Ngăn chặn kịp thời hơn 87.000 trường hợp gian dối nhận trợ cấp thất nghiệp

Tại Hội thảo Tham vấn ý kiến về Dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi) vừa diễn ra, Giám đốc BHXH Việt Nam Chu Mạnh Sinh cho biết, giai đoạn 2020-2024 toàn hệ thống BHXH Việt Nam đã phát hiện và kịp thời dừng chi trả đối với 87.301 trường hợp vừa hưởng trợ cấp thất nghiệp vừa có việc làm và đóng BHXH bắt buộc giúp tránh phát sinh thu hồi số tiền 319 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, dừng chi trả với 5.207 trường hợp vừa hưởng TCTN vừa hưởng lương hưu tránh giúp tránh phát sinh thu hồi 24 tỷ đồng.

Có được kết quả này là do các cơ quan BHXH đã tập trung ứng dụng công nghệ thông tin và các giải pháp kiểm soát đồng bộ.

Cụ thể, hàng tháng khi chi trả cơ quan BHXH đã rà soát, đối chiếu dữ liệu để phát hiện và dừng chi trả đối với những trường hợp “vừa hưởng trợ cấp thất nghiệp vừa có việc làm và đóng BHXH bắt buộc” hoặc “vừa hưởng trợ cấp thất nghiệp vừa hưởng lương hưu”.

Đồng thời, cung cấp thông tin để Trung tâm Dịch vụ việc làm yêu cầu người lao động thực hiện các thủ tục chấm dứt hưởng theo quy định.

Ông Sinh cũng cho biết, triển khai các quy định của Luật Việc làm về BH thất nghiệp theo chức năng nhiệm vụ được giao, từ năm 2015 đến nay toàn hệ thống BHXH trong cả nước đã tích cực, chủ động trong công tác thu và thực hiện chính sách.

Qua đó, đến năm 2024 độ bao phủ BH thất nghiệp đã đạt 14,79 triệu người (tăng 4,48 triệu người so với số người tham gia BH thất nghiệp năm 2015 là 10,31 triệu người), tổng số tiền thu BH thất nghiệp 2015-2024 đạt gần 167.091 tỷ đồng.

Đặc biệt, việc tiếp nhận quyết định và chi trả các chế độ BH thất nghiệp được thực hiện trên cơ sở ứng dụng công nghệ thông tin với cơ sở dữ liệu thu, chi trả các chế độ BH thất nghiệp được liên thông toàn quốc từ cuối năm 2017 đã giúp việc chi trả được kịp thời, chính xác, hạn chế phát sinh các trường hợp hưởng sai quy định.

Cụ thể là, với số người hưởng trợ cấp thất nghiệp được chi trả giai đoạn 2015-2024 lên đến 8,05 triệu người, tổng số tiền đã chi trả khoảng 132.375 tỷ đồng (trong đó có trên 98% số người hưởng được chi trả qua tài khoản cá nhân).

Tuy nhiên, một trong những nội dung mà BHXH Việt Nam cũng lưu ý là trong những năm trở lại đây, số chi các chế độ BH thất nghiệp đã gần tiệm cận với số thu BH thất nghiệp trong năm.

Gần nhất, năm 2023 số thu BH thất nghiệp là 23.000 tỷ đồng, số chi các chế độ là 22.995 tỷ đồng; Năm 2024 số thu BH thất nghiệp là 25.678 tỷ đồng, số chi các chế độ là 23.054 tỷ đồng.

Trong khi đó, hiện nay chi chủ yếu là cho chế độ trợ cấp thất nghiệp (chiếm trên 95% tổng chi các chế độ BH thất nghiệp trong năm), chi hỗ trợ học nghề chỉ chiếm 0,3% tổng chi các chế độ trong năm.

Trước đó, cuối tháng 3/2025, Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội cũng tổ chức Hội thảo Tham vấn ý kiến về Dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi). Tại đây, đại biểu đã kiến nghị nghiên cứu để cơ quan BHXH thực hiện toàn bộ quy trình về BHTN nhằm tạo thuận lợi cho NLĐ, cũng như công tác quản lý.

Nhiều ý kiến đề xuất nghiên cứu sửa Luật theo hướng giao cơ quan BHXH thực hiện toàn bộ quy trình về BH thất nghiệp nhằm tạo thuận lợi cho NLĐ cũng như công tác quản lý. Một số ý kiến khác cũng cho rằng cần có giải pháp kiểm soát “Trách nhiệm thông báo về việc tìm kiếm việc làm của NLĐ”.

Hiện nay việc xác định có việc làm hay không phụ thuộc vào việc có tham gia BHXH của NLĐ từ dữ liệu của cơ quan BHXH, còn thực tế, NLĐ có việc làm, có thu nhập thì chưa cơ quan nào kiểm soát được.

Do đó, NLĐ vẫn sẽ cần thực hiện thông báo tìm kiếm việc làm với cơ quan chức năng. Tuy nhiên, kiến nghị nên quy định NLĐ có thể thực hiện thông báo ngoài hình thức trực tiếp (dành cho người không thành thạo về CNTT) thì có thể bằng hình thức trực tuyến (phù hợp xu hướng ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số) để tạo thuận lợi hơn cho NLĐ và giảm số lượng giao dịch trực tiếp.

Theo các ý kiến đóng góp, làm tốt việc giám sát quản lý sẽ góp phần hạn chế việc trục lợi chính sách BHTN.

×