xuất khẩu khoảng 600 tấn chuối tươi. Ngoài ra, vào một số thời điểm, HTX thu mua chuối dạt để gia công thành chuối sấy khô xuất khẩu sang Nga, Hàn Quốc, Mỹ…", ông Hùng nói. 

Ngoài ra, cũng theo ông Hùng, đối với thân cây chuối, sau thu hoạch sẽ tạo nên một lượng chất thải gây gánh nặng cho môi trường, gây khó khăn trong việc thu dọn, hủy bỏ. Vì vậy, để giải quyết vấn đề này, thành viên HTX cho băm nhỏ thân chuối và ủ bằng chế phẩm vi sinh để bón ngược lại cho cây chuối. Bản thân chuối có rất nhiều Kali nên sẽ là nguồn cung cấp dinh dưỡng lý tưởng cho đất để nuôi cây phát triển. Cách làm này đã giúp HTX tiết kiệm hàng trăm triệu đồng tiền mua phân bón. 

Tính từ tháng 10/2020 đến nay, HTX Thanh Bình đã xuất chuối đi các thị trường Trung Đông, cụ thể là Qatar, Ả Rập Xê Út. Còn có các đơn hàng đi Malaysia, Singapore. Đặc biệt, chuối của HTX còn được xuất thẳng vào thị trường Bắc Kinh - Trung Quốc, Hàn Quốc… 

"Hiện HTX cũng đã liên kết với nhiều hộ nông dân với khoảng 800ha chuối để mở rộng phạm vi xuất khẩu vì lượng đơn hàng, khách hàng của HTX ngày càng nhiều”, ông Hùng nói.

Từ thành công của việc xuất khẩu trái chuối tươi, sản phẩm chuối, trái cây sấy..., đến năm 2021, ông Hùng là người đầu tiên trên cả nước đưa được mỗi tháng 30 tấn bẹ chuối cấy mô khô xuất ra các nước: Mỹ, Canana, Nhật Bản, Malaysia, Pháp… 

Với những thân chuối bỏ đi, giờ đây mỗi tháng ông Hùng còn thu về trên 600 triệu đồng, còn người trồng chuối thì có thêm từ 25-28 triệu đồng/ha. 

Hiện, HTX Thanh Bình có 10 thành viên tham gia góp vốn, 32 người liên kết cùng làm đồng thời liên kết bao tiêu chuối cho nhiều nhà vườn tại địa phương. Nhờ những cố gắng của ông Hùng và các thành viên trong HTX, đến nay, ngoài việc tăng thu nhập cho các thành viên, HTX Thanh Bình còn tạo việc làm thời vụ cho khoảng gần 100 lao động tại địa phương. Trung bình, mỗi lao động có thu nhập từ 9-15 triệu đồng/tháng.

HTX cũng đã đầu tư được nhà sơ chế, chế biến quy mô 500m2 cùng hệ thống dây chuyền thu hoạch chuối, 1 máy chế biến nông sản khô, 1 máy chế biến dẻo các loại nông sản, hệ thống kho lạnh. Sản phẩm chế biến của HTX cũng khá đa dạng như: chuối già lùn sấy dẻo, sấy giòn, xoài, mít, thơm, đậu… 

“Danh sách các sản phẩm của HTX sẽ tiếp tục nối dài, mục đích của tôi là sẽ không bỏ một bộ phận nào của cây chuối vì thân cây chuối cũng có thể chế biến thành thực phẩm cao cấp... Sắp tới tôi sẽ đi Trung Quốc tìm mua nhiều máy móc phục vụ chế biến sâu vì về sau không thể trông chờ vào việc xuất khẩu chuối tươi mãi được. Mình phải có cách để ổn định lâu dài", ông Hùng nhấn mạnh. 

Ông Hùng còn chia sẻ bản thân ông cho đối tác biết ông thu lợi nhuận bao nhiêu từ mỗi kg chuối nên khách hàng hiểu ông hơn, tin tưởng ông hơn, dẫn đến việc ông ngày càng được giới thiệu qua lại, có nhiều khách hàng tìm đến. 

"Sản phẩm ra thị trường, ngoài việc công bố thành phần sản phẩm, tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm, công bố chất lượng, chúng tôi cũng đầu tư đồng bộ nhãn hàng, logo, đăng ký bảo hộ nhãn hiệu độc quyền… Nhiều nước họ rất coi trọng mẫu mã bao bì nên chúng tôi rất chú trọng đầu tư khâu đóng gói vì nó khẳng định thương hiệu. Mỗi nước thích một mẫu mã riêng nên các thùng hàng chúng tôi làm một loại khác biệt, đối tác được lựa chọn", ông Hùng chia sẻ. 

Chuối của HTX xuất đi là chuối sạch, chất lượng đảm bảo nhưng HTX đều yêu cầu đối tác phải giữ nguyên tên thương hiệu của HTX khi đưa ra thị trường. Mặc dù là nông dân nhưng khi tiếp xúc với các đối tác, ông Hùng luôn đặt mình ở thế ngang hàng với khách, thuyết phục họ bằng cái đúng, bằng chất lượng sản phẩm. Sản phẩm của HTX đều xuất phát từ trồng trọt theo hướng hữu cơ, trong đó, nguồn đất phải hoàn toàn sạch, chưa từng qua canh tác. Nguồn nước cũng phải trải qua hệ thống lọc để bảo đảm tiêu chuẩn chất lượng. 

HTX đã tuân thủ theo nguyên tắc “5 không”, bao gồm không sử dụng phân hóa học; không sử dụng thuốc hóa học, thuốc diệt cỏ; không chất kích thích sinh trưởng; không sử dụng hạt giống, cây biến đổi gen. 

Về phương hướng phát triển, thời gian tới, ông Hùng mong muốn sẽ tiếp tục mở rộng thị trường xuất khẩu, đẩy mạnh chế biến sâu, nhập thêm nhiều máy móc hiện đại để phục vụ cho HTX phát triển sản xuất... Ông Hùng cũng mong muốn địa phương sẽ hỗ trợ nguồn vốn cho các HTX phát triển vững mạnh, mang sản phẩm trái cây tươi của Việt Nam vươn xa.

Được biết, nhờ những đóng góp của mình, năm 2018, ông Hùng được Trung ương Hội Nông dân trao tặng danh hiệu Nông dân suất sắc. Và năm nay, HTX Thanh Bình cũng là một trong 63 HTX tiêu biểu toàn quốc do Hội Nông dân Việt Nam tuyên truyền, vận động, hướng dẫn thành lập.  

Đánh giá về HTX Thanh Bình, ông Lưu Chí Mười, Chủ tịch Hội Nông dân xã Thanh Bình (huyện Trảng Bom, Đồng Nai) cho rằng đây là một trong những HTX tiên phong trong xuất khẩu chuối tại địa phương. Thời gian qua, ông Lý Minh Hùng, Giám đốc HTX Thanh Bình cùng các thành viên đã cùng nhau sáng tạo, đổi mới tạo ra nhiều sản phẩm từ chuối. Thị trường xuất khẩu chuối tươi và các sản phẩm từ chuối ngày càng đa dạng.