Rau bìm bịp - loại rau được coi là tiên dược trời ban, thần dược của người nghèo

1. Rau bìm bịp - loại rau mọc dại khắp nơi

Theo Bác sĩ Nguyễn Thị Ngọc Thi chuyên khoa Y học cổ truyền thì rau bìm bịp hay còn gọi là mảnh cộng, dương khỉ là một cây thuốc có nhiều ứng dụng trong y học cổ truyền. Loại rau này thường được dùng để điều trị các bệnh lý vàng da, viêm gan, đau nhức xương khớp, đòn ngã tổn thương,..

Loại rau dại này có tên khoa học là Clinacanthus nutans, họ Ô rô – Acanthaceae.

Bìm bịp là cây thân nhỏ, lâu năm, mọc trườn, có thể cao từ 1 – 3 m. Lá nguyên không xẻ thùy, cuống lá ngắn, phiến lá hình mác hay thuôn dài, bề mặt lá xanh thãm, không lông, gân nổi rõ, mép lá hơi nhún. Có lá bắc hẹp. Hoa rủ xuống ở ngọn, tràng hoa màu đỏ hay hồng, cao 3 – 5 cm. Tràng hoa chia làm hai môi, có 3 răng ở môi dưới. Quả dạng nang, chứa 4 hạt, dài 1,5 cm.

Loại rau này phân bố khắp nước ta, mọc rải rác trong rừng rụng lá, bờ bụi, bãi trống hoặc được trồng trong hộ gia đình. Cây ra hoa vào mùa xuân tới mùa hạ.

Lá non được dùng nấu canh ăn như rau, lá khô có thể ướp bánh (bánh mảnh cộng). Lá tươi có thể đem xào nóng, đắp lên chỗ bong gân trặc khớp, đòn ngã tổn thương, hoặc toàn cây khô sắc nước uống.

Đây là loại rau rừng rất quen thuộc với các chiến sĩ trong thời kỳ chiến tranh, được dùng thay cho một phần lương thực bị thiếu hụt để chế biến các món ăn như canh, xào, ăn sống…

Ngoài ra, loại rau này còn được dùng để ướp làm bánh mảnh cộng nức tiếng gần xa. Hiện thứ rau dại này được xem là đặc sản ở các tỉnh vùng cao, dùng để ăn kèm với lẩu thịt, lẩu cá hoặc dùng nấu canh với thịt bằm, canh tôm, canh cua rất ngon và giàu dinh dưỡng.

Một số nơi bán giá dao động từ 40.000 - 50.000 đồng/kg cho rau bìm bịp tươi, khoảng 200.000 đồng/kg đối với cây bìm bịp khô. Đến mùa, người dân đi thu hái rau bìm bịp về bán ở các chợ quê hoặc bán cho thương lái mang về thành phố.

2. Tất cả các bộ phận của cây rau bìm bịp đều là những vị thuốc quý

Từ xưa đến nay, rau bìm bịp không còn xa lạ trong dân gian. Loài cây này được ứng dụng rộng rãi trong các phương thức chữa trị, trong những bài thuốc của y học cổ truyền. Đặc biệt, tất cả các bộ phận trên cây đều có thể điều chế ra thuốc để chữa nhiều loại bệnh khác nhau.

Lý do rau bìm bịp được dùng nhiều trong y học bởi vì loại cây này có hàm lượng hoạt chất flavonoid lớn. Đây là một hoạt chất rất hiệu quả và hữu hiệu trong việc kháng viêm, đặc biệt là khả năng làm chậm quá trình lão hóa của cơ thể. Ngoài flavonoid, trong cây dương khỉ còn có nhiều hoạt chất khác mà không thể không nhắc đến như: các loại vitamin, các loại khoáng chất, chất xơ, tanin,... rất tốt cho sức khỏe và cơ thể con người.

Trong y học hiện đại, bìm bịp là loại rau dược liệu được ứng dụng và sử dụng trong điều trị ung thư giai đoạn đầu. Lý do mà bìm bịp được sử dụng là nhờ có hoạt chất flavonoid với khả năng làm chậm quá trình lão hóa của cơ thể, chống oxy hóa mạnh. Sự tác động của các hoạt chất có lợi trong bìm bịp đến cơ thể làm ngăn chặn sự sinh sôi, phát triển của những tế bào ung thư và giúp quá trình lưu thông máu diễn ra tốt hơn.

Ngoài ra, bìm bịp còn là loại rau, loại cây mang đến khả năng cầm máu hiệu quả. Bên cạnh đó, loài cây này còn giúp gìn giữ vẻ đẹp con người thông qua công dụng hỗ trợ làm giảm sẹo, giúp nhanh lành vết thương và đặc biệt là khả năng hỗ trợ trong điều trị các bệnh lý về da.

Bìm bịp cũng là loại dược liệu sử dụng rất phổ biến trong các bài thuốc của y học cổ truyền. Đây là loại dược liệu chứa nhiều hoạt chất có hàm lượng lớn như flavonoid, vitamin và khoáng chất, glycosid, tanin,... mang đến những bài thuốc khác nhau với hiệu quả chữa trị vô cùng tuyệt vời. Loại rau này có những tác dụng như:

Cung cấp những dưỡng chất có lợi, đặc biệt tốt cho sức khỏe, giúp tăng cường sức khỏe cho con người.

Hữu ích trong quá trình điều trị các bệnh lý ngoài da, cũng như công dụng trong điều trị bệnh viêm về họng, viêm về dạ dày.

Hỗ trợ con người trong việc làm giảm lượng đường trong máu, làm giảm cholesterol mang đến một sức khỏe tốt cho người bệnh.

Hỗ trợ điều trị các bệnh viêm liên quan đến gan như viêm gan, làm lợi mật, khả năng làm mát gan, cải thiện được huyết áp và giúp máu lưu thông tốt hơn. Khả năng làm giảm men gan, phục hồi chức năng của gan do tác động không tốt từ các chất kích thích bia, rượu,...

Có công dụng trong điều trị những bệnh lý về xương khớp. Hỗ trợ trong việc điều trị ung thư trong những giai đoạn đầu.

3. Một số lưu ý khi sử dụng loại rau bìm bịp làm thuốc

Mặc dù đây là loại dược liệu lành tính, song người dùng cũng cần lưu ý những điều sau để tránh gây hại cho cơ thể:

Thứ nhất, khi sử dụng bìm bịp để trị bệnh, nên tham vấn ý kiến của bác sĩ.

Thứ hai, đối với cây tươi, cần làm sạch bằng nước muối để loại bỏ tạp chất độc hại, bụi bẩn trước khi sử dụng. Còn đối với bìm bịp khô, cần tránh nhầm lẫn với các loại dược liệu khác có dùng hình dáng, màu sắc.

Thứ ba, nước bìm bịp chỉ nên dùng trong ngày, không được để qua đêm vì nó có thể khiến người dùng bị ngộ độc, đau bụng và đi ngoài.

Thứ tư, khi đang trị bệnh bằng bìm bịp, không nên tự ý dùng thêm thuốc tây. Cần tham vấn ý kiến của bác sĩ điều trị về vấn đề này.

Thứ năm, kiêng các chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá trong quá trình dùng thảo dược này.

Cây bìm bịp vừa dễ tìm, dễ sử dụng và không có độc tính. Dân gian đã sử dụng bìm bịp để chữa viêm da, viêm gan, đòn ngã tổn thương… rất hiệu quả. Ngày nay, các nhà khoa học cũng đã có nhiều nghiên cứu về loại cây này. Cây có nhiều tiềm năng trong ứng dụng điều trị ung thư; tăng cường hệ miễn dịch, điều trị bệnh lý viêm.