Bình luận
0
Trải qua hơn 500 năm, vùng đất Phú Yên đã chứng kiến sự thịnh, suy của nhiều triều đại phong kiến Việt Nam, trải qua nhiều cuộc chiến tranh gắn với quá trình dựng nước và giữ nước của dân tộc.
Mỗi giai đoạn lịch sử khác nhau lại ghi dấu những đổi thay to lớn của mảnh đất và con người nơi đây.
Phú Yên là tỉnh ven biển Nam Trung bộ, nằm ở phía Đông dãy Trường Sơn. Diện tích tự nhiên toàn tỉnh là 5.023,4 km2.
Phía Bắc giáp tỉnh Bình Định, phía Nam giáp tỉnh Khánh Hòa, phía Tây giáp tỉnh Gia Lai và Đắk Lắk, phía Đông giáp biển Đông. Phú Yên là tỉnh ven biển Nam Trung Bộ, nằm ở phía Đông dãy Trường Sơn thuộc vùng lãnh thổ Duyên hải Nam Trung Bộ và thuộc vùng kinh tế Nam Trung Bộ. Phú Yên có vị trí địa lý và giao thông tương đối thuận lợi để phát triển kinh tế - xã hội.
Tỉnh Phú Yên có 9 đơn vị hành chính cấp huyện bao gồm thành phố Tuy Hòa, thị xã Sông Cầu, thị xã Đông Hòa, huyện Đồng Xuân, huyện Sông Hinh, huyện Sơn Hòa, huyện Phú Hòa, huyện Tây Hòa, huyện Tuy An với 110 đơn vị hành chính cấp xã, bao gồm 21 phường, 6 thị trấn và 83 xã.
Dân số Phú Yên là 876.619 người (năm 2022), mật độ dân số 174 người/km2. Có 33 dân tộc anh em, trong đó có 32 dân tộc thiểu số với 60.128 người (2020), chiếm 6,89% dân số toàn tỉnh.
Phú Yên nằm trong vùng khí hậu nóng ẩm, nhiệt đới gió mùa, chịu ảnh hưởng của khí hậu đại dương và chia làm hai mùa rõ rệt.
Mùa mưa từ tháng 9 đến tháng 12 và mùa nắng từ tháng 1 đến tháng 8, thích hợp nhiều loại cây lương thực và hoa màu như lúa, bắp, đậu, rau, dưa, bầu, bí, khoai, sắn, mía…
Cùng với thời gian, Phú Yên hiển hiện là vùng đất có lịch sử khá lâu đời và ẩn chứa những nét văn hóa đa dạng, độc đáo.
Tháng sáu năm Tân Mão (năm 1471), vua Lê Thánh Tông nhà Hậu Lê tiến hành công cuộc khẩn hoang về phương nam cho quân vượt qua đèo Cù Mông đến Đèo Cả và khắc bia trên núi Đá Bia, xác định cương vực biên giới Đại Việt.
Năm Mậu Dần (năm 1578), theo lệnh chúa Nguyễn Hoàng, Lương Văn Chánh tiến hành công cuộc khẩn hoang về phương nam, đưa dân từ các vùng Thanh- Nghệ và Thuận- Quảng đến khẩn hoang lập ấp, tạo dựng cơ nghiệp ở vùng đất Trấn Biên.
Đến năm 1597, những lưu dân do Lương Văn Chánh chiêu mộ đã đến khẩn hoang lập nghiệp trên vùng đất Cù Mông, Bà Đài, Bà Diễn.
Năm 1611, vùng đất do Lương Văn Chánh khẩn hoang chính thức được đặt tên là Phú Yên. Danh xưng Phú Yên chính thức có từ đó với cấp hành chính là Phủ trong tổ chức chính quyền bấy giờ.
Sau khi Lương Văn Chánh mất, Nguyễn Hoàng cử Chủ sự Văn Phong vào trông coi vùng đất này. Năm 1692, Văn Phong làm phản, chúa Nguyễn sai Nguyễn Phúc Vinh vào đánh dẹp, rồi đổi thành dinh Trấn Biên, Nguyễn Phúc Vinh được cử làm Trấn thủ. 18 năm sau, Phú Yên được nâng lên cấp dinh – cấp hành chính địa phương cao nhất nước.
Năm 1744, Võ vương Nguyễn Phước Khoát chia cả cõi thành 12 dinh. Dinh Trấn Biên đổi thành dinh Phú Yên.
Với một vị trí chiến lược quan trọng, vào thế kỷ XVIII Phú Yên là nơi đối đầu quyết liệt giữa nhà Tây Sơn và nhà Nguyễn.
Dưới vương triều nhà Nguyễn, Phú Yên đã diễn ra nhiều thay đổi về hành chính. Trong giai đoạn 1799-1808, vùng đất này được gọi là dinh Phú Yên.
Đến năm 1808, vua Gia Long nhà Nguyễn đổi thành trấn Phú Yên. Đến năm 1831, vua Minh Mạng đổi thành phủ Tuy An thuộc trấn Bình Định.
Một năm sau (năm 1832), vua Minh Mạng nhà Nguyễn chia lại các đơn vị hành chính trong cả nước, phủ Tuy An được thăng thành tỉnh Phú Yên.
Đến năm 1853, vua Tự Đức nhà Nguyễn lại đổi tỉnh Phú Yên thành đạo Phú Yên. Hai mươi ba năm sau (năm 1876), vua Tự Đức lại nâng đạo Phú Yên thành tỉnh Phú Yên.
Dưới thời thuộc Pháp (1885-1945), Phú Yên cũng nhiều lần sáp nhập và thay đổi địa giới hành chính.
Giữa năm 1946, tỉnh Phú Yên thực hiện chủ trương của Ủy ban hành chính Trung Bộ, chấn chỉnh lại các cấp hành chính, chuyển cấp thôn thành cấp xã (84 xã). Tháng 11/1946, tỉnh Phú Yên chia làm 6 chiến khu, giữa năm 1947, tỉnh Phú Yên thành lập cấp huyện thay cho chiến khu.
Năm 1954, sau khi Hiệp định Geneva được ký kết, Phú Yên thuộc vùng kiểm soát của ngụy quyền Sài Gòn, bãi bỏ chế độ ủy ban, thay thế bằng bộ máy hành chính quốc gia, đứng đầu là tỉnh trưởng, các tên huyện được đổi thành quận.
Lúc này, Phú Yên có thêm quận Sông Cầu, quận Phú Đức, quận Sơn Hòa, quận Hiếu Xương. Tháng 9/1962, ba quận Phú Đức, Sơn Hoà, Đồng Xuân cắt về tỉnh Phú Bổn (một tỉnh ở vùng Cao Nguyên mới được thành lập).
Sau khi đất nước hoàn toàn thống nhất, ngày 3/11/1975, tỉnh Phú Yên sáp nhập với tỉnh Khánh Hoà thành tỉnh Phú Khánh.
Thực hiện Nghị quyết của Quốc hội khóa VII (kỳ họp thứ V) ngày 30/6/1989, tỉnh Phú Khánh tách thành tỉnh Phú Yên và tỉnh Khánh Hòa. Ngày 1/7/1989, tỉnh Phú Yên được tái lập.
Qua những lần thay đổi địa giới hành chính và thiết lập các đơn vị hành chính mới, từ năm 2005, tỉnh Phú Yên có 8 huyện, 1 thành phố.
Nghị quyết số 60-NQ/TW, ngày 12/4/2025 của Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII đã quyết định hợp nhất tỉnh Đắk Lắk và tỉnh Phú Yên, lấy tên là tỉnh Đắk Lắk, trung tâm chính trị-hành chính đặt tại tỉnh Đắk Lắk hiện nay./.
Đêm Bắc Kinh thất thủ năm 1644, Sùng Trinh đế cầm súng chờ binh cứu viện nhưng đội quân Cẩm y vệ 150.000 người lại biến mất không một dấu vết.
Chia sẻ
Nhạc sĩ Tô Hiếu cảnh báo việc nhiều tài khoản mạng xã hội dựng chuyện kêu gọi quyên góp cho Thanh Tùng – con trai cố nghệ sĩ Thương Tín.
Chia sẻ
“Em bé US-HIFU” đầu tiên tại Việt Nam chào đời là dấu mốc mới của y tế nước nhà trong điều trị khối u không xâm lấn và hỗ trợ sinh sản.
Chia sẻ
Nguyễn Bích Thuỳ - ĐT bóng đá nữ Việt Nam từ người ghi bàn thắng quyết định đưa Việt Nam dự World Cup 2023 đến người bị “cướp” bàn thắng đầy oan ức tại SEA Games 33.
Chia sẻ
Trước tình trạng nhà thầu sử dụng đá phong hóa để san lấp tại 2 dự án đường giao thông trên địa bàn, UBND TP. Huế yêu cầu siết chặt quản lý và xử lý nghiêm vi phạm.
Chia sẻ
Sáng 18/12, tại Gia Lai diễn ra lễ trao tặng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Ba cho ông Thái Đại Ngọc - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Gia Lai, nguyên Phó tổng tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam.
Chia sẻ
Ngay sau trận chung kết môn bóng đá nữ SEA Games 33 giữa ĐT nữ Việt Nam và ĐT nữ Philippines, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã gửi Thư chúc mừng.
Chia sẻ
Khu Đông Hà Nội đang dần hình thành một trung tâm đô thị mới, nơi tập trung ngày càng nhiều cộng đồng cư dân trẻ. Trong bức tranh đó, MIK Group sẽ chính thức giới thiệu The Parkland - phân khu đầu tiên thuộc tổ hợp cao tầng Imperia Ocean City, mở đầu cho định hướng phát triển không gian sống xanh, tiện ích đồng bộ và nhịp sống đô thị cân bằng tại đại đô thị phía Đông.
Chia sẻ
Loại thịt này bán nhiều, giá lại phải chăng mà vô cùng bổ dưỡng.
Chia sẻ
A Tử trong bộ Thiên long bát bộ có lẽ là một trong những nhân vật bị ghét bỏ nhất trong các bộ kiếm hiệp của nhà văn Kim Dung. Tuy vậy, đằng sau sự tàn ác, giảo hoạt của cô gái đó là một phận đời bi đát, bi đát đến mức dù chết cùng người mình yêu mà nàng vẫn không thể có được tình yêu của riêng mình.
Chia sẻ
Napat Warasin - hot girl môn esports Thái Lan nhận hậu quả nghiêm trọng sau hành vi gian lận gây phẫn nộ tại SEA Games 33.
Chia sẻ
Từng là xã vùng cao quanh năm mây mù, giao thông cách trở, cái đói đeo bám qua nhiều thế hệ, xã Sín Chải, tỉnh Điện Biên hôm nay đã khoác lên mình diện mạo mới. Những con đường bê tông nối dài về thôn bản, điện sáng lên trên sườn núi, mang theo niềm tin và khát vọng vươn lên thoát nghèo bền vững của đồng bào Mông nơi đây.
Chia sẻ
Nga có thể trở nên mạnh hơn NATO chỉ trong vài năm nếu liên minh này không thực hiện cam kết chi 5% GDP cho quốc phòng.
Chia sẻ
AFC thừa nhận trọng tài bắt việt vị sai, xin lỗi ĐT nữ Việt Nam?; M.U và AS Roma bất đồng về giá chuyển nhượng Joshua Zirkzee; Barcelona muốn gia hạn hợp đồng với HLV Hansi Flick; Nick Woltemade hài lòng khi lựa chọn Newcastle; Lionel Messi được tặng đồng hồ cực hiếm.
Chia sẻ
Không chỉ ghi dấu ấn với nhiều bản hit như "Phép màu", "Còn gì đẹp hơn", Nguyễn Hùng gần đây còn trở thành gương mặt mới đầy triển vọng của màn ảnh Việt.
Chia sẻ
Sau hơn 2 năm khởi công, dự án cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 14B ở Đà Nẵng chỉ một số đoạn được triển khai nhỏ giọt khiến cuộc sống người dân bị ảnh hưởng.
Chia sẻ
Theo hình ảnh từ camera ghi lại khoảnh khắc xe cứu thương đang lưu thông trên đường thì bất ngờ tông thẳng vào đuôi xe đầu kéo đang dừng, đỗ rồi bốc cháy dữ dội.
Chia sẻ
Từ 1/1/2026, 100% khâu chính (cơ sở trồng sầu riêng - vùng trồng - thu mua - sơ chế/đóng gói - vận chuyển – phân phối) và truy xuất thông tin bằng mã QR hoặc phương tiện thích hợp trên tem nhãn của từng quả sầu riêng sẽ được ghi nhận, quản lý trên hệ thống trực tuyến và cơ sở dữ liệu truy xuất nguồn gốc của Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NNMT).
Chia sẻ
UBND TP.Hà Nội vừa ban hành Quyết định về việc phê duyệt kết quả lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án thành phần 3: Đầu tư xây dựng cầu Trần Hưng Đạo theo phương thức đối tác công tư (PPP), hợp đồng Xây dựng – Chuyển giao (BT), thanh toán bằng quỹ đất.
Chia sẻ
Sau khi lập cú đúp giúp Thép xanh Nam Định đại thắng Bangkok United 4-1 ở lượt trận thứ 3 vòng bảng Cúp các CLB Đông Nam Á 2025/2026, Nguyễn Xuân Son đã có những chia sẻ trên trang facebook cá nhân.
Chia sẻ
Liên kết chuỗi sản xuất giúp các HTX nâng cao giá trị nông sản và cạnh tranh bền vững trên thị trường. HTX cây ăn quả Tân Mỹ (TP.HCM) nổi lên như mô hình tiêu biểu với việc triển khai hiệu quả liên kết chuỗi, gắn sản xuất với tiêu thụ, quản lý chất lượng và xuất khẩu.
Chia sẻ
Mới đây, Nghệ sĩ Nhân dân Thanh Hoa đã lên tiếng trước những ý kiến xoay quanh bộ phim "Thế hệ kỳ tích" của đạo diễn Hoàng Nam.
Chia sẻ
Gần một năm qua, Metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) TP.HCM đã vận hành an toàn hơn 78.194 lượt tàu, phục vụ khoảng 18,95 triệu lượt hành khách.
Chia sẻ
Chưa đầy 24 giờ trước khi các nhà lãnh đạo EU đổ bộ xuống Brussels để tham dự các cuộc đàm phán quan trọng về việc tài trợ cho nỗ lực chiến tranh của Ukraine, Bỉ tin rằng các cuộc đàm phán đang đi theo chiều hướng xấu.
Chia sẻ
Công an xã Bình Hưng, TP.HCM vừa phá thành công 2 vụ trộm iPhone 15 Promax của thiếu nữ 13 tuổi và trộm xe máy, bắt giữ 2 đối tượng liên quan.
Chia sẻ
Hai bé gái ngụ xã Cần Giuộc, tỉnh Tây Ninh được phát hiện tử vong bên bờ một tuyến sông trên địa bàn.
Chia sẻ
Người dân xóm Trung Thịnh, xã Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An bàng hoàng phát hiện 2 bố con tử vong bất thường tại nhà riêng. Hiện, sự việc đang được cơ quan điều tra làm rõ.
Chia sẻ
U22 Việt Nam vs U22 Thái Lan là trận chung kết môn bóng đá nam SEA Games 33 và thầy trò HLV Kim Sang-sik đang hướng tới chiến thắng để khép lại năm 2025 với thành công rực rỡ.
Chia sẻ
Nhiều nông dân ở các xã thuộc TP Cần Thơ như: Hồ Đắc Kiện, An Ninh, Trần Đề, Liêu Tú, Thạnh Thới An, Thạnh Trị, Mỹ Xuyên… tham gia liên kết trồng lúa cùng với Công ty Cổ phần Nông nghiệp Gạo hữu cơ TD Sóc Trăng. Công ty này cung cấp trọn gói (giống lúa, phân, thuốc bảo vệ thực vật và bao tiêu đầu ra) cho nông dân và liên kết với 2 ngân hàng sẵn sàng hỗ trợ vốn trong chuỗi liên kết bất cứ lúc nào.
Chia sẻ
Ngôi nhà 3 tầng bên dòng sông ở Nha Trang được thiết kế theo phong cách nhiệt đới mở trên khu đất 150 m2, diện tích sàn 420 m2, phủ xanh mặt tiền, gắn kết thiên nhiên, ánh sáng và nước, mang đến chốn an cư bình yên.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Vietnam+
