NSƯT Lê Mạnh: “VTV thay đổi số lượng phim về đề tài nông thôn trong 6 tháng cuối năm 2024”

Sau hiệu quả từ các phim "bom tấn" của đạo diễn Nguyễn Hữu Phần về đề tài nông thôn như: Đất và người; Ma làng; Gió làng Kình...  trước kia, Trung tâm Sản xuất phim Truyền hình Việt Nam (VFC) những năm gần đây chú trọng như thế nào đến phim đề tài nông thôn?

- Theo tôi, để có một bức tranh toàn cảnh với việc này chúng ta phải làm rõ một số khái niệm. Vì có rất nhiều thay đổi trong thời gian gần đây.

VFC rất quan tâm đến phim đề tài nông thôn. Bản thân khái niệm về nông thôn bây giờ khác trước khá nhiều. Nếu tách riêng các khía cạnh xã hội, kinh tế, môi trường... thì đã có sự thay đổi lớn.

Để gọi là VFC có một dòng phim về đề tài nông thôn như ngày xưa, chúng ta chuyên biệt hóa làm về nông nghiệp, nông dân, nông thôn thì chúng tôi phải có thêm thời gian để có thể gây dựng được. Không thể có một dòng phim chuyên biệt như trước một cách quá định lượng.

Nếu bây giờ chuyên biệt dòng phim nông thôn như trước đây thì vô hình chung chúng ta tự khu biệt lại. Còn lấy các giá trị văn hóa, câu chuyện, tình huống, bối cảnh, nhân vật và đời sống của nông thôn để xây dựng các tác phẩm thì VFC vẫn làm đều đặn, không có gì hạn chế.

Đã có rất nhiều thay đổi từ những gì xưa cũ trước kia, cho nên phải khai thác đề tài nông thôn một cách đa dạng hơn và mang tính chất xã hội hơn.

Rõ ràng là VFC chúng tôi rất quan tâm đến đề tài này và luôn có trong các sản phẩm của mình những vấn đề về nông thôn. Đó là điều chắc chắn tôi có thể khẳng định được.

Nói một các rõ hơn về đề tài nông thôn hiện nay, chúng tôi làm các phim với cách khai thác những con người từ nông thôn trong quá trình đô thị hóa. Những câu chuyện về thay đổi tập quán sinh hoạt và nhiều vấn đề khác nữa. VFC hiện giờ vẫn đang triển khai dày dặn các yếu tố đó. Vì gần như là những phim được đón nhận, được dư luận đánh giá cao, yếu tố đó cũng đều được đặt lên hàng đầu. Và từ xưa đến nay chúng tôi vẫn đi theo hướng này.

Nếu thống kê những năm gần đây từ năm 2022, 2023, 2024, các phim đề tài nông thôn vẫn đang triển khai, phát sóng và đã tạo được nhiều vấn đề và dư luận tốt.

Vậy ông có thể cho biết số lượng phim về nông thôn những năm gần đây như thế nào?

- Năm 2023, VFC rất khó khăn, chỉ sản xuất được 420 tập phim nhưng trong đó dành thời lượng rất lớn cho đề tài nông thôn như bộ phim Cuộc đời vẫn đẹp sao trên VTV3.

Đây là bộ phim về những con người xuất thân từ nông thôn lên thành phố. Hoặc là bộ phim Làng trong phố cũng là những người từ nông thôn lên phố rồi lại quay về nông thôn. Hoặc những phim có bối cảnh nông thôn như Cuộc chiến không giới tuyến. Trên VTV1 đầu năm cũng có phim Dưới bóng cây hạnh phúc là phim có bối cảnh là vùng giáp ranh.

Trong từng năm một, chúng tôi chưa bị hạn chế vấn đề gì trong công việc phát triển các phim đề tài nông thôn hiện nay.

Những bộ phim về nông thôn theo như các biên kịch, đạo diễn chia sẻ rằng, khi thực hiện sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Ông có thể cho biết cụ thể những khó khăn này và VFC có cách gì khắc phục?

- Điều đó là sự thật. Thứ nhất là khó khăn về việc phát triển nội dung trong tình hình mới và thứ hai là khi triển khai sản xuất.

Khó khăn đầu tiên là cái nhìn về đề tài và sự biến chuyển trong những năm gần đây. Thực tế, đội ngũ sáng tác của VFC phải trau dồi rất nhiều kiến thức và trải nghiệm. Vừa rồi, chúng tôi phải đưa một số người đi khảo cứu, thực tế và chắc chắn trong thời gian sắp tới sẽ có nhiều thay đổi.

Có thể thấy rằng, nếu xét về khía cạnh con người thì thực sự nông dân chúng ta là lực lượng bị ảnh hưởng rất nhiều trong quá trình đô thị hóa. Đó là tầng lớp dân cư lấy sản xuất nông nghiệp làm nguồn sống nên rất dễ tổn thương trong quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa, chuyển đổi cơ cấu như hiện giờ.

Với những khó khăn thực tế ở nông thôn hiện nay, để triển khai những đề tài này thì cũng phải nhìn ra những góc độ hạn chế và đưa ra cách giải quyết. Chuyện thiếu việc làm, tệ nạn xã hội, giá trị văn hóa làng quê ngày càng bị mờ nhạt, ô nhiễm môi trường sống là những vấn đề mà đội ngũ VFC nhìn thấy rõ và sẽ cố gắng để triển khai. Tuy nhiên, đó cũng là cái khó cho lực lượng sáng tác. Để đưa được những vấn đề này, duy trì được tính hấp dẫn cho khán giả là khó khăn đầu tiên xuất phát từ mặt nội dung.

Thứ 2 là việc triển khai sản xuất. Để có được những khung cảnh làng quê mà như khán giả thấy trên phim thì đây là một nỗ lực rất lớn của VFC. Thực tế là để có một ngôi làng chúng tôi phải quay từ 4 – 5 làng khác nhau. Chúng tôi cắt ghép để xây dựng được hình ảnh nông thôn Việt Nam hiện giờ mà vẫn có thể có được khung cảnh xưa cũ. Hay là những hình ảnh mang tính chất đẹp thực sự. Đó là những khó khăn trong vấn đề triển khai các bộ phim về đề tài nông thôn.

Để triển khai sản xuất một bộ phim đề tài nông thôn, chúng tôi rất mất công chứ không đơn giản. Ví dụ như gần đây nhất là phim Mùa hoa tìm lại, phim về những người nông dân trẻ trồng hoa. Chúng tôi phải quay ở 3-4 làng khác nhau mới ra khung cảnh như trên phim. Vì đời sống hiện giờ ở nông thôn ta có nhiều thay đổi, khung cảnh làng xóm giờ cũng không còn như trước.

Phim về nông thôn có kén khán giả, hạn chế về rating hay khiến VFC gặp khó khăn về quảng cáo, tài trợ?

- Tôi đảm bảo và tự hào là riêng phim về nông thôn, VFC đạt rating trên toàn quốc. Chúng tôi có số liệu rating cụ thể cho thấy những phim gần đây có bóng dáng, ảnh hưởng của nông thôn vẫn mang lại lượng rating rất cao.

Nói khó khăn về quảng cáo thì có thể hiểu đơn giản là những bộ phim đề tài nông thôn không hấp dẫn được những mặt hàng như đồ tiêu dùng hàng ngày, các đồ thương hiệu. Nhưng thực tế lại thấy rằng với lượng rating cao của phim về nông thôn lại mang đến cơ hội khác cho những nhãn hàng và công việc khác.

Có thể trong một vài bộ phim quảng cáo có thể ít đi nhưng chúng tôi không bị khó khăn trong vấn đề này. Quan trọng nhất với chúng tôi là bộ phim vẫn giữ được sự hấp dẫn cho khán giả, nói lên được thông điệp tốt đẹp, duy trì được tầm ảnh hưởng. Với một đất nước như chúng ta vẫn cần những đề tài như thế này. Chắc chắn là VFC vẫn theo đuổi và sẽ làm.

Có ý kiến của nhiều khán giả cho rằng, hiện nay VFC làm quá nhiều phim gia đình với drama nặng nề. VFC có một tỷ lệ nào cho phim về nông thôn?

- Tỷ lệ cũng không là con số khiên cưỡng, nó cũng có thể thay đổi theo năm. Tuy nhiên, tôi có thể nói rằng, trong 2024 cũng đã có sự thay đổi. Gần đây nhất là bộ phim vừa lên sóng Những nẻo đường gần xa, đây là phim có bối cảnh, con người nông thôn. VFC cũng đang triển khai khá nhiều phim khác để dành cho mảng đề tài này.

Tỷ lệ cụ thể theo cách tính hàng năm thì trên VTV3 khung giờ 2 tập/tuần sẽ là những bộ phim hấp dẫn như: tâm lý tội phạm, cảnh sát hình sự hay là những phim có các vấn đề xã hội có tính thời sự mạnh mẽ. Phim VTV3 khung 3 tập/tuần, chúng tôi vẫn đang triển khai nội dung tổng hợp. Ngoài câu chuyện gia đình, tình yêu, chúng tôi vẫn có từ 1 đến 2 bộ cho những nội dung hướng về nông thôn.

VTV1 là kênh chính trị tổng hợp nên tỷ lệ sẽ cao hơn, chúng tôi sẽ lồng ghép các phim chính luận, đề tài xã hội. Riêng năm nay có 2 phim lớn VFC đầu tư: 1 phim đang triển khai. Cuối năm 2024, có một bộ phim hướng đến kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam với 100% bối cảnh ở nông thôn với người dân ở đó. Nội dung phim cũng có bộ đội về vùng sâu vùng xa phát triển kinh tế cho bà con nông dân, dân tộc thiểu số.

Nguyên năm nay, với 260 tập phim trên VTV1 chúng tôi đã dành thời lượng ít nhất 130 tập phim, tương đương ½ số lượng là về nông thôn. Sang năm 2025, nước ta hướng đến những ngày lễ lớn, tỷ lệ này theo tôi cũng sẽ không đổi. Chúng tôi thừa nhận là trong thời gian gần đây, những bộ phim gia đình, drama nặng nề dù đã bớt đi nhưng vẫn còn khá nhiều. Trong thời điểm 6 tháng cuối năm 2024, chắn chắn sẽ có những thay đổi.

Xin cảm ơn ông đã chia sẻ!