Từ vùng đất nghèo đến quyết tâm thoát nghèo bền vững

Xã Mường Chanh được thành lập từ năm 1984, có tiềm năng về đất đai, sông ngòi, rừng và nguồn lao động dồi dào. Toàn xã có 9 bản, 908 hộ với 3.817 nhân khẩu, gồm 4 dân tộc cùng sinh sống: Thái, Khơ Mú, Kinh và Mường. Trong đó, dân tộc Thái chiếm 89,7%.

Trên con đường bê tông dẫn vào trung tâm bản, Bí thư Chi bộ bản Cang, ông Lương Văn Lương, không khỏi bùi ngùi khi nhớ lại hơn 10 năm trước: “Ngày ấy, muốn đến bản Cang bằng xe máy, người ta vừa phải khéo léo vừa phải mạnh mẽ vượt qua những con đường đất đỏ dốc đứng, cheo leo. Vào những ngày mưa, nhiều đoạn đường lầy lội, thậm chí sạt lở, giao thông bị chia cắt, người dân không thể ra trung tâm huyện. Cuộc sống rất vất vả. Người dân chủ yếu dựa vào nông, lâm nghiệp nhưng diện tích đất sản xuất lại hạn chế, không có điện hay thông tin liên lạc, thời tiết thì khắc nghiệt."

Thầy Tào Văn Sinh, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Mường Chanh cho biết, trong ký ức của nhiều giáo viên trước kia từng dạy ở nơi đây không thể nào quên được những kỷ niệm cảnh băng rừng, vượt đồi lắt léo đến từng thôn bản để vận động dân cho con em đi học. Nhưng Mường Chanh bây giờ đã thay đổi rõ rệt đường đến trường thuận tiện, không còn cảnh trẻ em vất vả vượt núi, không còn bỏ học giữa chừng, người dân đều cho con em đi học đúng độ tuổi.”

Không chỉ trong ký ức của người dân nơi đây, mà ngay cả với những người khách phương xa, Mường Chanh hơn 10 năm trước là một xã nghèo, thiếu thốn trăm bề. Nơi đây còn thường xuyên chịu ảnh hưởng của mưa bão, lũ quét. Nhiều công trình, đường xá, khu dân cư vừa được đầu tư đã nhanh chóng bị tàn phá. Đời sống người dân gặp vô vàn khó khăn, thiếu cả thông tin, y tế và văn hóa.

Từ tháng 9/2011, sau chuyến thăm của cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Mường Chanh được định hướng trở thành xã điểm thoát nghèo, gắn với xây dựng nông thôn mới ở khu vực biên giới phía Tây tỉnh Thanh Hóa. Việc một xã xa xôi, khó khăn nhất hoàn thành mục tiêu nông thôn mới trở thành động lực để các địa phương khác cùng phấn đấu.

Thực hiện chỉ đạo này, Tỉnh ủy Thanh Hóa đã ban hành Nghị quyết số 11-NQ/TU ngày 29/9/2022 về “Xây dựng và phát triển huyện Mường Lát đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”, với mục tiêu đến năm 2030 Mường Lát thoát khỏi danh sách huyện nghèo; đến năm 2045, thu nhập bình quân và điều kiện sống của người dân đạt mức trung bình của các huyện miền núi khác trong tỉnh.

Ngoài ra, UBND tỉnh Thanh Hóa cũng ban hành Quyết định số 538/QĐ-UBND ngày 02/3/2012 phê duyệt đề án xây dựng Mường Chanh thành xã điểm thoát nghèo gắn với xây dựng nông thôn mới.

Để hiện thực hóa mục tiêu, cấp ủy, chính quyền, MTTQ và các đoàn thể huyện Mường Lát đã đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao ý thức tự lực, tự cường trong cán bộ, đảng viên và nhân dân. Người dân được vận động không trông chờ, ỷ lại vào nhà nước mà chủ động lao động, phát triển kinh tế, vươn lên thoát nghèo bền vững.

Song song đó, huyện cũng tập trung chỉ đạo xây dựng các đề án củng cố tổ chức đảng, hệ thống chính trị; phát triển sản xuất; nâng cao chất lượng giáo dục, văn hóa, y tế; cải thiện hạ tầng và sinh kế.

Ông Bùi Văn Nhân, Chủ tịch UBND xã Mường Chanh cho biết: “Lúc bắt đầu chương trình nông thôn mới, xã mới chỉ đạt 3/19 tiêu chí. Cơ sở hạ tầng thiếu đồng bộ, thường xuyên bị thiên tai phá hủy. Riêng năm 2018-2019, hai trận lũ lớn đã cuốn trôi nhiều công trình, khiến bao nỗ lực gần như trở lại vạch xuất phát.”

Vượt qua muôn vàn khó khăn, chính quyền và nhân dân xã vẫn quyết tâm xây dựng nông thôn mới. Xã đẩy mạnh tuyên truyền, lồng ghép hiệu quả các chương trình, dự án; tổ chức liên kết sản xuất giữa các hộ dân; làm đường giao thông, cải thiện vệ sinh môi trường, xóa nhà tạm...

Các lực lượng vũ trang còn cử người “cắm bản”, cùng ăn, cùng ở, trực tiếp hướng dẫn bà con sản xuất, chăn nuôi, tham gia phong trào phát triển kinh tế, xây dựng quê hương.

Hành trình về đích nông thôn mới sau gần 15 năm nỗ lực

Sau gần 15 năm nỗ lực, Mường Chanh chính thức cán đích nông thôn mới, giúp Mường Lát xóa bỏ "trắng xã NTM". Cơ sở hạ tầng từng bước được đầu tư theo phương châm “Nhà nước và Nhân dân cùng làm”. Kinh tế địa phương khởi sắc, cơ cấu chuyển dịch tích cực, xuất hiện các mô hình sản xuất hiệu quả.

Năm 2024, thu nhập bình quân đầu người của xã đạt 46,41 triệu đồng. Tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo giảm còn 11,73%. Tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 73,12%; trong đó có bằng cấp, chứng chỉ chiếm 32,58%.

Mường Chanh đạt chuẩn phổ cập giáo dục ở cả ba cấp học và xóa mù chữ. Tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế đến tháng 7/2024 đạt 97,17%.

Về môi trường, 100% hộ sử dụng nước hợp vệ sinh, 51,67% sử dụng nước sạch; hơn 75% rác thải sinh hoạt được xử lý đúng quy định. Các cơ sở sản xuất – kinh doanh bảo đảm quy định về môi trường.

Phong trào văn hóa thể thao phát triển mạnh, xã được công nhận “Xã đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới”, 9/9 bản đạt danh hiệu “Bản văn hóa”.

An ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội luôn ổn định. Từ 2021 đến 2023, xã liên tục được công nhận “An toàn về an ninh trật tự”, không xảy ra khiếu kiện đông người trái pháp luật, không có tệ nạn xã hội.

Xã Mường Chanh cũng rất quan tâm đến công tác xây dựng và nhân rộng mô hình các trang trại, gia trại chăn nuôi. Đến nay, toàn xã có hơn 100 hộ chăn nuôi gia súc, gia cầm mang lại hiệu quả kinh tế, tạo việc làm tại chỗ cho lao động địa phương.

Đặc biệt, xã đã hình thành và mở rộng một số mô hình trồng trọt, chăn nuôi riêng biệt và mô hình VAC kết hợp với quy mô lớn, mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Điển hình như mô hình chăn nuôi bò của hộ ông Hà Văn Tần ở bản Chai, cho thu nhập trên 200 triệu đồng/năm; mô hình chăn nuôi dê kết hợp gà, vịt của ông Lò Văn Thông, ở bản Bóng, đem lại thu nhập hơn 300 triệu đồng/năm.

Ngoài ra, UBND xã tích cực triển khai chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP), gắn với các lợi thế của địa phương, qua đó góp phần nâng cao thu nhập và tạo cơ hội việc làm cho nhiều người dân trên địa bàn. Hiện nay, xã có 1 sản phẩm OCOP đạt chuẩn 3 sao là bí thơm Đồng Sa.

Chủ tịch UBND xã Mường Chanh, ông Bùi Văn Nhân, chia sẻ: “Với sự quan tâm của Trung ương, chỉ đạo sát sao từ tỉnh và sự đồng lòng của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân, xã Mường Chanh đã hoàn thành 19 tiêu chí nông thôn mới. Thời gian tới, chúng tôi sẽ tiếp tục duy trì và nâng cao chất lượng các tiêu chí, đưa xã Mường Chanh tiến xa hơn nữa.”

Đầu năm 2025, Mường Chanh trở thành xã đầu tiên của huyện Mường Lát đạt chuẩn nông thôn mới, góp phần giúp huyện Mường Lát không còn xã nào chưa đạt chuẩn nông thôn mới, đồng thời đưa tỉnh Thanh Hóa không còn huyện “trắng” xã nông thôn mới.

Hoàn thành ước nguyện của cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng
Sau gần 3 nhiệm kỳ (từ năm 2011-2025) nỗ lực phấn đấu, đến nay xã Mường Chanh đã hoàn thành 19/19 tiêu chí để trở thành xã nông thôn mới đầu tiên của huyện Mường Lát. Đây là xã biên giới xa nhất huyện Mường Lát, được Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tới thăm và làm việc vào tháng 9/2011. Tại đây, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng giao xây dựng Mường Chanh thành xã điểm thoát nghèo gắn với xây dựng NTM của huyện.

Tuy nhiên, dù đã quyết tâm, nỗ lực xây dựng Mường Chanh thành xã điểm thoát nghèo trong thời gian sớm nhất, thế nhưng do nhiều yếu tố khách quan mà tới nay mục tiêu đó mới hoàn thành như ước nguyện của cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng lúc sinh thời.

×