Nghe chiến sỹ “Cánh B” kể chuyện 30/4 tiếp quản cơ sở Sài Gòn

Sáng 17/4/2025, trong căn phòng chuẩn bị buổi gặp mặt của “Cánh B” mừng 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025), ông Trần Viết Trung (chiến sỹ bảo vệ HT.5130) đến khá sớm với vẻ mặt hớn hở: “Đã lâu rồi không gặp đồng đội, giờ phải gặp để hàn huyên. Mình có quyền tự hào vì đã chiến đấu giành độc lập, tự do cho đất nước”.

Tiếp quản cơ sở ở Sài Gòn

Về họp mặt hôm nay, có hơn 20 người thuộc “Cánh B” năm nào giờ đây mái đầu mọi người đã “muối nhiều hơn tiêu”. Ngoài cán bộ, chiến sĩ, nhân viên của HT.5130, còn có các cán bộ, học viên Trường Lý Tự Trọng (thành lập trong chiến khu) và cán bộ Ban Binh vận thuộc Khu ủy Sài Gòn - Gia Định (SG - GĐ) hoạt động trong lòng địch rồi ra căn cứ để vào HT.5130.

Ngược dòng thời gian, sau Hội nghị Khu ủy SG – GĐ lần thứ V (Bình Giã V) diễn ra từ cuối tháng 1 sang đầu tháng 2/19720, trên vùng giải phóng đất bạn Campuchia, Khu ủy SG – GĐ (T4) chia thành 2 cánh: “Cánh A” (phụ trách nội thành) và “Cánh B” (mật danh HT.5130, phụ trách nông thôn, vùng ven và ngoại thành tỉnh Gia Định) do ông Mười Thơ (Nguyễn Thành Thơ) – Phó bí thư Thường trực Khu ủy phụ trách.

Trước mặt đồng đội, đồng chí, ông Trung kể lại buổi sáng 30/4/1975, cái ngày ông đi bảo vệ “thủ trưởng Mười Thơ” cùng đoàn cán bộ, vào Sài Gòn tiếp quản Dinh tỉnh trưởng tỉnh Gia Định (nay là UBND quận Bình Thạnh). Theo ông Trung, ông nhớ nhất chi tiết đối diện với “lính Việt Nam Cộng hòa” trên đường tiến vào Sài Gòn.

“Sáng 30/4/1975, đoàn tiếp quản đi từ căn cứ Phú Mỹ Hưng, huyện Củ Chi về Sài Gòn. Lúc ấy, tôi mới 17 tuổi. Dọc đường, tôi gặp rất nhiều “lính Việt Nam Cộng hòa” từ Đồng Dù rã ngũ đi lửng thửng, trên người chỉ còn cái quần đùi. Ngang qua quân trường Quang Trung, tôi lại nhìn thấy nhiều tốp lính đi trên đường. Lạ là, nhìn thấy chúng tôi, họ không có vẻ gì sợ hãi. Trái lại, vẻ mặt họ rất vui theo cái kiểu đất nước đã chấm dứt chiến tranh, hòa bình đã về”, ông Trung bộc bạch.

Trưa 30/4, đoàn của ông Mười Thơ tới Dinh tỉnh trưởng tỉnh Gia Định để tiếp quản.“Lúc ấy, tôi không thấy nhân sự của Dinh tỉnh trưởng tỉnh Gia Định nữa. Tất cả đã bỏ đi. Viên đại tá tỉnh trưởng nghe đâu tháo chạy từ trước đó hai ngày”, ông Trung cho biết.

Trong khi ông Trung lo bảo vệ “thủ trưởng Mười Thơ” tiếp quản Dinh tỉnh trưởng tỉnh Gia Định, thì ông Ba Khoa (Huỳnh Văn Khánh), lúc bấy giờ là ban cán sự tiền phương ở hướng Tây – Nam do ông Ba Muôn phụ trách (thuộc HT.5130). Khi Sài Gòn giải phóng, ông được phân công tham gia làm chủ tịch Ủy ban quân quản vùng Tân Bình.

“Tối 29/4/1975, tôi viết thông báo rồi “phóng loa” với nội dung: Đây là lực lượng giải phóng kêu gọi thanh niên, lính chế độ cũ cùng với chúng tôi đứng lên bảo vệ khu phố, không được đánh nhau với cộng sản...”, ông Ba Khoa thổ lộ.

Sáng 30/4, ông Ba Khoa chuẩn bị lực lượng tiếp quản Nhà làng (trụ sở xã Phú Thọ Hòa), bót Nguyễn Văn Cự, Trường Ngô Sĩ Liên, lấy Nhà làng Tân Sơn Nhì làm trụ sở cách mạng xã Tân Sơn Hòa...

Hy sinh trên mảnh đất SG – GĐ trước ngày giải phóng

Theo ông Khuynh Diệp, thư ký riêng của ông Mười Thơ, tuy thời gian hoạt động của đơn vị HT.5130 chỉ vẻn vẹn 42 tháng, trong điều kiện chiến tranh ác liệt, vừa chống càn vừa xây dựng căn cứ và chăm lo hậu cần nuôi sống khoảng 50 nhân sự, nhưng đơn vị HT.5130 đã tổ chức đường dây giao liên nối căn cứ với chiến trường ven Sài Gòn, xây dựng hậu cứ ở Lò Gò - Xóm Giữa ven sông Vàm Cỏ Đông (Tây Ninh), căn cứ ở rừng tràm Bà Vụ (Long An), căn cứ bên bờ kênh Lý Văn Mạnh thuộc huyện Bến Lức (Long An) giáp với đất Bình Chánh của SG – GĐ.

Đồng thời, đơn vị HT.5130 còn xây dựng hậu cứ tiền phương ở Mỏ Vẹt (Sóc Chết) biên giới Việt Nam - Campuchia, thành lập đội xây căn cứ...

Và tuy với thời gian hoạt động ngắn ngủi, nhưng với tính chất chiến sự khốc liệt, nhiều cán bộ, chiến đơn vị HT.5130 đã hy sinh trên đất SG – GĐ trước giờ giải phóng 30/4. Ngay cả khi, ngày 30/4/1975 vào tiếp quản Sài Gòn, chiến sĩ, cán bộ đơn vị HT.5130 vẫn còn bị hiểm nguy chết người rình rập.

Ông Khuynh Diệp cho biết, chuẩn bị vào “Chiến dịch giải phóng SG – GĐ” ông được tổ chức bố trí đi với đội vũ trang tuyên truyền cánh Tây Nam. Qua nhiều đêm không vượt được QL 22 vì ta chưa giải phóng căn cứ Đồng Dù. Đêm 29/4, cùng lúc quân giải phóng tấn công Đồng Dù, đơn vị ông Khuynh Diệp băng đồng Mỹ Hạnh (Đức Hòa), vượt tỉnh lộ 9 nối thị trấn Củ Chi với thị trấn Đức Hòa (Long An) để vào xã Vĩnh Lộc.

Về đến Bình Chánh, được bổ sung một trung đội vũ trang của huyện Bình Chánh hỗ trợ. Sáng 30/4, đơn vị áp sát khu vực Đìa Dứa (nơi 32 liệt sĩ dân công hy sinh đợt hai chiến dịch Mậu Thân tháng 5/1969) phát loa kêu gọi dân vệ còn đóng ở Đình Bình Hòa buông súng đầu hàng.

Trong lúc tháo chạy, một dân vệ dùng súng bắn trả không may khiến đồng chí Phi Hùng - huyện đội phó huyện Bình Chánh hy sinh trên bờ ruộng trong lúc phát loa kêu gọi đầu hàng.

Rạng sáng 30/4, khi lực lượng ta tấn công vào đồn dân vệ, đồn trống trơn. Trong chốc lát, nhân dân xã Vĩnh Lộc ùa ra đón đoàn trong tiếng hoan hô: “Vĩnh Lộc giải phóng rồi!”.

Đến 11 giờ 30 ngày 30/4, mọi thứ vỡ òa, nhân dân Vĩnh Lộc bịn rịn dùng nhiều xe lam đưa chúng tôi qua Bà Điểm về ngã ba Bà Quẹo, xuống ngã tư Bảy Hiền để vô đường Võ Tánh (nay là Hoàng Văn Thụ) tiếp quản Chi khu cảnh sát Phú Nhuận thuộc quận Bình Hòa.

“Trong không khí TP.HCM cùng cả nước hân hoan chào mừng Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, cán bộ, chiến sĩ đơn vị HT.5130 họp mặt để gặp gỡ, ôn lại những ngày tháng cùng nhau chiến đấu, chia ngọt sẻ bùi, mất mát hy sinh. Đây cũng là dịp để chúng tôi tri ân, tưởng nhớ đồng chí, đồng đội đã hy sinh”, ông Khuynh Diệp bồi hồi xúc động.

×