Những hành vi bị nghiêm cấm trong quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp

Siết chặt trách nhiệm quản lý vốn nhà nước

Theo Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp, được Quốc hội thông qua, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/8/2025, các hành vi bị nghiêm cấm trong lĩnh vực này được quy định rõ tại Điều 9, nhằm nâng cao tính minh bạch, hiệu quả và tránh thất thoát tài sản nhà nước.

Cụ thể, các hành vi bị nghiêm cấm bao gồm:

Đầu tư vốn nhà nước vào doanh nghiệp không đúng phạm vi, đối tượng và thẩm quyền theo quy định của pháp luật.

Can thiệp không đúng chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn vào hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.

Thực hiện không đúng quyền, trách nhiệm của đại diện chủ sở hữu nhà nước trong việc quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp.

Giám sát, kiểm tra, thanh tra việc quản lý, đầu tư vốn tại doanh nghiệp không đúng chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm theo quy định của pháp luật.

Cố ý báo cáo không trung thực, không chính xác theo quy định của pháp luật.

Cung cấp, sử dụng thông tin của doanh nghiệp, đại diện chủ sở hữu nhà nước không đúng quy định của pháp luật.

Những quy định này nhằm tăng cường kỷ cương trong việc sử dụng vốn nhà nước, đồng thời đảm bảo môi trường kinh doanh lành mạnh, bình đẳng giữa các thành phần kinh tế.

Quản lý vốn nhà nước: Theo nguyên tắc thị trường và trách nhiệm rõ ràng

Không chỉ dừng lại ở việc quy định các hành vi bị nghiêm cấm, Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp còn nhấn mạnh các nguyên tắc cần tuân thủ trong toàn bộ quá trình quản lý và đầu tư vốn, được nêu tại Điều 5 của Luật.

Cụ thể, quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp phải:

Tuân thủ đầy đủ quy định của pháp luật hiện hành, phù hợp với các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Không can thiệp hành chính vào hoạt động sản xuất, kinh doanh và điều hành của doanh nghiệp.

Thực hiện thông qua người đại diện phần vốn nhà nước, đảm bảo hoạt động của doanh nghiệp theo cơ chế thị trường, cạnh tranh bình đẳng.

Bảo đảm hiệu quả, bảo toàn và phát triển vốn, đồng thời phòng, chống dàn trải, lãng phí, thất thoát vốn và tài sản nhà nước.

Tăng cường trách nhiệm giải trình, đồng thời nâng cao hiệu lực, hiệu quả giám sát, thanh tra, kiểm tra từ các cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Mặt khác, tại Điều 19 của Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp cũng quy định nguyên tắc huy động vốn, cho vay vốn cụ thể:

 Doanh nghiệp được quyết định huy động vốn theo nguyên tắc tự vay, tự trả theo quy định của pháp luật. Phương án huy động vốn phải bảo đảm khả năng thanh toán nợ.

 Doanh nghiệp được quyết định bảo lãnh cho công ty do doanh nghiệp nắm giữ trên 50% vốn điều lệ vay vốn tại các tổ chức tín dụng bảo đảm tổng giá trị các khoản bảo lãnh không vượt quá giá trị vốn góp thực tế của doanh nghiệp tại thời điểm bảo lãnh.

 Doanh nghiệp được quyết định cho công ty do doanh nghiệp nắm giữ trên 50% vốn điều lệ vay vốn, bảo đảm tổng giá trị các khoản cho vay đối với từng công ty không vượt quá giá trị vốn góp thực tế của doanh nghiệp tại thời điểm cho vay. Trường hợp vượt quá mức quy định tại khoản này thì doanh nghiệp báo cáo cơ quan đại diện chủ sở hữu xem xét, phê duyệt.

 Hội đồng thành viên, Chủ tịch công ty, người phê duyệt phương án huy động vốn, cho vay vốn chịu trách nhiệm về quyết định của mình, tổ chức thực hiện, kiểm tra, giám sát, bảo đảm vốn huy động, vốn cho vay được sử dụng đúng mục đích, có hiệu quả và thu nợ, trả nợ đúng thời hạn đã thỏa thuận.

 Trường hợp doanh nghiệp huy động vốn dẫn đến tổng số nợ phải trả bao gồm các khoản bảo lãnh đối với doanh nghiệp được bảo lãnh theo quy định tại khoản 2 Điều này vượt quá 03 lần vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp được ghi trên báo cáo tài chính quý hoặc báo cáo tài chính năm của doanh nghiệp tại thời điểm gần nhất với thời điểm huy động vốn thì doanh nghiệp báo cáo cơ quan đại diện chủ sở hữu sau khi phê duyệt phương án huy động vốn để giám sát theo quy định.

Tổ chức tín dụng thực hiện huy động vốn, cho vay vốn và cấp bảo lãnh theo quy định của pháp luật về các tổ chức tín dụng. Chính phủ quy định chi tiết Điều này.

Với các nguyên tắc này, Luật kỳ vọng thiết lập một khung khổ quản lý vốn nhà nước rõ ràng, hạn chế tối đa sự can thiệp hành chính mang tính chủ quan, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp vận hành linh hoạt, hiệu quả hơn theo cơ chế thị trường.

Từ ngày 01/8/2025, Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp có hiệu lực, cấm 6 nhóm hành vi như đầu tư sai phạm vi, can thiệp trái thẩm quyền, báo cáo không trung thực và sử dụng thông tin sai quy định. Đồng thời, luật nhấn mạnh nguyên tắc quản lý vốn phải minh bạch, trách nhiệm, không can thiệp hành chính và đảm bảo hoạt động theo cơ chế thị trường.

×