Bình luận
0
Thứ sâm này có vằn ngang cũng như bắc sâm, vị ngọt và thanh đạm. Có sâm hộ, đồng niên mỗi người phải nộp hạng nhất và hạng nhì mỗi hạng 1 cân 8 lạng”.
Vậy là đất Quảng Ngãi xưa kia cũng có loại sâm tốt có tiếng. Không có tiếng sao được khi Sử quán ghi khá chi tiết vào sách Đại Nam nhất thống chí vốn lựa chọn rất khe khắt, và người khai thác sâm còn phải nộp thuế cho Nhà nước.
Hoa sâm núi. Ảnh: Cao Chư
Sách Đại Nam nhất thống chí viết vào triều Nguyễn thế kỷ XIX, cách nay khoảng 150 năm, thế mà vẫn còn “mới” nếu so với từ “nghĩa sâm” xuất hiện trong thơ của thi sĩ nổi tiếng Nguyễn Cư Trinh năm 1750, khi ông làm quan Tuần vũ Quảng Ngãi: "Bàn Cổ xưa kia kế đã thâm/ Khéo bày lọc cát đúc thành mâm/ Khạc ra cá nhảy đầy Đông hải/ Dọn những mùi ngon rặt nghĩa sâm/ Chợ cách hóa nên non nước thế/ Đũa giơ rồi rủ gió trăng ngâm/ Mời ông Điếu Tẩu Sa Kỳ tới/ Rót chén yên hà để dưỡng tâm" (bài thơ vịnh An Hải sa bàn).
An Hải là tên một xã phía đông huyện Bình Sơn giáp biển và cửa Sa Kỳ, cũng là tên chỗ có cát xây tròn như cái mâm.
"Rặt nghĩa sâm" nghĩa là toàn bộ đều là nghĩa sâm. Trên cái mâm cát ấy, ông Bàn Cổ (theo truyền thuyết là người tạo ra trời đất) chơi trội với sơn hào hải vị, quý như nghĩa sâm.
Điều này cho thấy, muộn nhất là vào thời chúa Nguyễn thế kỷ XVIII, giống nghĩa sâm đã nổi tiếng, đã được định danh. Nghĩa sâm là sâm sản sinh từ đất Quảng Nghĩa (Ngãi), định danh theo lối “truy xuất nguồn gốc”.
Trở lại với sách Đại Nam nhất thống chí, chỗ nói về núi Trung Sơn (Phố Tiên), có ghi “về phía hữu núi, nước khe chảy vào sông Châu Tử (sông Trà Bồng), sản những son và sâm tốt”.
Chỗ viết về núi A Linh (tức núi Răm) ghi “có nhiều sâm tốt”. Chỗ viết về núi Tham Hội (tức sâm Hội, tên dân gian là núi Thình Thình), có chép: “Núi có sản xuất thổ sâm”.
Sách Đại Nam nhất thống chí bản tục biên đời vua Duy Tân còn ghi núi Tam Thai, núi La Vọng cũng sinh nghĩa sâm. Các núi Trung Sơn, Tham Hội thuộc về phía đông nam huyện Bình Sơn, còn các núi Tam Thai, La Vọng, A Linh nay thuộc TP.Quảng Ngãi.
Lục bản đồ Đồng Khánh địa dư chí, chú bằng chữ Hán, vẽ đời vua Đồng Khánh (1885 - 1889) thấy ghi bên cạnh núi Tam Thai một dòng chữ “Tư Cung sản nam sâm” (làng Tư Cung sản xuất nam sâm).
Nam sâm (sâm ở phương Nam) ở đây chắc chắn là loài nghĩa sâm. Làng Tư Cung xưa kia sau chia ra hai làng là Tư Cung Bắc và Tư Cung Nam, nằm ở địa hạt hai xã Tịnh Khê, Tịnh Hòa (TP Quảng Ngãi) ngày nay.
Còn sách Đại Nam thực lục chính biên đệ nhất kỷ, chép năm Gia Long thứ 18 (1819), “Đặt đội thái sâm (lấy sâm) ở Quảng Ngãi (các núi ở Sa Kỳ sản nhiều sâm, hạ lệnh cho trấn thần đặt đội lấy sâm, mộ dân ngoại tịch 50 người sung vào)”.
Chỉ 3 năm sau, năm Minh Mệnh thứ 2 (1821), sách không nói gì đến đội mà nói đến thuế sâm (đánh thuế sản vật): “Định lệ thuế sâm ở Sa Kỳ (tên núi) Quảng Ngãi (sâm hộ có 30 người, hằng năm phải nộp 3 cân sâm, không có sâm thì theo lệ biệt nộp, nộp thay bằng 8 quan tiền)”.
Sâm hộ nghĩa là các hộ chuyên nghề khai thác sâm. Mãi 60 năm sau, năm 1882, cuối triều vua Tự Đức, lại thấy sách Đại Nam thực lục ghi: “Định ngạch thuế sâm ở Quảng Ngãi (thứ sâm sinh ra ở huyện Bình Sơn tỉnh Quảng Ngãi), hạng già là tốt. Nguyên hạt ấy mộ 30 dân đinh, đặt làm hội sâm...”.
Cây nghĩa sâm chắc đã tuyệt chủng? Mới đây, tình cờ về xã Bình Châu (huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi), tôi nghe nói ở xã Tịnh Hòa vẫn còn người đào sâm đem bán cho hiệu thuốc Bắc, có người trồng sâm để chơi hoa, vì hoa sâm rất đẹp. Xã Tịnh Hòa xưa có tên Tư Cung như sách xưa có nói.
Ông Phạm Văn Toàn với củ sâm vừa tìm được. Ảnh: Cao Chư
Ông Toàn dẫn chúng tôi đi gặp nhiều người dân để hỏi thăm. Tưởng như không tìm thấy sâm thì có một người thợ đá bảo rằng, có sâm mọc chỗ bìa núi Hầm.
Cuối cùng, chúng tôi cũng tìm thấy cây sâm núi có hoa đỏ. Cây sâm thân mảnh khảnh, lá to ba khía, hoa đỏ hơi tía, nhụy hoa như cái vòi màu vàng. Ông Toàn bới đất, nhổ lên được một cái củ khá to.
Củ sâm hồi ấy cũng dùng dầm rượu để uống bổ dưỡng. Người ta có thể trồng sâm bằng củ, nhưng phổ biến là gieo hạt giống. Sâm tự nhiên hạt rơi xuống có thể mọc ở hóc đá, bờ bụi. Sâm lớn nhanh, nên mỗi năm thu hoạch một lần.
Vậy là, sâm núi hay nghĩa sâm, nam sâm vẫn chưa tiệt chủng, ít ra là có ở núi Hầm, xã Tịnh Hòa. Nhưng có lẽ nhiều người chưa rõ lắm về giá trị của cây sâm. Tôi rất lấy làm vui với phát hiện này để thấy sách xưa viết rất xác thực. Thiết nghĩ, người dân địa phương nên biết về giá trị của sâm tự nhiên để bảo tồn giống cây quý này.
Cam hữu cơ Đồng Lộc (Hà Tĩnh) đang chín vàng rực, bán tại vườn 70.000 đồng/kg vẫn hút khách. Vườn cam vừa được thương lái thu mua, vừa trở thành điểm check-in thu hút du khách dịp giáp Tết.
Chia sẻ
Ông Nguyễn Đức Thụy chính thức đảm nhận vai trò Quyền Tổng Giám đốc Sacombank ngay sau khi hoàn tất chuyển giao tại LPBank. Việc bổ nhiệm này mở ra giai đoạn mới cho Sacombank với một nhà quản trị nổi tiếng về tầm nhìn chiến lược, năng lực tái cấu trúc quyết liệt và chuyển đổi số sâu rộng.
Chia sẻ
Thực hiện chương trình công tác an sinh xã hội năm 2025, từ ngày 19 đến 20/12/2025, Đoàn công tác Hội Cựu chiến binh, Công đoàn, Đoàn thanh niên Tổng công ty Điện lực miền Trung (EVNCPC) phối hợp với Hội Cựu chiến binh, Công đoàn, Đoàn thanh niên Công ty Điện lực Huế tổ chức chuỗi hoạt động tri ân và hỗ trợ cộng đồng trên địa bàn thành phố Huế và xã A Lưới 4.
Chia sẻ
Tối 22/12, Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa thành phố Hà Nội (Hanoisme) phối hợp với Sở Công Thương, Ban Thi đua – Khen thưởng (Sở Nội vụ) TP Hà Nội đã tổ chức Lễ tôn vinh Doanh nhân, doanh nghiệp Thăng Long năm 2025. Chương trình nhằm ghi nhận những doanh nhân, doanh nghiệp đóng góp xuất sức cho sự phát triển kinh tế - xã hội Thủ đô và đất nước.
Chia sẻ
Với hàng chục nghìn khách hàng đổ về trong ít ngày khai trương, Vincom Plaza Vinh - TTTM thứ 90 trong hệ thống Vincom trên cả nước - đã chính thức mang đến “làn gió” mua sắm, ẩm thực, giải trí hoàn toàn mới tại Nghệ An và khu vực Bắc Trung Bộ.
Chia sẻ
Chỉ vài phút sau khi phát hiện biến cố sản khoa đặc biệt nghiêm trọng, hệ thống báo động khẩn cấp tại Bệnh viện Vinmec Hải Phòng đã được kích hoạt. Sự phối hợp tức thời giữa các chuyên khoa giúp ca mổ được triển khai nhanh chóng, giành lại sự sống cho cả người mẹ và thai nhi trong một tình huống được đánh giá là tối cấp.
Chia sẻ
Anh Nguyễn Trúc Linh (sinh năm 1982) tại xã Bình Lợi, TP.HCM là một nông dân đặc biệt. Không chỉ giỏi nghề, anh còn là người tiên phong đưa công nghệ số vào tiêu thụ mai vàng, góp phần mở ra hướng đi mới cho làng nghề trong tiến trình xây dựng nông thôn mới.
Chia sẻ
Bị xử tử theo lệnh của chính Hitler, Mildred Harnack là điệp viên tầm cỡ trong Thế chiến thứ hai. Nhưng có một nghịch lý: Nhà tình báo nữ huyền thoại này lại không được hậu thế biết đến nhiều suốt nhiều thập kỷ sau đó.
Chia sẻ
Bên cạnh những tấm huy chương chính thức trên sân cỏ tại SEA Games 33, U22 Việt Nam bất ngờ được cộng đồng mạng khu vực trao tặng thêm một một giải thưởng mang đậm tính giải trí và lan tỏa tích cực.
Chia sẻ
Núp bóng dưới 3 doanh nghiệp mua bán nợ và sử dụng sức mạnh kênh TikTok có hàng trăm nghìn lượt theo dõi, Hồ Thành Được xây dựng hình ảnh một "đại ca" chuyên giải quyết nợ khó đòi bằng các thủ đoạn khủng bố.
Chia sẻ
Loại quả cung cấp một lượng chất xơ cao, cùng hơn 15 loại vitamin và khoáng chất cần thiết cho sức khỏe, làm món ăn cực thơm ngọt.
Chia sẻ
Thông tin một tài xế BE đạt doanh thu 1,6 tỷ đồng/năm đã nhanh chóng thu hút sự chú ý của dư luận. Tuy nhiên, nếu nhìn con số 1,6 tỷ đồng một cách đơn giản, rất dễ rơi vào ngộ nhận giữa doanh thu và thu nhập thực tế.
Chia sẻ
Chiến dịch Đương Dương - Trường Bản trong lịch sử hay trong tiểu thuyết đều được mô tả theo cùng một kiểu: Lưu Bị rút chạy, quân Tào truy kích. Lưu Bị thua thê thảm phải bỏ cả vợ con.
Chia sẻ
Luật pháp thời Trần ở nước ta kế thừa pháp luật thời Lý, các hình phạt có phần nặng nề hơn so với thời Lê. Các cơ quan thực thi và giám sát việc thực hiện pháp luật đã được triều đình nhà Trần tăng cường hoàn thiện nhưng việc kiểm pháp lại do hoạn quan nắm giữ để đảm bảo tính khách quan.
Chia sẻ
Không chỉ kể về những phận đời miền Tây sông nước, "Ai thương ai mến" còn tạo ấn tượng mạnh nhờ phần hình ảnh được đầu tư công phu, tái hiện trọn vẹn không gian miền Tây xưa đầy hoài niệm trên màn ảnh rộng.
Chia sẻ
Chỉ đạo dứt khoát của Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình về dự án chống ngập 10.000 tỷ đồng cho thấy quyết tâm của Chính phủ trong việc chấm dứt tình trạng kéo dài, lãng phí nguồn lực và ách tắc trách nhiệm suốt gần một thập kỷ qua tại TP.HCM.
Chia sẻ
Vụ ám sát Trung tướng Fanil Sarvarov, người đứng đầu Cục Huấn luyện Tác chiến thuộc Bộ Tổng tham mưu Lực lượng vũ trang Liên bang Nga, đã làm dấy lên cuộc tranh luận mới ở Moscow về việc Nga nên phản ứng như thế nào trước các vụ ám sát có chủ đích nhằm vào các quan chức quân sự cấp cao.
Chia sẻ
Từ việc siết chặt trật tự lòng, lề đường gắn với bảo vệ môi trường tại xã Tân An Hội (TP.HCM) cho thấy cách làm bài bản, quyết liệt ở cơ sở, góp phần nâng cao chất lượng tiêu chí môi trường, hiện thực hóa mục tiêu xây dựng nông thôn mới bền vững.
Chia sẻ
Tại xã Bàu Bàng (TP.HCM), những mô hình nông nghiệp đô thị ứng dụng công nghệ cao đang hình thành rõ nét, tạo sinh kế ổn định, góp phần xây dựng nông thôn mới và nâng chất lượng sống cho người dân.
Chia sẻ
Hội đồng nhân dân tỉnh Hưng Yên đã ra nghị quyết quyết định, hỗ trợ 30% tổng mức đầu tư nhưng không vượt quá 20 tỷ đồng/dự án đối với dự án đầu tư xây dựng mới phòng thí nghiệm, tổ chức khoa học và công nghệ trong lĩnh vực giống cây trồng.
Chia sẻ
Sau 15 ngày bỏ trốn, đối tượng L.Đ.D (SN 1991, trú xã Tiến Thắng, thành phố Hà Nội) đã ra đầu thú và khai nhận hành vi vận chuyển thuốc lá ngoại trái phép ước tính gần 2 tỷ đồng.
Chia sẻ
Đoàn công tác của Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền Cộng hòa Cuba tại Việt Nam Rogelio Polanco Fuentes vừa có chuyến thăm và làm việc tại tỉnh Tây Ninh, địa phương cách đây 37 năm Cuba đã xây tặng một nhà máy đường và đón Chủ tịch Fidel Castro đến thăm cách đây 30 năm.
Chia sẻ
Các tiểu thương bán đồ ăn đường phố ở Trung Quốc đã cùng nhau quyên góp toàn bộ doanh thu trong một ngày để hỗ trợ một chủ cửa hàng mắc ung thư, đang phải đối mặt với chi phí điều trị lớn.
Chia sẻ
Sau "Mưa đỏ", Hứa Vĩ Văn tham gia phim truyền hình "Tận hiến" do Điện ảnh Công an Nhân dân sản xuất. Anh hóa thân một chiến sĩ tình báo, dựa theo chuyên án có thật trong lịch sử tình báo Việt Nam.
Chia sẻ
Một tài khoản mạng xã hội có tên Phạm Thanh Hưng (hay được biết là Shark Hưng) vừa có bài đăng trên trang cá nhân nói rõ về những tin đồn trên mạng xã hội gần đây.
Chia sẻ
Sáng 23/12, tại Trụ sở Trung ương Đảng diễn ra Lễ bế mạc Hội nghị lần thứ 15 Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII. Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu bế mạc Hội nghị. Dân Việt trân trọng giới thiệu toàn văn phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm.
Chia sẻ
Ngày 23/12/2025, Ngân hàng TMCP Lộc Phát Việt Nam (LPBank) đã tổ chức Đại hội đồng cổ đông (ĐHĐCĐ) bất thường năm 2025 tại Ninh Bình. Đại hội thông qua những quyết sách chiến lược về sở hữu nước ngoài và nhân sự Hội đồng Quản trị với tỷ lệ đồng thuận cao.
Chia sẻ
Dịp cuối năm, Hà Nội bắt đầu cải tạo hạ tầng, xén hè, chặt cây, tổ chức giao thông tại nút Lê Văn Lương - Hoàng Minh Giám - Nguyễn Tuân.
Chia sẻ
Ngày 22/12 tại Hà Nội, trong khuôn khổ Diễn đàn ESG Việt Nam 2025 với chủ đề “Khoa học công nghệ và động lực cho phát triển bền vững” do Báo Dân trí tổ chức tại khách sạn Pullman Hà Nội, Tập đoàn Mavin đã được vinh danh tại Lễ trao giải Vietnam ESG Awards 2025.
Chia sẻ
Sau phản ánh của Báo Dân Việt về tình trạng giết mổ tự phát trong khu dân cư, chính quyền xã Mỹ Đức (Hà Nội) đã tổ chức kiểm tra, xử phạt 3 cơ sở vi phạm. Đồng thời, lực lượng chức năng tiếp tục tăng cường kiểm tra các “lò mổ” tự phát trong khu dân cư, yêu cầu khắc phục những tồn tại về môi trường.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Cao Chư
