Những thực phẩm ví chẳng khác nào "thuốc độc" tàn phá gan

PGS.TS BS Nguyễn Xuân Ninh, Trưởng Phòng khám chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM, nguyên Trưởng khoa Vi chất (Viện Dinh dưỡng Quốc gia) chia sẻ, gan có vai trò quan trọng đảm nhận chức năng thải độc cho cơ thể. 

Chính vì vậy, gan được ví như là nhà máy lọc các chất độc hại ra khỏi cơ thể. Nếu chất độc đưa vào cơ thể ít gan vẫn có thể lọc được. Tuy nhiên, chất độc từ thức ăn đưa vào cơ thể quá nhiều gan không thể lọc hết được, sẽ làm suy giảm chức năng gan, hỏng gan.

PGS Ninh cho biết, có 4 nguyên nhân khiến lá gan bị tàn phá khiến lá gan xơ xác.

Uống nhiều rượu, bia

Khoảng hơn 90% rượu, bia khi vào cơ thể chuyển hóa tại gan. Gan chỉ chuyển hoá được khoảng 2 đơn vị cồn mỗi ngày. Nếu uống quá nhiều rượu bia sẽ gây ra ngộ độc cho tế bào gan. Người uống rượu có thể phải đối mặt với các nguy cơ viêm gan do rượu, gan bị nhiễm mỡ, xơ gan và nghiêm trọng hơn nữa là ung thư gan.

Bác sĩ Ninh khuyến cáo lạm dụng rượu bia là một trong những tác nhân ảnh hưởng tới chức năng gan. Do vậy, để bảo vệ gan nên hạn chế uống rượu bia, nếu bắt buộc phải uống không nên uống quá 2 đơn vị cồn/ngày.

Theo đó, 1 đơn vị cồn tương đương với khoảng 3⁄4 chai hay lon bia có dung tích 330ml (5%), 1 cốc bia hơi 330ml (bia tùy loại mà có chứa 1 - 12% cồn) ở vào khoảng 5%. Các loại bia ít cồn (hay bia không cồn) thường độ cồn cũng ở mức 0.05 - 1.2%).1 ly rượu vang 100ml (13,5%) hoặc 1 chén rượu mạnh 30ml (40%).

Theo PGS Ninh một số thói quen gây hại cho gan có thể kể tới đó là việc dùng thuốc bừa bãi không theo chỉ định. Đặc biệt là, các loại thuốc có hoạt chất gây độc cho tế bào gan…

Các thực phẩm tẩm ướp, chiên rán nhiều dầu mỡ

Ông cha ta thường nói bệnh từ miệng vào, việc ăn uống ảnh hưởng rất lớn tới chức năng của gan. Bác sĩ Ninh cho biết, các thực phẩm chiên, quay, rán, nướng ăn thường rất thơm ngon nhưng lại có nhiều chất độc gây tổn hại tới tế bào gan.

Các nghiên cứu cho thấy thực phẩm chiên rán nhiều dầu mỡ, mặc dù rất thơm ngon, nhưng giàu chất béo, lượng calo cao, nếu ăn nhiều sẽ làm tăng gánh nặng cho các tế bào gan. Lâu dần khả năng chuyển hóa chất béo sẽ suy giảm, dẫn đến lượng lớn chất béo tích tụ trong gan, hình thành gan nhiễm mỡ, nghiêm trọng hơn là xơ gan.

Uống nước bừa bãi

Nước có vai trò quan trọng với sự sống giúp đào thải mọi chất thải ra khỏi cơ thể. Nó ngăn chặn chất độc tích tụ trong cơ thể và làm tổn thương gan. Uống đủ giúp gan dễ dàng lọc và loại bỏ chất độc.

PGS Ninh khuyến cáo, việc không uống đủ nước, uống nước không đủ vệ sinh, nước bẩn, uống nước các loại lá không rõ nguồn gốc… đều ảnh hưởng tới chức năng gan. Ví như uống nước không đảm bảo vệ sinh làm tăng nguy cơ đưa chất độc, ký sinh trùng (sán lá gan) vào cơ thể khiến gan suy giảm chức năng.

Lá gan khoẻ mạnh cần phải uống đủ nước (uống nước đung sôi). Hạn chế uống các loại nước lá cây không rõ nguồn gốc tránh nguy cơ ngộ độc. Đã không ít trường hợp bệnh nhân bị suy gan tối cấp do uống nước lá điều trị biện.

Mới đây, Bệnh viện đa khoa tỉnh Hòa Bình - cho biết bệnh viện đang điều trị cho bệnh nhân 73 tuổi bị ngộ độc lá cây du mại (cây lộc mại). Trước đó 3 ngày, bệnh nhân sử dụng lá du mại phơi khô để đun với nước uống chữa táo bón. Sau đó bệnh nhân xuất hiện mệt mỏi, vàng da, vàng mắt tăng dần, đi tiểu ít, nước tiểu sẫm màu.

Bệnh nhân được chuyển đến Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hoà Bình trong tình trạng lơ mơ, tiếp xúc chậm, mắt vàng, thiểu niệu. Các xét nghiệm cận lâm sàng cho thấy bệnh nhân bị thiếu máu nặng do tan máu, suy gan cấp, tổn thương thận cấp, rối loạn đông máu, rối loạn nước - điện giải.

Thực phẩm mốc

PGS Ninh lưu ý, các thực phẩm ngũ cốc mốc như: gạo, lạc, đậu tương… rất độc cho gan. Aflatoxin là độc tố vi nấm sản sinh tự nhiên bởi một số loài nấm mốc Aspergillus. Đây cũng là loại nấm mốc phổ biến ở nông sản và các thực phẩm khô. Độc tố Aflatoxin sẽ huỷ hoại tế bào gan thậm chí còn gây ra căn bệnh ung thư gan.

Để có hai lá gan khoẻ mạnh, nguyên Trưởng khoa Vi chất (Viện Dinh dưỡng Quốc gia) lưu ý cần ăn uống sạch đảm bảo vệ sinh; không ăn thực phẩm mốc; hạn chế ăn thực phẩm chiên rán; tránh rượu bia, thuốc lá; căng thẳng lo lắng cũng ảnh hưởng tới chức năng gan; dùng thuốc kháng sinh theo đúng chỉ định của bác sĩ…