Đăng nhập/ Đăng ký
| 
Bình luận
0
Thứ sâm này có vằn ngang cũng như bắc sâm, vị ngọt và thanh đạm. Có sâm hộ, đồng niên mỗi người phải nộp hạng nhất và hạng nhì mỗi hạng 1 cân 8 lạng”.
Vậy là đất Quảng Ngãi xưa kia cũng có loại sâm tốt có tiếng. Không có tiếng sao được khi Sử quán ghi khá chi tiết vào sách Đại Nam nhất thống chí vốn lựa chọn rất khe khắt, và người khai thác sâm còn phải nộp thuế cho Nhà nước.
Hoa sâm núi. Ảnh: Cao Chư
Sách Đại Nam nhất thống chí viết vào triều Nguyễn thế kỷ XIX, cách nay khoảng 150 năm, thế mà vẫn còn “mới” nếu so với từ “nghĩa sâm” xuất hiện trong thơ của thi sĩ nổi tiếng Nguyễn Cư Trinh năm 1750, khi ông làm quan Tuần vũ Quảng Ngãi: "Bàn Cổ xưa kia kế đã thâm/ Khéo bày lọc cát đúc thành mâm/ Khạc ra cá nhảy đầy Đông hải/ Dọn những mùi ngon rặt nghĩa sâm/ Chợ cách hóa nên non nước thế/ Đũa giơ rồi rủ gió trăng ngâm/ Mời ông Điếu Tẩu Sa Kỳ tới/ Rót chén yên hà để dưỡng tâm" (bài thơ vịnh An Hải sa bàn).
An Hải là tên một xã phía đông huyện Bình Sơn giáp biển và cửa Sa Kỳ, cũng là tên chỗ có cát xây tròn như cái mâm.
"Rặt nghĩa sâm" nghĩa là toàn bộ đều là nghĩa sâm. Trên cái mâm cát ấy, ông Bàn Cổ (theo truyền thuyết là người tạo ra trời đất) chơi trội với sơn hào hải vị, quý như nghĩa sâm.
Điều này cho thấy, muộn nhất là vào thời chúa Nguyễn thế kỷ XVIII, giống nghĩa sâm đã nổi tiếng, đã được định danh. Nghĩa sâm là sâm sản sinh từ đất Quảng Nghĩa (Ngãi), định danh theo lối “truy xuất nguồn gốc”.
Trở lại với sách Đại Nam nhất thống chí, chỗ nói về núi Trung Sơn (Phố Tiên), có ghi “về phía hữu núi, nước khe chảy vào sông Châu Tử (sông Trà Bồng), sản những son và sâm tốt”.
Chỗ viết về núi A Linh (tức núi Răm) ghi “có nhiều sâm tốt”. Chỗ viết về núi Tham Hội (tức sâm Hội, tên dân gian là núi Thình Thình), có chép: “Núi có sản xuất thổ sâm”.
Sách Đại Nam nhất thống chí bản tục biên đời vua Duy Tân còn ghi núi Tam Thai, núi La Vọng cũng sinh nghĩa sâm. Các núi Trung Sơn, Tham Hội thuộc về phía đông nam huyện Bình Sơn, còn các núi Tam Thai, La Vọng, A Linh nay thuộc TP.Quảng Ngãi.
Lục bản đồ Đồng Khánh địa dư chí, chú bằng chữ Hán, vẽ đời vua Đồng Khánh (1885 - 1889) thấy ghi bên cạnh núi Tam Thai một dòng chữ “Tư Cung sản nam sâm” (làng Tư Cung sản xuất nam sâm).
Nam sâm (sâm ở phương Nam) ở đây chắc chắn là loài nghĩa sâm. Làng Tư Cung xưa kia sau chia ra hai làng là Tư Cung Bắc và Tư Cung Nam, nằm ở địa hạt hai xã Tịnh Khê, Tịnh Hòa (TP Quảng Ngãi) ngày nay.
Còn sách Đại Nam thực lục chính biên đệ nhất kỷ, chép năm Gia Long thứ 18 (1819), “Đặt đội thái sâm (lấy sâm) ở Quảng Ngãi (các núi ở Sa Kỳ sản nhiều sâm, hạ lệnh cho trấn thần đặt đội lấy sâm, mộ dân ngoại tịch 50 người sung vào)”.
Chỉ 3 năm sau, năm Minh Mệnh thứ 2 (1821), sách không nói gì đến đội mà nói đến thuế sâm (đánh thuế sản vật): “Định lệ thuế sâm ở Sa Kỳ (tên núi) Quảng Ngãi (sâm hộ có 30 người, hằng năm phải nộp 3 cân sâm, không có sâm thì theo lệ biệt nộp, nộp thay bằng 8 quan tiền)”.
Sâm hộ nghĩa là các hộ chuyên nghề khai thác sâm. Mãi 60 năm sau, năm 1882, cuối triều vua Tự Đức, lại thấy sách Đại Nam thực lục ghi: “Định ngạch thuế sâm ở Quảng Ngãi (thứ sâm sinh ra ở huyện Bình Sơn tỉnh Quảng Ngãi), hạng già là tốt. Nguyên hạt ấy mộ 30 dân đinh, đặt làm hội sâm...”.
Cây nghĩa sâm chắc đã tuyệt chủng? Mới đây, tình cờ về xã Bình Châu (huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi), tôi nghe nói ở xã Tịnh Hòa vẫn còn người đào sâm đem bán cho hiệu thuốc Bắc, có người trồng sâm để chơi hoa, vì hoa sâm rất đẹp. Xã Tịnh Hòa xưa có tên Tư Cung như sách xưa có nói.
Ông Phạm Văn Toàn với củ sâm vừa tìm được. Ảnh: Cao Chư
Ông Toàn dẫn chúng tôi đi gặp nhiều người dân để hỏi thăm. Tưởng như không tìm thấy sâm thì có một người thợ đá bảo rằng, có sâm mọc chỗ bìa núi Hầm.
Cuối cùng, chúng tôi cũng tìm thấy cây sâm núi có hoa đỏ. Cây sâm thân mảnh khảnh, lá to ba khía, hoa đỏ hơi tía, nhụy hoa như cái vòi màu vàng. Ông Toàn bới đất, nhổ lên được một cái củ khá to.
Củ sâm hồi ấy cũng dùng dầm rượu để uống bổ dưỡng. Người ta có thể trồng sâm bằng củ, nhưng phổ biến là gieo hạt giống. Sâm tự nhiên hạt rơi xuống có thể mọc ở hóc đá, bờ bụi. Sâm lớn nhanh, nên mỗi năm thu hoạch một lần.
Vậy là, sâm núi hay nghĩa sâm, nam sâm vẫn chưa tiệt chủng, ít ra là có ở núi Hầm, xã Tịnh Hòa. Nhưng có lẽ nhiều người chưa rõ lắm về giá trị của cây sâm. Tôi rất lấy làm vui với phát hiện này để thấy sách xưa viết rất xác thực. Thiết nghĩ, người dân địa phương nên biết về giá trị của sâm tự nhiên để bảo tồn giống cây quý này.
Thái Bình, Hưng Yên là các vùng đất cổ, được người Việt cổ khai phá, cư ngụ từ rất sớm trong lịch sử văn minh lúa nước của dân tộc Việt Nam. Sáp nhập tỉnh Hưng Yên, Thái Bình sẽ nối liền các vùng đất giàu văn hóa, truyền thống lịch sử. Triệu Việt Vương được xem là ông vua duy nhất của xứ nhãn Hưng Yên, còn nhà Trần làm nghề đánh cá phát vương từ đất làng Tam Đường (xưa tên là làng Thái Dường), xã Tiến Đức, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình...
Thiên long bát bộ được biết đến là bộ tiểu thuyết võ hiệp đắc ý nhất của Kim Dung. Trong hàng trăm nhân vật và không biết bao nhiêu chuyện tình, Tiêu Phong và mối tình với A Châu đã để lại trong lòng độc giả một sự cảm thương, xúc động đến vô cùng.
Chia sẻ
Chia sẻ với PV Dân Việt, chuyên gia sắc đẹp Chu Tấn Văn nêu quan điểm về việc liệu có thu hồi danh hiệu đối với Hoa hậu Thùy Tiên hay không sau khi người đẹp sinh năm 1998 bị khởi tố, bắt tạm giam để điều tra về tội "Lừa dối khách hàng".
Chia sẻ
Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hoà nhấn mạnh, từ vụ hoa hậu Nguyễn Thúc Thủy Tiên bị khởi tố, bắt tạm giam cho thấy bất kể là ai, có vai vế hay nổi tiếng như thế nào mà tiếp tay cho các hành vi vi phạm pháp luật, làm hàng gian, hàng giả đều bị xử lý nghiêm minh.
Chia sẻ
Theo tiết lộ, CLB CAHN có chủ trương giữ chân Vũ Văn Thanh thay vì để hậu vệ người Hải Dương này rời đi khi hết hạn hợp đồng vào đầu năm 2026.
Chia sẻ
Cùng với tỉnh Bình Dương và TP.Hà Nội, TP.Thủ Đức (TP.HCM) là 1 trong 3 nơi được xây dựng trung tâm hành chính công cấp tỉnh (một cấp), thực hiện chức năng tiếp nhận, trả kết quả và giải quyết một số thủ tục hành chính cho người dân.
Chia sẻ
Một bác sĩ phụ khoa tại Trung Quốc đưa ra khuyên khá hài hước: phụ nữ thiếu năng lượng hay bị thiếu máu nên thường xuyên ngắm nhìn những người đàn ông cơ bắp để giảm căng thẳng và cải thiện tâm trạng.
Chia sẻ
Dùng điện thoại giúp người cao tuổi kết nối và giải trí, nhưng nếu lạm dụng có thể gây hại mắt, xương khớp, trí nhớ và sức khỏe tinh thần một cách âm thầm, nguy hiểm.
Chia sẻ
Loại cá này là nguồn protein dễ tiêu hóa, giúp duy trì khối lượng cơ bắp, ngăn ngừa tình trạng suy nhược ở người lớn tuổi, kho cá với các loại quả dân dã cực thơm.
Chia sẻ
Trong chiến lược phát triển mạnh mẽ năm 2025, Tập đoàn Giáo dục EQuest – một trong những đơn vị tiên phong trong lĩnh vực giáo dục tư nhân tại Việt Nam – đã chính thức công bố kế hoạch mở rộng đầu tư hệ thống cơ sở giáo dục ra nhiều thành phố lớn như Đà Nẵng, Hải Phòng, Hải Dương và các khu vực lân cận.
Chia sẻ
UBND tỉnh Bình Định vừa chính thức ban hành kế hoạch phát triển ba lĩnh vực công nghệ trọng điểm: Công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI) và an ninh mạng, với mục tiêu đưa địa phương này trở thành trung tâm công nghệ hàng đầu Việt Nam vào năm 2030.
Chia sẻ
Ngày 19/5, thông tin Hoa hậu Nguyễn Thúc Thùy Tiên bị bắt vì liên quan đến hành vi “Lừa dối khách hàng” đã khiến truyền thông quốc tế sửng sốt, hàng loạt chuyên trang sắc đẹp và báo chí khu vực Đông Nam Á đồng loạt đưa tin về vụ việc.
Chia sẻ
Sách trắng đầu tiên của Trung Quốc về an ninh quốc gia cho thấy rõ ràng rằng hiện nay họ coi mình là một thế lực toàn cầu không thể thiếu.
Chia sẻ
Giữa lòng hồ Thác Bà, người dân xã An Phú (huyện Lục yên, tỉnh Yên Bái) đã biến khó khăn thành cơ hội, tận dụng mặt nước, rừng núi và những hòn đảo để phát triển kinh tế theo hướng bền vững, ở đây nhiều mô hình sản xuất, chăn nuôi hiệu quả đã ra đời.
Chia sẻ
Sau khi Thùy Tiên bị bắt tạm giam để điều tra về hành vi lừa dối khách hàng, phim do cô đóng chính không còn xuất hiện trong danh sách phim sắp chiếu của các rạp.
Chia sẻ
Wesley Nata là cầu thủ ngoại binh người Brazil thi đấu đa năng của CLB Thể Công Viettel.
Chia sẻ
Công an phường An Phú, TP.Thủ Đức, TP.HCM cho biết đang lập hồ sơ xử lý vụ việc một nam nhân viên giao hàng bị hành hung gãy sống mũi ở địa bàn.
Chia sẻ
Giữa lòng hồ Thác Bà, người dân xã An Phú (huyện Lục yên, tỉnh Yên Bái) đã biến khó khăn thành cơ hội, tận dụng mặt nước, rừng núi và những hòn đảo để phát triển kinh tế theo hướng bền vững, ở đây nhiều mô hình sản xuất, chăn nuôi hiệu quả đã ra đời.
Chia sẻ
Do ảnh hưởng của trận mưa lớn kéo dài từ đêm 19/5 đến rạng sáng 20/5, tuyến Quốc lộ 4D đoạn qua huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu bị sạt lở nghiêm trọng, nguy cơ mất an toàn giao thông.
Chia sẻ
Họ lặng lẽ làm công việc ít người để ý, giữ cho những dòng chảy Thủ đô bớt đi phần nhếch nhác. Mỗi sáng, giữa làn nước đen ngòm và mùi hôi thối nồng nặc, những con người như anh Phạm Thanh Băng lại cần mẫn chèo thuyền, vớt từng túi rác trôi nổi để giữ dòng sông được thông thoáng.
Chia sẻ
Công an tỉnh Quảng Ngãi đề nghị chính quyền TP Quảng Ngãi cung cấp các nội dung như quyết định thành lập, cơ cấu tổ chức, phân công nhiệm vụ từng phòng, ban thuộc BQL dự án đầu tư TP Quảng Ngãi.
Chia sẻ
Mất việc, dù được hưởng trợ cấp thất nghiệp nhưng đời sống công nhân, lao động vẫn rất khó khăn. Nhiều người để trang trải cuộc sống phải làm đủ công việc tay chân, chạy xe ôm, bốc vác… mới tạm đủ lo cho cuộc sống.
Chia sẻ
Hai chiếc áo dài của bà Từ Cung- thân mẫu của vua Bảo Đại được trao tặng cho Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế để giới thiệu đến công chúng.
Chia sẻ
Dự án Luật Các tổ chức tín dụng sửa đổi, Chính phủ đề xuất trao thẩm quyền quyết định cho vay đặc biệt với các tổ chức tín dụng, lãi suất 0%, không tài sản đảm bảo từ Thủ tướng sang Ngân hàng Nhà nước nhằm đảm bảo phân quyền, nâng cao trách nhiệm.
Chia sẻ
Trong lịch sử cổ đại, một số nữ pharaoh Ai Cập không chỉ xinh đẹp, thông minh, góp phần xoay chuyển bánh xe lịch sử.
Chia sẻ
Các ứng cử viên chống Ukraine trong cuộc bầu cử ở Ba Lan đã nhận được số phiếu bầu đáng kể, đây là lý do đáng lo ngại, nữ nghị sĩ Ukraine Mykola Kniazhitsky nói với cổng thông tin Polsatnews.
Chia sẻ
Chính phủ Ấn Độ đã đồng ý gia hạn thời gian tôn trí xá lợi Phật tại Việt Nam sau ngày 21/5. Vậy, xá lợi Phật có được rước về Ninh Bình, Bắc Giang, Quảng Ninh?
Chia sẻ
Tại Hàn Quốc, nhiều phụ huynh ví cuộc cạnh tranh học thuật khốc liệt như một “cuộc chiến học thêm”. Áp lực ngày càng gia tăng khiến nhiều người trẻ từ bỏ ý định làm cha mẹ, góp phần đẩy nhanh đà suy giảm tỷ lệ sinh của quốc gia này.
Chia sẻ
Đôi nam nữ xuống biển Cửa Lò, thành phố Vinh, Nghệ An để tắm lúc sáng sớm. Không may, cả hai bị đuối nước. Khi được đưa lên bờ cả hai người đã tử vong.
Chia sẻ
Một thi thể nam giới được người dân phát hiện dưới sông. Trên tay nạn nhân có đeo nhẫn, khắc chữ “K.Hoa H.610”.
Chia sẻ
Cuộc đối đầu giữa ĐT Việt Nam và chủ nhà Malaysia tại vòng loại cuối cùng Asian Cup 2027 vào đầu tháng 6 đang thu hút sự chú ý đặc biệt của giới hâm mộ, cùng dự kiến HLV Kim Sang-sik tạo bất ngờ trong danh sách triệu tập.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Cao Chư 
