Mỹ nhân mù 1 mắt, liệt 1 chân nhưng vì sao hoàng đế nhà Minh vẫn xem như báu vật?

Mỹ nhân mù 1 mắt, liệt 1 chân nhưng vì sao hoàng đế nhà Minh vẫn xem như báu vật?

Minh Anh Tông Chu Kỳ Trấn là một nhân vật đặc biệt trong lịch sử nhà Minh, bởi ông là vị hoàng đế duy nhất trong triều đại này hai lần lên ngôi, lần lượt giữ vị trí hoàng đế thứ 6 và thứ 8. Sự “thiếu vắng” của một hoàng đế ở chính giữa không phải do ghi chép sai lạc, mà xuất phát từ một biến cố chính trị – quân sự vô cùng nghiêm trọng, khiến Chu Kỳ Trấn bị phế truất trong một giai đoạn, để rồi sau này lại được phục vị. Toàn bộ câu chuyện đó gắn chặt với cuộc đời, tính cách và đặc biệt là mối quan hệ phu thê đầy bi kịch nhưng cũng rất sâu nặng giữa ông và Hoàng hậu Tiền Thị.

Chu Kỳ Trấn lên ngôi năm Chính Thống nguyên niên, khi mới 9 tuổi. Do tuổi còn quá nhỏ, quyền điều hành triều chính thực tế nằm trong tay Thái hoàng Thái hậu Trương Thị, bà nội của ông. Trương Thái hoàng Thái hậu là người nhiều năm tham chính, từng trải và rất tỉnh táo, nắm giữ vai trò then chốt trong việc duy trì sự ổn định của triều đình thời kỳ đầu Chính Thống. Dưới sự bảo hộ của bà, triều Minh vẫn giữ được trật tự, hoạn quan và các phe phái quyền lực chưa thể lộng hành quá mức.

Khi Chu Kỳ Trấn 15 tuổi, Trương Thái hoàng Thái hậu đứng ra chủ trì việc tuyển chọn hoàng hậu cho cháu trai. Bà không đặt nặng xuất thân quyền quý mà coi trọng phẩm hạnh và nhân cách. Sau nhiều cân nhắc, bà chọn Tiền Thị, một thiếu nữ xuất thân bình thường nhưng nổi tiếng hiền đức, đoan trang. Tiền Thị là người Hải Châu, tức vùng Hải Ninh thuộc Liêu Ninh ngày nay, lớn hơn Chu Kỳ Trấn một tuổi. Lễ lập hậu được tổ chức hết sức long trọng, không chỉ là đại sự của hoàng gia mà còn là công việc lớn cuối cùng mà Trương Thái hoàng Thái hậu hoàn thành cho nhà họ Chu. Chỉ năm tháng sau lễ lập hậu, bà qua đời, để lại triều đình trong tay một hoàng đế trẻ tuổi, thiếu chỗ dựa chính trị vững chắc.

Sau khi kết hôn, Minh Anh Tông Chu Kỳ Trấn và Hoàng hậu Tiền Thị có quan hệ phu thê rất hòa hợp. Hoàng đế quý trọng hoàng hậu không chỉ vì tình cảm cá nhân mà còn vì sự chín chắn, biết nghĩ cho đại cục của nàng. Thấy gia đình Tiền Thị không có địa vị cao trong triều, Chu Kỳ Trấn từng nhiều lần muốn phong tước cho người nhà của hoàng hậu. Tuy nhiên, Tiền Thị kiên quyết từ chối. Nàng cho rằng người thân không có công lao mà hưởng bổng lộc sẽ làm tổn hại thanh danh của hoàng đế, thậm chí gây bất bình trong triều. Ban đầu, Chu Kỳ Trấn cho rằng đó chỉ là lời khiêm nhường xã giao, nhưng sau nhiều lần đề nghị đều bị khước từ, ông mới hiểu đây là suy nghĩ chân thành. Chính điều này khiến ông càng thêm kính trọng hoàng hậu. Trong toàn bộ lịch sử nhà Minh, gia đình của Hoàng hậu Tiền Thị là trường hợp hiếm hoi, thậm chí có thể nói là duy nhất, không được phong tước vị.

Dù tình cảm vợ chồng sâu đậm, Tiền Hoàng hậu lại không sinh được con. Vấn đề người nối ngôi là đại sự sống còn của hoàng triều, ảnh hưởng trực tiếp đến vận mệnh quốc gia. Trong số các phi tần của Chu Kỳ Trấn, có một phi tử họ Chu sinh cho ông trưởng tử Chu Kiến Thâm khi ông mười tám tuổi, sau đó còn sinh thêm hai hoàng tử nữa. Tuy vậy, trong thâm tâm, Chu Kỳ Trấn vẫn mong Tiền Thị có thể sinh một hoàng tử, để đứa trẻ đó đường đường chính chính kế thừa ngai vàng. Đáng tiếc, mong mỏi ấy chưa kịp thành hiện thực thì tai họa lớn đã ập đến.

Tháng sáu năm Chính Thống thứ mười bốn, thủ lĩnh Ngõa Lạt là Dã Tiên, người đứng đầu thế lực Oirat của người Mông Cổ, đem đại quân xâm nhập biên giới nhà Minh. Tình hình biên cương trở nên cực kỳ căng thẳng. Tháng bảy cùng năm, bất chấp sự can gián của nhiều đại thần, Chu Kỳ Trấn nghe theo sự xúi giục của hoạn quan Vương Chấn, quyết định thân chinh dẫn quân ra biên ải, để em trai là Chu Kỳ Ngọc ở lại kinh thành trấn giữ.

Vương Chấn là hoạn quan được Chu Kỳ Trấn tin dùng từ thuở nhỏ. Khi Trương Thái hoàng Thái hậu và các lão thần còn sống, Vương Chấn không dám quá lộng quyền. Nhưng khi những người này lần lượt qua đời, triều đình không còn ai đủ uy tín để kiềm chế hắn, khiến hoạn quan từng bước thao túng chính sự. Trong cuộc thân chinh này, Vương Chấn lợi dụng danh nghĩa hoàng đế để tùy tiện ra lệnh, che giấu các tin tức bất lợi, khiến quân Minh liên tiếp rơi vào thế bị động, vừa rút lui vừa chịu tổn thất nặng nề.

Đến tháng tám, khi cục diện đã không thể cứu vãn, Vương Chấn định đưa Chu Kỳ Trấn rút lui thì bị quân Ngõa Lạt bao vây tại Thổ Mộc bảo. Trong hỗn chiến, Vương Chấn bị giết, còn Chu Kỳ Trấn bị bắt làm tù binh. 66 đại thần tử trận, triều Minh chấn động. Biến cố này được sử sách gọi là “Sự biến Thổ Mộc bảo”, một trong những thảm họa lớn nhất trong lịch sử nhà Minh.

Tin hoàng đế bị bắt truyền về kinh thành khiến triều đình rơi vào khủng hoảng. Ban đầu, nhiều đại thần đề xuất dùng vàng bạc để chuộc vua. Hoàng hậu Tiền Thị đã không ngần ngại đem toàn bộ tài sản riêng của mình giao nộp. Thế nhưng, Dã Tiên không những không thả người mà còn liên tiếp đưa ra những yêu sách vô lý, mưu toan lợi dụng tình thế để ép nhà Minh nhượng bộ lãnh thổ và can thiệp sâu vào chính trị nội bộ.

Để chấm dứt ý đồ đó, đồng thời giải quyết tình trạng quốc gia không có minh chủ, tháng chín năm Chính Thống thứ mười bốn, với sự ủng hộ của các đại thần đứng đầu là Vu Khiêm và sự đồng thuận của Tiền Thái hậu, triều đình quyết định lập Chu Kỳ Ngọc lên ngôi, tức Minh Đại Tông, nhằm giữ vững cục diện.

Khi nghe tin này, Hoàng hậu Tiền Thị gần như tuyệt vọng, cho rằng Chu Kỳ Trấn khó có ngày trở lại. Nỗi đau chồng chất khi nàng biết tin hai người anh em ruột của mình đều đã tử trận trong Sự biến Thổ Mộc bảo. Không có khả năng can dự vào chính sự, Tiền Thị chỉ còn biết ngày ngày quỳ lạy cầu khấn thần Phật, mong phu quân được bình an. Giữa mùa đông giá rét, nàng quỳ quá lâu đến kiệt sức, hai chân co rút vì đau đớn, nước mắt khóc đến mù một bên mắt. Hậu quả là nàng bị tàn phế một chân. Khi ấy, Tiền Thị mới hai mươi bốn tuổi.

Dù đã có hoàng đế mới, trong triều vẫn có những đại thần âm thầm tìm cách cứu Chu Kỳ Trấn. Cuối cùng, ông được thả và trở về. Khi gặp lại Hoàng hậu Tiền Thị, Chu Kỳ Trấn gần như không nhận ra người vợ năm xưa. Dẫu thân thể nàng đã tàn tật, nhưng tấm lòng hy sinh và tình nghĩa sâu nặng ấy khiến ông vô cùng xúc động và trân trọng.

Tháng 12 năm 1456, Minh Đại Tông bị bệnh nặng. Tết nguyên đán 1457, Minh Đại Tông không thể tự cử hành các lễ đầu năm, phải sai đại thần Thạch Hanh làm thay. Đại thần Thạch Hanh đoán chắc Minh Đại Tông sẽ không qua khỏi, liền bàn với Dương Thiện, Tào Cát Tường chuẩn bị đưa Minh Anh Tông trở lại ngôi vị. Minh Đại Tông dự định sáng ngày 17 tháng giêng sẽ lâm triều. Sáng hôm đó khi trăm quan vào triều đợi từ canh 5, nhưng khi lên điện thì thấy Minh Anh Tông xuất hiện, tuyên bố trở lại Hoàng vị. Ngay hôm sau, Minh Anh Tông hạ lệnh bắt những người thân tín với Đại Tông như Vu Khiêm, Vương Văn. Sự kiện này được gọi là Đoạt môn chi biến. Như vậy, Minh Anh Tông lần thứ 2 ngồi lên ngôi hoàng đế, vì thế mới có chuyện, ông lần lượt giữ vị trí hoàng đế thứ 6 và thứ 8 của nhà Minh.

Ngay sau khi trở lại ngôi vua, Minh Anh Tông phế truất Minh Đại Tông đang bệnh nặng làm Thành vương như cũ, cho ra ở Tây cung. Chỉ mấy ngày sau Thành vương qua đời.

Năm 1464, Minh Anh Tông Chu Kỳ Trấn qua đời ở tuổi 38. Trước lúc lâm chung, ông lo lắng địa vị của Tiền Thị sẽ không được tôn trọng, nên để lại di chiếu, dặn rằng sau này Hoàng hậu Tiền Thị băng hà sẽ được hợp táng cùng mình.

Bốn năm sau, Tiền Thái hậu qua đời. Tuy nhiên, Chu Thái hậu không tuân theo di chiếu, phản đối việc hợp táng. Các đại thần vì thế quỳ khóc suốt một ngày trước cung môn. Cuối cùng, triều đình phải đưa ra phương án thỏa hiệp, chia lăng mộ thành ba điện để an táng Chu Thái hậu, Tiền Thái hậu và Minh Anh Tông cùng một khu. Trong hoàn cảnh đó, Chu Thái hậu buộc phải chấp nhận, khép lại một câu chuyện bi thương nhưng đầy nhân nghĩa trong lịch sử nhà Minh.

×