Năm bản lề cho đột phá: Thị trường chứng khoán sau nâng hạng - kênh dẫn vốn cho mục tiêu tăng trưởng hai con số (bài 2)

LTS: Năm 2025 đang khép lại như một thời khắc "bản lề" hiếm có trong tiến trình phát triển của kinh tế Việt Nam, một năm “dọn đường thể chế, kích hoạt thị trường và tái định vị động lực tăng trưởng” trước khi bước vào tham vọng tăng trưởng hai con số từ năm 2026, trùng với thời điểm Đại hội đại biểu toàn quốc của Đảng lần thứ XIV mở ra chu kỳ chiến lược mới.

Dù chịu sức ép tái cơ cấu toàn diện và những bất ổn từ kinh tế toàn cầu, kinh tế Việt Nam vẫn ghi nhận quỹ đạo tăng trưởng ngoạn mục. GDP năm 2025 dự kiến chạm mốc lịch sử 500 tỷ USD, tương đương mức tăng khoảng 8%, đưa nền kinh tế tiến gần nhóm 30 quốc gia có quy mô lớn nhất thế giới, sánh ngang nhiều nền kinh tế trụ cột trong khu vực.Nhưng con đường để duy trì đà bứt phá ấy không tự nhiên mà có.

Nằm phía sau là hàng loạt bản lề chính sách và thị trường đang định hình lại cấu trúc tăng trưởng: Khung pháp lý về tài sản số và bùng nổ kinh tế số; tái cấu trúc hệ thống ngân hàng và chuẩn bị nguồn vốn dài hạn; cải cách thị trường vốn; đột phá công nghệ – AI – dữ liệu lớn và đặc biệt là làn sóng đầu tư hạ tầng giao thông chiến lược trải khắp Bắc – Trung – Nam chuẩn bị cho cuộc chuyển mình mạnh mẽ của kinh tế Việt Nam.

Để làm rõ hơn những giải pháp bản lề, Báo điện tử Dân Việt triển khai loạt bài "Năm bản lề cho đột phá- Cú hích cho kỷ nguyên tăng trưởng 2 con số" nhằm giải mã những quyết định bản lề, động lực quyết định kinh tế Việt Nam liệu có bước vào chu kỳ tăng trưởng 2 con số bền vững từ năm 2026 hay không?

Trong một năm thế giới chao đảo bởi thuế quan gia tăng từ Mỹ, xung đột địa chính trị và rủi ro lạm phát kéo dài, thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam 2025 nổi lên như một điểm sáng hiếm hoi trong các thị trường mới nổi. Bất chấp biến động toàn cầu, thị trường vẫn duy trì hoạt động ổn định, thanh khoản cao và mức độ minh bạch cải thiện rõ rệt, những yếu tố tạo nền móng cho một bước nhảy dài mang tính cấu trúc.

Và cú hích lớn nhất trong năm 2025: FTSE Russell chính thức nâng hạng Việt Nam từ cận biên lên thị trường mới nổi thứ cấp, mở cánh cửa cho dòng vốn ngoại dài hạn, đồng thời xác lập TTCK là một trong những trụ cột tăng trưởng của nền kinh tế, một vị thế mà Việt Nam chưa từng nắm giữ trước đây.

Có thể nói, động lực tăng trưởng của thị trường chứng khoán Việt Nam không chỉ đến từ kỳ vọng vĩ mô, mà còn từ chuỗi cải cách thể chế quyết liệt của Chính phủ như giữ ổn định mặt bằng lãi suất thấp, đẩy mạnh giải ngân đầu tư công, cải cách bộ máy hành chính, kích thích tiêu dùng nội địa, cắt giảm thuế và ổn định kinh tế vĩ mô. Đây cũng là nền tảng cho đà tăng trưởng cho TTCK trong giai đoạn mới.

Cùng lúc, hệ thống giao dịch KRX đi vào vận hành đã loại bỏ nhiều điểm nghẽn về kỹ thuật, giúp thị trường đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế. Những yếu tố này tạo nên “độ sâu” mới cho thị trường, đưa Việt Nam tiến sát nhóm thị trường mới nổi trong mắt các tổ chức xếp hạng.

Theo Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước Vũ Thị Chân Phương, việc được FTSE nâng hạng “không chỉ là một sự công nhận”, mà còn phản ánh mức độ tin cậy và sức hấp dẫn ngày càng tăng của thị trường Việt Nam đối với dòng vốn toàn cầu.

VN-Index lập đỉnh lịch sử, thanh khoản đạt kỷ lục, hút dòng vốn ngoại quay về

Năm 2025, VN-Index chứng kiến cú bứt phá mạnh nhất trong hơn một thập kỷ. Chỉ số lập đỉnh lịch sử 1.766 điểm vào tháng 10, vượt xa mốc đỉnh năm 2022 là 1.528,57 điểm. Tính đến ngày 9/12/2025, chỉ số VNIndex đạt 1.747,17 điểm, tăng 37,9% so với cuối năm trước. Chỉ số HNX-Index đóng cửa ở mức 257,14 điểm, tăng 13,1% so với cuối năm trước, mức tăng hiếm có trong khu vực.

Thanh khoản thị trường đạt 29.446 tỷ đồng/phiên, tăng hơn 40% so với năm trước, bất chấp xu hướng rút vốn khỏi các thị trường mới nổi kéo dài từ 2024. Điều này cho thấy sức mạnh của dòng tiền nội, hiện chiếm phần lớn hoạt động giao dịch và đóng vai trò “neo ổn định” cho thị trường.

Quy mô vốn hóa đạt gần 9.700 nghìn tỷ đồng, tương đương hơn 84% GDP, một tỷ lệ cao hơn nhiều thị trường mới nổi trong khu vực. Số lượng tài khoản chứng khoán tăng vọt thêm 2,29 triệu, nâng tổng số tài khoản lên 11,6 triệu, vượt mục tiêu quốc gia đặt cho năm 2030.

Hoạt động huy động vốn qua TTCK ghi nhận sự tăng trưởng mạnh từ mảng phát hành cổ phiếu, trái phiếu của các doanh nghiệp. Trong 11 tháng đầu năm 2025, tổng mức huy động vốn qua TTCK đạt 455,33 nghìn tỷ đồng.

Thị trường chứng khoán sau nâng hạng có thể hút 5 – 6 tỷ USD vốn ngoại, trở thành kênh dẫn vốn cho nền kinh tế

Theo dự báo của VinaCapital, việc nâng hạng có thể mang tới 5–6 tỷ USD dòng vốn ngoại mới trong các năm 2026–2027. Nhưng quan trọng hơn, nâng hạng mở cửa cho các quỹ thụ động quy mô hàng trăm tỷ USD, vốn chỉ đầu tư vào nhóm thị trường mới nổi.

Điều này hoàn toàn khả thi, bởi theo UBCK, hoạt động kinh doanh của hầu hết các công ty niêm yết và công ty ĐKGD quy mô lớn đều đạt kết quả khả quan. Cụ thể, 9 tháng năm 2025, 92% công ty niêm yết báo lãi; lợi nhuận sau thuế toàn thị trường tăng 29% so với cùng kỳ. Các ngành dẫn dắt và chiếm 74% tổng doanh thu thuần gồm: Công nghiệp, Khai khoáng & dầu khí, Tài chính – ngân hàng, Thương mại dịch vụ (tăng 103% lợi nhuận). Tổng doanh thu thuần đạt 3,6 triệu tỷ đồng, tăng 10%.

Điều này phản ánh thị trường chứng khoán không còn chỉ là “phong vũ biểu” tâm lý, mà đã trở thành tấm gương phản chiếu sức khỏe doanh nghiệp – nền tảng quan trọng thu hút các quỹ đầu tư tổ chức.

Tóm Tắt Doanh Thu Thuần 9 Tháng Đầu Năm 2025:

Từ góc độ quan sát thực tế, Giám đốc Trung tâm Phân tích và Tư vấn Đầu tư, Công ty Chứng khoán SSI Phạm Lưu Hưng cho biết một điểm rất đáng chú ý trong năm nay là hành vi của nhà đầu tư nước ngoài đã có sự thay đổi rõ rệt. Nếu như những năm trước, dòng nhà đầu tư quốc tế thường đến Việt Nam nhiều vào nửa đầu năm, thì năm nay xu hướng lại đảo chiều. Số lượng nhà đầu tư nước ngoài đến Việt Nam trong nửa cuối năm tăng mạnh chưa từng có tiền lệ, thậm chí tăng gấp đôi so với cùng kỳ.

Giám đốc Trung tâm Phân tích và Tư vấn Đầu tư, Công ty Chứng khoán SSI, ông Phạm Lưu Hưng, nhận xét hai xu hướng nổi bật: Lượng nhà đầu tư nước ngoài đến Việt Nam khảo sát tăng gấp đôi so với cùng kỳ. Nhiều định chế tài chính lớn từ Mỹ, vốn im ắng nhiều năm đã quay lại thị trường Việt Nam, cho thấy kỳ vọng rõ ràng về câu chuyện nâng hạng.

Điều nhà đầu tư ngoại quan tâm nhất lúc này không chỉ là FTSE Russell, mà là khả năng Việt Nam được Chỉ số MSCI (Morgan Stanley Capital International) đưa vào danh sách theo dõi nâng hạng, một tiêu chuẩn quan trọng quyết định dòng vốn dài hạn toàn cầu. Bởi lẽ, với phần lớn các quỹ lớn toàn cầu, MSCI vẫn là “chuẩn tham chiếu” quan trọng hơn cả trong việc phân bổ dòng vốn dài hạn. Chứng tỏ, đây mới chỉ là điểm khởi đầu cho một giai đoạn phát triển mới, với nhiều cơ hội song hành cùng không ít thách thức.

Thị trường chứng khoán sẽ trở thành ngành kinh tế đóng góp GDP

Khi được nâng hạng, TTCK bước sang một vai trò mới trong cấu trúc nền kinh tế Việt Nam, đó là trở thành kênh dẫn vốn chủ lực. Theo đó, năm 2025 huy động vốn qua thị trường chứng khoán đạt 455.000 tỷ đồng, tăng mạnh nhờ chu kỳ phát hành cổ phiếu, trái phiếu phục hồi.

Trong giai đoạn 2026–2030, khi thị trường trái phiếu doanh nghiệp được tái thiết, chuẩn mực quản trị công ty nâng lên, chuẩn IFRS được áp dụng, TTCK được dự báo có thể trở thành nguồn huy động vốn chiếm trên 20% tổng vốn đầu tư toàn xã hội.

Một kênh vốn quan trọng nữa, đó là dòng vốn ngoại dài hạn. Theo đó, dòng vốn ETF, quỹ hưu trí, quỹ chủ quyền quốc gia sẽ coi Việt Nam là điểm đến mới trong nhóm thị trường mới nổi.

Thực tế, nhiều quốc gia như Mỹ, Hàn Quốc, Singapore xem ngành tài chính – thị trường vốn là một ngành kinh tế đóng góp vào GDP. Việt Nam đang bước vào giai đoạn tương tự khi quy mô thị trường lớn dần, số lượng doanh nghiệp tài chính – fintech tăng mạnh, dịch vụ đầu tư – môi giới – quản lý tài sản phát triển. Trong kịch bản thuận lợi, ngành tài chính – chứng khoán có thể đóng góp 1–1,5 điểm phần trăm vào mục tiêu tăng trưởng GDP hai con số từ năm 2026.

Để củng cố hạ tầng thị trường vốn cho các động lực tăng trưởng mới, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho biết, năm 2026 Việt Nam sẽ tập trung vào: Hiện đại hóa hạ tầng giao dịch, mở rộng khả năng xử lý của KRX. Đa dạng hóa sản phẩm, đặc biệt là thị trường carbon, sản phẩm tài chính xanh, và kênh huy động vốn cho đổi mới sáng tạo. Khuyến khích doanh nghiệp FDI niêm yết tại Việt Nam để mở rộng nguồn hàng cho thị trường.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi yêu cầu UBCK đẩy mạnh nghiên cứu, triển khai các sản phẩm và thị trường mới phù hợp với xu thế phát triển của nền kinh tế và quá trình chuyển đổi xanh, đổi mới sáng tạo, như thị trường carbon, các kênh huy động vốn cho doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, các sản phẩm tài chính mới và thí điểm các mô hình giao dịch mới theo lộ trình an toàn, thận trọng, hiệu quả.

Một thị trường đang bước vào giai đoạn trưởng thành dù dư địa tăng trưởng còn lớn, thị trường vẫn đối mặt thách thức, như rủi ro thuế quan từ Mỹ, nguy cơ suy giảm tại các thị trường xuất khẩu lớn, nợ xấu ngân hàng tăng chậm, bất động sản chưa phục hồi hoàn toàn.

Nhưng chính trong bối cảnh này, TTCK trở thành “van dẫn vốn” quan trọng, giảm phụ thuộc vào tín dụng ngân hàng — một thay đổi cấu trúc thiết yếu cho tăng trưởng bền vững.

Có thể nói, năm 2025 là năm bản lề quan trọng đưa thị trường chứng khoán thành mảnh ghép then chốt trong mục tiêu tăng trưởng hai con số.

Bước vào 2026, khi khung pháp lý hoàn thiện hơn, dòng vốn ngoại rõ ràng hơn và doanh nghiệp niêm yết tăng trưởng vững vàng, thị trường chứng khoán có thể đóng vai trò trung tâm trong việc: kích hoạt dòng vốn dài hạn, hỗ trợ các ngành công nghệ – hạ tầng – đổi mới sáng tạo, tăng độ sâu tài chính của nền kinh tế, góp phần hiện thực hoá mục tiêu tăng trưởng GDP hai con số.

Thị trường chứng khoán Việt Nam đang thoát khỏi vị thế một thị trường cận biên phụ thuộc vào dòng tiền đầu cơ, để bước vào bộ khung mới: một thị trường vốn trưởng thành, có khả năng nâng đỡ tham vọng phát triển của cả nền kinh tế trong thập kỷ tới.

×