Mỹ hoan nghênh Trung Quốc di chuyển giàn khoan khỏi vùng biển Việt Nam

Trong một tuyên bố, Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Jen Psaki cuối ngày 16.7 (giờ địa phương) khẳng định, Mỹ hoan nghênh việc Trung Quốc di chuyển giàn khoan Hải Dương 981 khỏi vị trí gần quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam và nhấn mạnh: “Vụ giàn khoan (Hải Dương 981) cho thấy, các bên nhất thiết phải làm rõ tuyên bố chủ quyền của mình dựa trên luật pháp quốc tế, để đạt được nhận thức chung về cách ứng xử và hành vi phù hợp ở các khu vực tranh chấp”.

Khẳng định Mỹ ủng hộ các bên giải quyết vấn đề bằng con đường ngoại giao, bà Jen Psaki cũng nhấn mạnh, Tuyên bố về ứng xử ở Biển Đông mà Trung Quốc và các nước ASEAN đã ký kết năm 2002 sẽ đóng vai trò là kim chỉ nam, là tài liệu dẫn đường cho các bên.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Jen Psaki

Trước đó, Mỹ đã nhiều lần ra tuyên bố phản đối việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 trái phép tại vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam, đồng thời, điều lực lượng tàu, máy bay hùng hậu tới khu vực, có các hành vi gây hấn, khiêu khích nhằm ngăn chặn các lực lượng chấp pháp của Việt Nam bảo vệ chủ quyền lãnh thổ một cách hợp pháp.

Tàu Cảnh sát Biển Trung Quốc gần giàn khoan Hải Dương 981. Ảnh chụp ngày 13.6.

Trung Quốc đã ngang ngược hạ đặt giàn khoan trái phép tại vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa Việt Nam từ ngày 2.5.2014 bất chấp sự phản đối và lên án từ phía Việt Nam cũng như cộng đồng quốc tế. Hơn 2 tháng sau, ngày 15.7, Bắc Kinh mới chịu thông báo di chuyển giàn khoan Hải Dương 981 từ vị trí gần quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam về phía đảo Hải Nam của Trung Quốc.

Bộ Ngoại giao Việt Nam ngay lập tức ra tuyên bố yêu cầu Trung Quốc không đưa giàn khoan Hải Dương 981 quay trở lại hoặc đưa bất cứ giàn khoan nào khác vào hoạt động tại bất cứ khu vực nào thuộc vùng biển của Việt Nam được quy định bởi Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982, tôn trọng quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam đối với vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa Việt Nam.

Theo Giáo sư Carl Thayer, một chuyên gia phân tích an ninh của Học viện Các lực lượng Quốc phòng Australia đồng thời cũng là chuyên gia về Biển Đông bình luận, động thái di chuyển giàn khoan của Bắc Kinh nhằm ngăn chặn Việt Nam có hành động pháp lý chống lại Trung Quốc như đã cảnh báo trước đó, hoặc để ngăn chặn Việt Nam tăng cường hợp tác an ninh với Mỹ.