Sân bay Long Thành chậm tiến độ: Đại biểu Quốc hội truy trách nhiệm cơ quan liên quan, chất vấn quyền lợi người dân

Các cơ quan liên quan đã thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng đến đâu?

Theo Đại biểu Yên, đó là vấn đề rất lớn liên quan đến hiệu lực, hiệu quả điều hành, quản lý nhà nước. Băn khoăn của Đại biểu Quốc hội Tạ Thị Yên, Ủy viên Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, Đoàn Đại biểu tỉnh Điện Biên tại thảo luận ở Tổ chiều nay 27/10 về báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành.

Thảo luận ở Tổ chiều 27/10, bà Tạ Thị Yên, Ủy viên Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, Đoàn Đại biểu tỉnh Điện Biên cho rằng: Dự án Cảng hàng không Quốc tế Long Thành là dự án quan trọng quốc gia do Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư, được các cơ quan của Chính phủ và Quốc hội đặc biệt quan tâm, Thủ tướng Chính phủ cũng đã nhiều lần đích thân đến tận công trình để chỉ đạo, đôn đốc, giải quyết khó khăn nhưng mà tiến độ triển khai vẫn còn rất chậm. Đó là vấn đề rất lớn liên quan đến hiệu lực, hiệu quả điều hành, quản lý nhà nước.

Cũng chính vì chậm tiến độ mà dẫn đến tình trạng Kho bạc Nhà nước đã dừng việc giải ngân cho Dự án do niên độ Dự án (2017 - 2021) đã kết thúc. Nếu dự án thuộc thẩm quyền của Quốc hội, lẽ ra phải báo cáo Quốc hội ngay trong năm 2021, chậm nhất là năm 2022 khi đánh giá về khả năng không đạt tiến độ giải ngân.

Theo đại biểu Yên, Thủ tướng đã nhiều lần nhấn mạnh đến việc "thay đổi tư duy, cách làm xứng tầm với dự án trọng điểm quốc gia", và đề nghị làm rõ trách nhiệm khi dự án này triển khai chậm trễ tiến độ.  

Bà Yên nhấn mạnh: "Tôi cảm thấy lo lắng cho tiến độ của dự án hiện nay đang rất chậm và gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Tôi và cử tri rất mong muốn được biết các cơ quan liên quan đã thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng đến đâu?".

Đại biểu Yên đề nghị Quốc hội cần có những điều chỉnh tương ứng so với nghị quyết số 53/2017/QH14 ngày 24/11/2017 để hoàn thành trọn vẹn công tác thu hồi đất cho toàn bộ 5.000 ha và bàn giao toàn bộ mặt bằng giai đoạn 1. Trong các nội dung mà Chính phủ đề nghị điều chỉnh, bà Yên cho rằng việc điều chỉnh thời gian thực hiện Dự án cũng nên có kèm theo giải trình cụ thể trách nhiệm của cá nhân và tổ chức có liên quan.

Dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng Hàng không quốc tế Long Thành có diện tích đất thu hồi là 5.399,35 ha, đến nay đã thực hiện thu hồi 4.882,62 (đạt 98,7%), trong tổng số hộ bị ảnh hưởng là 5.447 hộ, đã xét duyệt tái định cư cho 4.161 hộ, vậy còn 1.286 hộ nữa, vì vậy bà Yên đề nghị cần làm rõ thông tin của hơn 1.200 hộ còn lại như thế nào?

"Đây là dự án quan trọng quốc gia do Nhà nước đầu tư, nên tất cả các vấn đề liên quan đến quyền lợi của người dân trong vùng dự án phải được ưu tiên hàng đầu, tránh để xảy ra tình trạng khiếu kiện đông người", bà Yên nói.

Đại biểu Yên đề nghị chính quyền địa phương, chủ đầu tư cần làm việc thật cụ thể với từng gia đình, để lắng nghe, thuyết phục, giải quyết thấu đáo quyền lợi cho bà con, coi đó như là việc của gia đình, anh em họ hàng mình. 

Bà Yên cho biết, dự án thành phần 2 của Dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng Hàng không quốc tế Long Thành là các công trình xã hội Khu dân cư, tái định cư tại xã Lộc An - Bình Sơn, đến nay mới hoàn thành được 60% khối lượng, trong đó mới hoàn thành 3/11 công trình, còn 8/11 công trình chậm tiến độ. 

"11 công trình này là trường học, chợ, trung tâm văn hoá và trụ sở UBND xã đây đều là những cơ sở hạ tầng thiết yếu, cần phải được ưu tiên đầu tư từ rất sớm và phải đi trước một bước, bởi vì thiếu nó thì người dân không thể định cư được. Đề nghị cần có giải pháp, có lộ trình cụ thể để đẩy nhanh tiến độ, sớm đưa các dự án vào khai thác, sử dụng để đáp ứng nhu cầu đời sống cho nhân dân", bà Yên nhấn mạnh.

Theo Đại biểu, từ nay đến hết năm 2024, chỉ còn hơn 1 năm nữa nhưng theo báo cáo, Dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành với nhiều nội dung còn dang dở, chậm tiến độ và rất nhiều nguyên nhân, khó khăn. Vì vậy, đề nghị rà soát, đánh giá kỹ lưỡng về tính khả thi, hiệu quả của việc điều chỉnh thời gian thực hiện Dự án khi thời gian từ nay đến hết năm 2024. Bởi "nếu được Quốc hội thông qua chủ trương cho kéo dài thời gian thực hiện Dự án thì cần phải có giải pháp quyết liệt để hoàn thành dự án theo đúng thời gian quy định".

Quyền lợi của người dân trong vùng dự án phải được ưu tiên hàng đầu

Đại biểu Quốc hội Tạ Thị Yên đề nghị Chính phủ quan tâm chỉ đạo các Bộ, ngành liên quan sớm nghiên cứu triển khai Dự án mở rộng đường bộ cao tốc, đường sắt nhẹ tốc độ cao/metro hiện đại kết nối Cảng Hàng không quốc tế Long Thành với thành phố Hồ Chí Minh. Nhằm đảm bảo giao thông kết nối đến Cảng Hàng không quốc té Long Thành khi Dự án đi vào vận hành, khai thác. 

"Tôi nghĩ đây cũng là những dự án có tổng mức đầu tư cao, công nghệ phức tạp, do đó cần có thời gian để xem xét, quyết định, triển khai", bà Yên cho hay.

Bên cạnh đó, nữ đại biểu cho rằng, việc kết nối hạ tầng đồng bộ là xu thế chung của thế giới mà nhiều nước đã triển khai rất hiệu quả, nhằm kết nối hạ tầng giao thông đô thị và cũng là bài toán có tầm nhìn chiến lược trong giải quyết ùn tắc giao thông ở các đô thị lớn.

Cũng về vấn đề này, Đại biểu Vương Quốc Thắng, Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam: Theo Nghị quyết 53 của Quốc hội, việc thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư được tiến hành một lần và hoàn thành trước năm 2021. Mặc dù có lý do khách quan do tác động của dịch bệnh COVID-19 nhưng tiến độ thực hiện dự án như vậy là quá chậm và phải điều chỉnh đến hết năm 2024.

Đại biểu Thắng đề nghị cần làm rõ trách nhiệm của chủ đầu tư dự án và các Nhà thầu thực hiện các dự án thành phần có cấu phần xây dựng (Theo tờ trình, đến nay Dự án thành phần số 2 về xây dựng các công trình xã hội Khu dân cư, tái định cư tại xã Lộc An - Bình Sơn mới đạt 60%).

Theo ông Thắng, Tờ trình của Chính phủ, tổng số hộ bị ảnh hưởng của Dự án là 5.635 hộ nhưng mới xét duyệt tái định cư cho 4.246 hộ; đề nghị UBND tỉnh Đồng Nai – Chủ đầu tư dự án khẩn trương rà soát bố trí tái định cư cho các hộ đủ điều kiện, đồng thời có giải pháp bảo đảm điều kiện sống cho người có đất bị thu hồi nhưng không đủ điều kiện bố trí tái định cư.

Về điều chỉnh quy hoạch Khu dân cư, tái định cư tại xã Lộc An - Bình Sơn để đáp ứng nhu cầu bố trí tái định cư tăng thêm (bao gồm các hộ dân tái định cư thuộc 02 Tuyến đường giao thông kết nối T1, T2 và gần 400 hộ dân chuyển đổi tái định cư từ Phân khu III – Khu dân cư, tái định cư Bình Sơn chuyển sang). Đề nghị UBND tỉnh Đồng Nai bảo đảm thực hiện đầy đủ, toàn diện các tiêu chí về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, xây dựng Nhà trẻ, Trường mẫu giáo, hệ thống thu gom, xử lý nước thải, các điểm tập kết rác thải sinh hoạt, tỷ lệ diện tích cây xanh của khu dân cư theo quy chuẩn kỹ thuật quy định.