Con cá bống dừa giống như cá bống cát nhưng có vảy màu nâu đen bóng (có lẽ vì điều này mà nhiều người gọi là cá bóng dừa?)

Loài cá đặc sản mang tên cá bống dừa thường sống trong các đám cây dừa nước mọc hoang dại ở các mé sông, kinh rạch vốn đan cài chằng chịt ở miền Tây, ở vùng cửa sông, cửa biển Bến Tre.

Và chắc cũng vì lấy bẹ dừa nước làm nhà ở vui vẻ bền lâu nên nó có tên gọi cá bống dừa. Cá bống dừa rất dễ bắt. Khi con nước bắt đầu lớn, người ta đặt lọp, đi câu.

Cứ mỗi một con nước lớn đi vào và con nước ròng đi ra thì cá bống dừa nhí nhảnh này lại bắt đầu đi kiếm ăn.

Mùa cá bống dừa rộ thường từ tháng 6 tới tháng 8 âm lịch, cũng là mùa cá bống ép trứng.

Cá bống mẹ cho ra đời biết cơ man nào là cá con li ti đeo bám đầy bập dừa nước, tự do đấu tranh sinh tồn. Theo tập tính, lúc nước lớn cá bống lội theo dòng, ẩn mình cụm rêu, chà cây nơi ngọn rạch.

Cá bống dừa Bến Tre, xưa là cá nhà nghèo, nay là cá đặc sản đến đại gia, nhà giàu còn "săn lùng". Ảnh: Phượng Lúa yêu bếp.

Khi nước ròng thì ra giữa dòng để trú thân dưới mảnh ván bể, tàu mo nang mục, vỏ dừa khô lật úp… Những bạn trẻ ở quê vào mùa cá bống dừa rộ, canh ngày nước rong khoảng 14-16 âm lịch để đi câu (trừ tháng nước kém).

“Thợ câu” rành nghề chỉ dùng mồi trùn (con giun đất) bởi cá bống dừa rất khoái khẩu với món ăn này. Một ngày nhắp câu siêng năng có thể được cả ký lô cá bống dừa làm thức ăn cho gia đình, dư thì đem bán cũng được giá.

Câu cá bống dừa từ lâu là thú vui của cả người lớn và trẻ em, nhất là dịp nghỉ hè. Câu cá bống dừa lạ lắm à ghen.

Không dùng lưỡi câu để câu cá này, mà chỉ dùng mồi trùng (con giun đất), hoặc con tép đồng để ươn dậy mùi buộc vào sợi dây rồi thả xuống dòng nước cạn.

Cá bống dừa kho tiêu-món ngon nhức nách, ăn dè cơm không phải sợ hết cơm mà nhiều người sợ mập. Ảnh: Phượng Lúa yêu bếp.

Cá bống dừa bắt mùi mồi giun đất tanh, tép đồng ươn mà chạy ra cắn. Cá cắn mồi thì giật câu lên rồi ngay tắp lự đưa thùng ra hứng cho cá rớt vào thùng.

Câu cá bống dừa vui thiệt là vui, đôi khi một dây câu mà dính một lần tới 2-3 con lận, thấy ham lắm.

Còn nước cạn, bắt bằng cách chọt bẹ dừa. Người có kinh nghiệm nhìn vào bẹ dừa nào sẽ có cá bống dừa đang trú ngụ.

Vì bẹ dừa có nước và nước đục là biết ngay cá bống có mặt trong đó. Những con cá bống dừa ú ấy về nấu canh với lá bồ ngót hay lá mỏ quạ ăn không còn gì để chê, ai ăn rồi sẽ mê.

Hễ thấy con cá bống nào mang cặp trứng ở bụng, nhỏ bằng đầu đũa ăn cơm đó là cá bống trứng. Cá bống trứng là loài cá nhỏ nhất trong các loài cá bống.

Đa phần con nào cũng chứa trứng ở bụng và sống từng đàn. Đến mùa nước lớn từng đàn cá bống về nguồn nên ở ĐBSCL người dân bắt được rất nhiều loài cá này. Cá này ngon cơm với món cá bống trứng kho tiêu.

Thịt cá chắc và trứng cá rất rẻ, béo. Đặc biệt, món cháo trắng ăn với cá bống kho tiêu, ngon hết sảy con bà bảy.

Đất nước phát triển, đời sống vật chất đi lên, bây giờ không chỉ ăn no mà còn ăn ngon. Cá bống dừa, thứ cá nhà nghèo ngày nay nay chễm chệ trở thành cá đặc sản nhà giàu, cá đặc sản đại gia.

Cá bống dừa xưa nhà nghèo kho tiêu, nấu tô canh cá bống rau bồ ngót, nay loại cá đặc sản này có thể chế biến thành 12 món. Riêng món kho đã có: cá bống kho tiêu; cá bống kho khô; cá bống kho sả ớt; cá bống kho chua ngọt; cá bống kho thịt ba rọi; cá bống kho nước dừa...

×