Những công việc mới nổi nhờ Trí tuệ nhân tạo (AI), "hái ra tiền" trong vài năm tới

Kỹ sư Prompt (AI Prompt Engineer)

Đây là người “thiết kế đề bài” cho AI – viết và tinh chỉnh các câu lệnh đầu vào sao cho hệ thống AI (như ChatGPT) tạo ra phản hồi chính xác, hữu ích. Họ phải hiểu rõ cách AI hiểu ngôn ngữ để “gợi ý” đúng yêu cầu, giúp AI trả lời sát ý nhất.

Kỹ sư Prompt có thể kiếm 5,8 tỷ VND/năm.

Vai trò này được ví như cầu nối giữa người và máy, quyết định chất lượng tương tác người – AI. Hiện các công ty sẵn sàng trả mức lương rất cao cho vị trí này – có nơi lên tới 250.000 USD/năm (~5,8 tỷ VND) cho kỹ sư prompt giỏi.

Trưởng nhóm giám tuyển dữ liệu (AI Data Curator Lead)

Công việc mới mẻ này phụ trách quản lý chất lượng dữ liệu dùng để huấn luyện AI. Họ giống như “người gác cổng dữ liệu”, đảm bảo bộ dữ liệu đầu vào cho máy học phải đa dạng, sạch và phi thiên vị.

Cụ thể, chuyên gia giám tuyển sẽ chọn lọc, kiểm tra dữ liệu (văn bản, hình ảnh, âm thanh…) trước khi đưa vào mô hình AI, loại bỏ dữ liệu sai lệch hoặc nhạy cảm. Vai trò này rất quan trọng để AI học hỏi hiệu quả và tuân thủ đạo đức, tránh trường hợp AI học theo thông tin xấu. Trong bối cảnh dữ liệu lớn là “nhiên liệu” của AI, các data curator giỏi sẽ được săn đón với đãi ngộ cao.

Kiểm toán viên thiên vị mô hình (AI Bias Auditor)

Đây là chuyên gia đánh giá đầu ra của các mô hình AI nhằm phát hiện thiên kiến (bias) và điều chỉnh cho công bằng. Họ sẽ xem xét kỹ lưỡng kết quả AI sinh ra (như câu trả lời, đề xuất) để tìm dấu hiệu thiên vị sai lệch, ví dụ: AI ưu ái/định kiến về giới tính, chủng tộc trong phản hồi. Nhiệm vụ của bias auditor là đề xuất điều chỉnh dữ liệu hoặc thuật toán để giảm thiểu thiên vị đó, đảm bảo hệ thống AI công bằng và không vi phạm quy định pháp lý.

Vai trò này ngày càng quan trọng khi AI được dùng trong các lĩnh vực nhạy cảm (tuyển dụng, xét duyệt tín dụng…) – nơi tính minh bạch và công bằng phải được đặt lên hàng đầu. Các công ty lớn sẵn sàng trả lương cao cho chuyên gia hiểu biết về đạo đức AI và pháp lý để “gỡ mìn” bias trong hệ thống AI của họ.

Kỹ thuật viên vận hành AI (AI Operations – AI Ops)

Có thể xem đây là “quản trị hệ thống” trong kỷ nguyên AI. Nhiệm vụ của kỹ sư AI Ops là duy trì, tối ưu toàn bộ hạ tầng kỹ thuật phục vụ mô hình AI chạy trơn tru. Họ phụ trách triển khai mô hình AI từ phòng thí nghiệm ra môi trường thực tế (ví dụ đưa mô hình chatbot mới lên server phục vụ hàng triệu người dùng), đồng thời mở rộng quy mô hệ thống khi lượng dữ liệu và yêu cầu tăng.

Nếu AI gặp sự cố hoặc chạy chậm, đội AI Ops sẽ khắc phục và tinh chỉnh để cải thiện hiệu suất. Công việc này kết hợp giữa kỹ năng IT truyền thống và hiểu biết chuyên sâu về mô hình AI, đòi hỏi khả năng xử lý sự cố nhanh. Với việc ngày càng nhiều doanh nghiệp tích hợp AI, AI Ops trở thành vị trí không thể thiếu và hưởng lương xứng đáng cho vai trò hậu cần quan trọng này.

Nhà thiết kế truyền thông tổng hợp (Synthetic Media Designer)

Sự bùng nổ của AI tạo sinh mở ra nghề mới trong lĩnh vực sáng tạo nội dung. Nhà thiết kế truyền thông tổng hợp sử dụng các công cụ AI để tạo ra video, hình ảnh, âm thanh hoặc trải nghiệm tương tác mà trước đây rất khó (hoặc tốn kém) nếu làm thủ công.

Ví dụ, họ có thể dùng AI để dựng video quảng cáo với diễn viên ảo, tạo giọng nói tổng hợp giống hệt người thật, hay làm các bức tranh kỹ thuật số tuyệt đẹp chỉ từ lời mô tả. Nghề này kết hợp kỹ năng thiết kế truyền thống với hiểu biết về công nghệ AI. Sản phẩm của họ thường khiến người xem “wow” vì độ sống động và sáng tạo cao. Trong bối cảnh content số rất được coi trọng, các synthetic media designer giỏi có thể kiếm thu nhập đáng kể nhờ khả năng hiện thực hóa ý tưởng phức tạp bằng AI (tiết kiệm thời gian và chi phí cho công ty so với cách làm cũ).

Chuyên gia đạo đức AI (AI Ethicist)

Khi AI ngày càng tham gia vào các quyết định quan trọng, vấn đề đạo đức trong AI trở nên cấp thiết. Chuyên gia đạo đức AI là người định hướng và giám sát việc phát triển, ứng dụng AI một cách có trách nhiệm. Họ giúp doanh nghiệp nhận diện và giải quyết các rủi ro về thiên vị thuật toán, quyền riêng tư dữ liệu và minh bạch trong hệ thống AI.

Ông Nguyễn Văn Tuyền - Trưởng ban Kinh tế tư nhân AI (HANOISME) kiêm CEO Trevi Education.

Vai trò này đòi hỏi kiến thức liên ngành: hiểu công nghệ AI lẫn nền tảng về pháp lý, triết học hoặc chính sách công nghệ. Các “ông lớn” như Google, Microsoft, Meta sẵn sàng trả lương 125.000 – 200.000 USD/năm cho vị trí AI ethicist giàu kinh nghiệm . Nói cách khác, đây là nghề “vừa mới vừa quý”, đảm bảo AI phục vụ lợi ích con người và tuân thủ quy định, nhờ đó được trọng vọng cả về vị thế lẫn thu nhập.

Chuyên viên huấn luyện AI (AI Trainer)

Nghe có vẻ lạ, nhưng AI cũng cần được “đào tạo” và giám sát bởi con người để ngày càng thông minh, an toàn hơn. Chuyên viên huấn luyện AI sẽ tương tác với hệ thống AI, đánh giá các câu trả lời hoặc hành vi của AI và đưa ra phản hồi hiệu chỉnh. Chẳng hạn, khi chatbot trả lời chưa đúng, họ sẽ bổ sung dữ liệu mẫu hoặc điều chỉnh prompt để dạy lại AI phản hồi chuẩn xác hơn.

Vai trò này giống như “thầy giáo của AI”, đảm bảo AI học hỏi đúng hướng và cải thiện qua thời gian. Đây là công việc chưa từng có trước đây, nhưng đang trở nên thiết yếu vì mô hình AI muốn hoạt động tốt cần liên tục có phản hồi từ người dùng. Các chuyên gia nhận định nhu cầu nhân lực để “huấn luyện và chăm sóc” AI sẽ tăng không ngừng – từ việc cung cấp dữ liệu, đánh giá đầu ra đến kiểm soát các trường hợp ngoại lệ mà máy chưa xử lý được.

Do đó, AI Trainer đang nổi lên như một nghề mới, nơi hiểu biết về cả công nghệ lẫn kỹ năng giao tiếp với AI sẽ giúp bạn kiếm được mức lương hậu hĩnh. Nhiều công ty sẵn sàng thuê người có chuyên môn lĩnh vực (y tế, tài chính, luật…) để huấn luyện AI trả lời chính xác về lĩnh vực đó, mở ra cơ hội cho cả những ai không thuần kỹ thuật nhưng am hiểu chuyên ngành và chịu khó học hỏi về AI.

Thực tế, AI không “cướp” hết việc làm của con người mà đang tái định hình thị trường lao động. Bên cạnh khoảng 85 triệu việc làm truyền thống có thể mất đi, dự kiến sẽ có đến 97 triệu việc làm mới xuất hiện nhờ AI vào năm 2025.

Những công việc mới kể trên chỉ là vài ví dụ tiêu biểu. Điểm chung của chúng là còn rất mới mẻ, đầy thách thức nhưng cũng đãi ngộ xứng đáng. Nếu chúng ta nhanh chóng trang bị kỹ năng AI và sẵn sàng thích nghi, thì AI sẽ không phải kẻ thù mà chính là bệ phóng sự nghiệp giúp ta đạt đến những cơ hội “hái ra tiền” trong tương lai gần.

×